Bộ trưởng Trần Hồng Hà: Ô nhiễm không khí ở Hà Nội chưa đáng ngại như đại biểu phản ánh

Từ 15 giờ chiều nay (4/6), sau khi Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà, đăng đàn trả lời chất vấn trước Quốc hội.

Trả lời chất vấn của các ĐB, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, ô nhiễm môi trường nói chung, ô nhiễm các lưu vực sông là một tình trạng cần khắc phục. Về phía Bộ, đã cố gắng kiểm soát chặt các nguồn thải. Tuy nhiên, hiện nay chúng ta chưa thu gom được nước thải, nước thải lẫn với nước mưa, khoảng 95% nước thải chưa được xử lý xả thẳng ra môi trường, nhất là nước thải ở các làng nghề, các cụm công nghiệp...

Về giải pháp và trách nhiệm, trước hết các địa phương phải chịu trách nhiệm và có cơ chế xử lý nguồn thải tại địa phương mình; đồng thời phải có sự đầu tư, huy động các nguồn lực xã hội; từng bước để người dân tham gia vào lĩnh vực này...

ĐB Hoàng Văn Hùng (đoàn Thái Nguyên).

Về vấn đề phòng chống xói lở bờ sông, nhất là khu vực ĐBSCL, Bộ trưởng cho biết, hiện đã có đầy đủ cơ sở khoa học đánh giá nguyên nhân (do phù sa bị giữ ở các nước thượng nguồn; khai thác cát sỏi trái phép; quy hoạch, đầu tư các công trình thủy lợi,...).

Từ những nguyên nhân trên, Bộ trưởng cho biết: Cần có giải pháp quản lý chặt việc quản lý khai thác cát, trong đó xác định rõ trách nhiệm của các địa phương, quận huyện, phường xã; đồng thời có quy hoạch tổng thể giữa các công trình thủy lợi tác động đến dòng chảy; tiến hành quy hoạch lại các khu dân cư để tránh những ảnh hưởng tiêu cực bởi quy luật dòng chảy (bên lở, bên bồi); xã hội hóa, huy động các nguồn lực để đầu tư hạ tầng kỹ thuật ứng phó biến đổi khí hậu;...

Ô nhiễm không khí chưa đáng quan ngại như ĐB phản ánh

Đặt câu hỏi chất vấn, ĐB Nguyễn Anh Trí và ĐB Trịnh Ngọc Phương cùng đề cập tới ô nhiễm bụi tại các TP lớn. Các ĐB bày tỏ băn khoăn khi: “Người dân Hà Nội cứ 10 ngày thì 9 ngày phải hít thở không khí có mức độ bụi quá mức cho phép”.

ĐB Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội).

Về số liệu trên, Bộ trưởng Bộ TNMT Trần Hồng Hà không đồng tình vì đó là công bố từ trạm quan trắc của một tổ chức nên "phản ánh mang tính cục bộ". “Kết quả từ các trạm quan trắc của Bộ TNMT, TP Hà Nội không ghi nhận tình trạng như vậy, dù có ghi nhận ô nhiễm từ hoạt động giao thông”, Bộ trưởng khẳng định.

Tư lệnh ngành TNMT cũng cho biết: Bộ TNMT đã tham mưu Chính phủ kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường không khí, qua đó sẽ biết nguồn ô nhiễm ở đâu, khi nào. Bộ trưởng nhấn mạnh: "Tình hình ô nhiễm không khí hiện có song chưa đáng quan ngại như ĐB phản ánh".

Nắm rõ ba nhà máy điện hạt nhân của Trung Quốc

Tại phiên chất vấn, ĐB Phạm Tất Thắng đề cập tới việc Trung Quốc xây dựng 3 nhà máy điện hạt nhân khá gần biên giới Việt Nam, từ 50 km đến 200 km. Theo đó, giả sử các nhà máy này có vấn đề trong hoạt động thì nguy cơ ô nhiễm phóng xạ với Việt Nam rất lớn. Bộ TNMT có giải pháp gì ứng phó với nguy cơ đó?

ĐB Phạm Tất Thắng.

Giải đáp câu hỏi, Bộ trưởng Bộ TNMT khẳng định, vấn đề liên quan đến các nhà máy điện hạt nhân của Trung Quốc đã được "chúng tôi nắm rất rõ". Chính phủ giao Bộ Khoa học & Công nghệ xây dựng các trạm quan sát hoạt động thường xuyên; làm việc với cơ quan hạt nhân quốc tế để có các đoàn thanh tra, kiểm soát an toàn tại khu vực này.

Tư lệnh ngành TNMT cũng cho biết, không riêng Bộ Khoa học & Công nghệ, TP Hà Nội vừa qua cũng đưa vấn đề này vào dự báo để lên kịch bản cần thiết.

