Chất “Hoàng Nhuận Cầm” mãi thổn thức trong thơ

Vĩnh biệt tác giả của những câu thơ đầy xúc cảm...

“Chiếc lá đầu tiên” đã không níu cành được, đành rụng về cội. Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm, người bạn thân thiết của Đài TNVN (VOV)... đã từ biệt người yêu thơ, từ biệt thính giả. Ngoài những bài thơ nằm lại trong trí nhớ mọi người, anh là đồng tác giả của 2 format thu hút lượng lớn thính giả: Khách đến chơi nhà (VOV2) và Đôi bạn văn chương (VOV6)...

Những ngày cuối cùng, sức khỏe yếu, hơi thở đứt quãng do buồng phổi “tổn thương”, anh vẫn lui đến VOV6 chuẩn bị cho những số tiếp theo của “Đôi bạn văn chương” với một nguồn năng lượng thi ca kỳ diệu để chống trả với sức lực không còn khỏe. Thương lắm cái dáng gày tong teo ngồi thở bên cửa phòng thu, để lấy sức cho thơ ca bay lên. Thương lắm những cơn ho nén lại để lên sóng với chất giọng hào sảng mà cũng thiết tha vô cùng. 2 cuốn sách anh chủ biên biên soạn: "Tiếng thời gian" và "Thơ về Hà Nội" cũng vừa đến tay bạn đọc như để chào tiễn người cha tinh thần.

Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm (giữa) trong một chương trình của VOV6.

Chưa bao giờ, kể cả trong những lúc đời sống tưởng chừng suy sụp nhất, anh gục ngã mà vẫn gắng gỏi sống với thơ, lo lắng cho những đứa con như mấy câu gan ruột anh từng viết: “Ta đã thực vào đời bằng nước mắt

Để con ta mơ mộng ngủ bên đàn

Ta đã đi như mèo trên phố vắng

Gọi tên con như gọi các thiên thần

Có một nốt không bao giờ con biết tới

Là nốt buồn, cha đã nuốt thay con”

Cuộc đời anh nhiều thăng trầm, nốt buồn nhiều hơn nỗi vui. Nhưng anh luôn lạc quan nhờ viên thuốc kỳ diệu thi ca và sự tử tế trong cuộc đời. Anh ôm bên mình “viên xúc xắc” buồn thương để sống cho ngày mai, viết những “câu thơ đợi mặt trời”:

“Tôi có đủ nỗi buồn để sống

Như sáng mai lại thêm một nỗi buồn

Một nỗi buồn lẽ ra không nên có

Nhưng nếu không buồn

có lẽ

lại buồn hơn...”

Vĩnh biệt tác giả của những câu thơ đầy xúc cảm, những buổi nói chuyện thơ mê đắm, những talkshow rung cảm, gửi lại những người yêu anh đoạn viết ngắn về một “Màu Cầm” không lẫn với bất kỳ ai như một nén nhang thương cảm!!!

"Màu Cầm" mãi thổn thức trang thơ

Hoàng Nhuận Cầm không phải mẫu đàn ông bóng bẩy. Cầm bình dị, mộc mạc. Nhưng Cầm luôn tự tin trong thế giới mỹ từ của mình. Chấp gì cái sự khoe mẽ bề ngoài, Cầm có riêng một vẻ đẹp lúc nào cũng có thể phát lộ. Đó là thơ.

Ngôn từ của anh luôn đẹp, mỹ lệ dù viết về chủ đề gì. Không quá rối rắm trong tầng lý luận này, lớp minh triết kia, hoặc cầu kỳ chiết tự chữ nghĩa...thơ Cầm tạo sự rung cảm nhờ nhạc tính và sự bung nở của con chữ. Từ ngữ dùng vừa mức thì đủ ngân vang, dễ nhớ, dễ cảm, dùng quá liều sẽ trở thành sáo ngữ. Thế mới khó! Giống như trong hội họa có những màu sắc dùng rất khó. Tài hoa thì bức họa đầy cá tính, kém tài thì nó thành bức trang trí báo tường loè loẹt. Cầm đi giữa ranh giới đó một cách xuất sắc.

Nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm và nhà báo Trần Nhật Minh (tác giả)

“Kiểu thơ" của anh một thời bị "copy" nhan nhản trong giảng đường sinh viên, rất phù hợp để hào sảng và say đắm đọc trong những đêm thơ, những nhóm thơ... Nhiều người làm thơ hay nhưng chủ yếu chỉ đọc bằng mắt, khó thù tạc, ngâm vịnh. Thơ Cầm đạt được cả hai cách.

Có một chuyện thế này: Trong đêm thơ Giảng đường Lê Thánh Tông kỷ niệm Ngày thành lập khoa Văn, Đại học Tổng hợp Hà Nội cách đây gần 20 năm, có hai nhân vật "quấy" sân thơ, hai người bạn, hai "trường phái" thơ khác nhau: Hoàng Nhuận Cầm và Lâm Huy Nhuận. Thơ Cầm vang ra ngoài, Thơ Nhuận lại thẳm vào trong.

Lúc Cầm đang "lên đồng" trên sân khấu, Nhuận lặng lẽ chui vào trại của sinh viên chấp nhận "sự thua thiệt": "Thơ Cầm hợp, chứ thơ anh chịu, không đọc to thế được". Rồi thi sỹ con trai Yến Lan lặng lẽ mở bàn tay búp măng của một nữ sinh viên tươi tắn, nắn nót chép vào đó vài câu thơ gan ruột...mặc kệ ngoài kia, Hoàng Nhuận Cầm đang hâm nóng màn sương lạnh bằng sự da diết: "Em thấy không tất cả đã xa rồi..."...

Cầm là một trong số không nhiều thi sỹ có nhiều "fan cuồng" là các nữ sinh. Các cuốn sổ tay một thời nữ sinh thút thít chép thơ anh giờ dẫu có úa vàng và các nàng đã có chồng thì những bài thơ vẫn còn xanh.

Cầm là con trai nhạc sỹ nổi tiếng ở phố cổ Hàng Bạc - Hoàng Giác. Thơ anh luôn có vẻ óng ả từ đời sống thị thành. Nó có cái nét "tiểu tư sản" của mấy cậu ấm phố được chiều chuộng. Sau này vào chiến trường, làm bạn với Nguyễn Văn Thạc, Vũ Đình Văn... thơ Cầm vẫn sáng lên một màu phố xá. Nó vượt lên mùi khét của bom đạn, của những vạt rừng cháy, sôi sục chí trai nhưng vẫn hồn nhiên một thời phố cổ "chơi bi đánh đáo". Sau này, thơ Cầm "triết" hơn, "đằm" hơn thì vẫn không ngừng tung tẩy những mỹ từ...

Cầm ít cáu nhưng khi nào đuôi mắt khẽ rần rật là biết ngay anh đang khó chịu. Đôi mắt đó thường giúp Cầm "đọc" trước mọi việc để cho não bộ hoạt động mà điều khiển lời nói. Cầm là người hoạt ngôn. Anh nói một việc đã cũ mèm nhưng vẫn thấy thú vì ngôn ngữ có sự độc đáo và hài hước.

Cầm có một phẩm chất mà giới nghệ sĩ nhiều khi không mấy coi trọng: Đó là sự đúng hẹn và chịu khó đọc, nghe người khác. Không giống nhiều nhà thơ chỉ thuộc và yêu thơ mình, anh thuộc thơ bạn bè không kém thơ mình. Vốn liếng thơ đó có lợi khi anh thực hiện các chương trình phát thanh cần có thơ đồng hành hoặc những chuyên mục bình thơ các báo...

Nhiều người làm thơ chỉ hợp một mùa. Mùa khác không có cảm xúc, làm không nổi. Cầm thuộc nhóm nhà thơ xúc cảm cả bốn mùa. Và bất luận là mùa nào thì nó vẫn cứ rực lên một màu cảm xúc chói gắt. Cái màu đó, tôi gọi là "Màu Cầm" - cho đến giờ vẫn còn thổn thức trong nhiều cuốn sổ thơ nữ sinh dù nhà thơ cũng đã qua rồi tuổi hoa niên trong trẻo./.