Áp thuế tạm thời đường mía nhập khẩu từ Thái Lan: Ai được lợi?

Theo Hiệp hội mía đường Việt Nam (VSSA) ước tính sản lượng đường của vụ 2020 - 2021 chỉ còn khoảng trên dưới 550.000 tấn, sản lượng mía đường vụ mía 2020 - 2021 thấp kỷ lục trong nhiều năm qua. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ đường trong nước hàng năm vào khoảng 1,8 triệu tấn dẫn đến việc nhập khẩu đường (kể cả nhập khẩu chính ngạch và nhập lậu) quá nhiều từ Thái Lan.

Đặc biệt, kể từ ngày 1/1/2020, Việt Nam bắt đầu thực hiện cam kết theo Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) đối với ngành đường, bằng cách không giới hạn lượng đường nhập khẩu từ các nước ASEAN và mức thuế chỉ 5%. Ngay lập tức, bằng đường chính ngạch, một khối lượng đường kỷ lục đã tràn vào thị trường Việt Nam, khiến hàng sản xuất trong nước vốn đã khó khăn lại càng thêm điêu đứng.

Dưới sức ép cạnh tranh lớn chưa từng có, mía đường Việt Nam vẫn kiên trì theo đuổi cuộc đua "đòi công bằng". Cụ thể, tháng 8/2020, Bộ Công thương nhận được phản ánh của đại diện ngành sản xuất đường mía trong nước, gồm 6 doanh nghiệp (là Công ty cổ phần Mía đường Sơn La, Công ty cổ phần Mía đường Sơn Dương, Công ty TNHH Công nghiệp KCP Việt Nam, Công ty cổ phần Mía đường Cần Thơ, Công ty cổ phần Mía đường 333 và Công ty cổ phần Mía đường Sóc Trăng) về việc sản phẩm đường xuất xứ Thái Lan bán phá giá khi "qua cửa" Việt Nam dưới cả hình thức chính ngạch và nhập lậu, cạnh tranh không sòng phẳng dù trước hay sau gia nhập ATIGA.

Theo đó, 6 doanh nghiệp này là bên yêu cầu, đề nghị Cơ quan điều tra - Bộ Công thương áp dụng biện pháp CBPG và thuế CTC đối với một số sản phẩm đường mía có các mã HS 1701.13.00 , 1701.14.00 và 1701.99.10 (Hàng hóa bị điều tra) có xuất xứ từ Thái Lan, với đề xuất CBPG ở mức 37,9 %. Ngày 21/9/2020, Bộ trưởng Bộ Công thương chính thức ký Quyết định số 2466/QĐ-BC về việc "Điều tra áp dụng biện pháp chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với một số sản phẩm đường mía có xuất xứ từ Vương quốc Thái Lan".