Năm 2016, ba nhà máy điện hạt nhân ở phía Nam Trung Quốc vận hành thương mại, gồm Phòng Thành (Quảng Tây) công suất 1000 MW, Trường Giang (Quảng Đông) 600 MW và tổ máy 650 MW của Sương Giang (đảo Hải Nam). Các nhà máy này đều nằm gần biên giới phía bắc Việt Nam, gần nhất là Phòng Thành chỉ cách Móng Cái, Quảng Ninh 50 km, cách Hà Nội dưới 500 km. Ngay thời điểm các nhà máy trên đi vào hoạt động, một số chuyên gia cho rằng người dân không nên hoang mang vì với các nhà máy điện hạt nhân, tiêu chuẩn an toàn luôn đặt lên hàng đầu, tuy nhiên cũng cần chuẩn bị kỹ các phương án phòng ngừa sự cố.

Cuối tháng 5/2018, TP Hà Nội đã phê duyệt đề án “Quản lý và giảm thiểu các rủi ro có thể trở thành thảm họa đối với TP Hà Nội”. Theo đó, TP dự báo một trong 10 rủi ro có thể trở thành thảm hoạ là rò rỉ phóng xạ nếu có sự cố từ 3 nhà máy điện hạt nhân ở khu vực Đông Nam của Trung Quốc. TP giao Sở Khoa học và Công nghệ chủ trì xây dựng kịch bản chi tiết phòng chống khi có thảm họa rò rỉ chất phóng xạ, sự cố hạt nhân; tham mưu cho thành phố các nhiệm vụ liên quan đến các giải pháp ứng dụng khoa học công nghệ về phòng, chống và giảm nhẹ thảm họa.

Cần Nghị quyết đặc thù để quản lý đất đặc khu

Về tình hình thị trường đất đai tại một số địa phương xây dựng đặc khu đang diễn biến phức tạp, Bộ trưởng cho rằng, vấn đề này liên quan đến tầm nhìn. Bởi theo quy luật thì khi nhìn thấy tiềm năng là người dân sẽ đổ xô vào đất đai, nhưng chúng ta chưa có giải pháp để ngăn chặn trước tình trạng này.

Vừa qua cũng đã có một số giải pháp mang tính chỉ thị hành chính để ngăn chặn, nhưng thực tế người dân đã có nhiều giao dịch “ngầm”.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà.

Bộ trưởng cho biết, từ 10 năm trước, đất đai ở khu vực làm sân bay Long Thành cũng xảy ra tình trạng tương tự mà dù chính quyền có dừng chứng nhận các giao dịch thì việc mua bán “ngầm” vẫn diễn ra. Vấn đề sốt đất là đương nhiên nhưng nghiêm trọng hơn là việc chuyển đối mục đích sử dụng đất, từ đất rừng, đất đặc dụng thành đất xây dựng, hệ quả khó lường. Nếu các giao dịch trái pháp luật thì khi đền bù, thu hồi đất cần phải áp dụng sao cho công bằng.

Do đó, về việc tạm dừng giao dịch như cách một số địa phương vừa làm, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng việc ra chỉ thị không phù hợp với pháp luật hiện nay. Quốc hội cần ban hành Nghị quyết đặc thù để quản lý đất đai tại các đặc khu thì hiệu quả hơn.

Theo Tư lệnh ngành TNMT, các địa phương cần xem xét lại hồ sơ quản lý hiện trạng đất đai để có chính sách công bằng, kiên quyết xử lý để những người đầu cơ không được hưởng lợi từ những giao dịch đất đai vào thời điểm như vừa qua.

Năng lực quản lý đất ở đô thị còn yếu

Tại phiên chất vấn, ĐB Nguyễn Sỹ Cương đặt vấn đề về quản lý đất ở đô thị gây lãng phí, không có quỹ đất xây dựng các bãi đỗ xe. Nhưng thực tế điều tra lại cho thấy có hơn 400 điểm trông giữ xe, nhiều trường học biến thành điểm trông xe ngày, đêm.

Liên quan đến vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà khẳng định: Ở góc độ môi trường, tôi không đồng tình khi biến sân trường học thành các bãi trông xe ngày - đêm như ĐB Cương nêu.

Mặt khác, Tư lệnh ngành GTVT cho rằng, vai trò quản lý đất đô thị thuộc UBND các tỉnh, TP. Lỗi của Bộ TNMT trong trường hợp này là "chưa bố trí quy hoạch đất đai của địa phương". Cụ thể, quỹ đất bố trí cho các công trình giao thông tĩnh, ngầm tại các đô thị lớn hiện rất hạn hẹp, tại Hà Nội chỉ có 7%.

Trong khi đó, nhu cầu xây dựng các bãi đỗ xe ở đô thị rất lớn, việc sử dụng quỹ đất lại chưa phù hợp, năng lực quản lý ở địa phương với đất đã giao cho các đơn vị sự nghiệp còn kém.

Bộ trưởng nhận định: "Ở đây có vấn đề triển khai cụ thể hoá quy hoạch, quản lý chưa tốt việc thu hồi đất doanh nghiệp sau cổ phần hoá, dự án doanh nghiệp để treo và sử dụng không đúng mục đích".

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng: Trong trường hợp cần thiết, cần thu hồi những khu đất này để đưa việc sử dụng đúng mục đích và các cấp thẩm quyền cần có giải pháp căn cơ hơn về vấn đề bãi đỗ xe trong đô thị.