Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa: Hướng đi hiệu quả

Những năm gần đây, nhiều mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng đang ngày càng phát huy hiệu quả, góp phần đáng kể nâng cao thu nhập cho nông dân huyện Đan Phượng. Phó Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Thạc Hùng cho biết, giai đoạn 2017 - 2020, huyện chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa sang hoa, cây cảnh, dược liệu, cây ăn quả được 429ha, cho thu nhập cao hơn trồng lúa 5 - 7 lần; không có đất lúa bị bỏ hoang. Gia đình ông Nguyễn Văn Xuân là một trong những hộ đầu tiên chuyển đổi trồng lúa sang trồng hoa ly tại xã Hạ Mỗ chia sẻ: “Nhờ trồng hoa theo hướng công nghệ cao, gia đình tôi thu lãi 500 triệu đồng/ha/năm. Đồng thời, tạo việc làm cho 6 lao động địa phương với mức thu nhập 4 - 7 triệu đồng/người/tháng”.

Tại huyện Ứng Hòa, 5 năm qua, toàn huyện chuyển đổi được hơn 1.000ha đất lúa trũng kém hiệu quả, hình thành các vùng chăn nuôi gia súc, gia cầm tập trung xa khu dân cư, vùng nuôi trồng thủy sản. Giá trị thu nhập của các vùng chuyển đổi đều đạt trung bình từ 300 - 800 triệu đồng/ha, gấp 5 - 7 lần cấy lúa.

Ngoài hai địa phương trên, nhiều huyện, thị xã có đất lúa kém hiệu quả cũng tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, nâng cao hiệu quả sử dụng đất. Giai đoạn 2017 - 2020, toàn TP chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa đạt 7.762ha. Theo đánh giá của Sở NN&PTNT Hà Nội, công tác chuyển đổi trên đất trồng lúa trên địa bàn TP đã phát huy hiệu quả, hình thành nhiều vùng sản xuất hàng hóa tập trung, ứng dụng công nghệ tiên tiến, tạo ra sản phẩm an toàn; hình thành các chuỗi liên kết - chế biến - tiêu thụ nông sản. Việc chuyển đổi cơ cấu từ trồng lúa sang trồng cây rau màu, cây ăn quả cho giá trị cao gấp 5 - 6 lần và khai thác tối đa nguồn lực từ đất, trung bình mỗi mô hình cho hiệu quả kinh tế từ 330 triệu đồng đến 1,2 tỷ đồng/ha/năm.

Thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp

Dù mang lại hiệu quả rõ rệt, song việc chuyển đổi đất lúa trên địa bàn TP cũng có không ít vấn đề đặt ra. Từ thực tế địa phương, Phó Chủ tịch UBND huyện Ứng Hòa Ngô Tiến Hoàng cho biết, ruộng đất manh mún, quy hoạch chưa hợp lý, chưa tạo thành vùng sản xuất tập trung quy mô lớn; hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng xuống cấp. Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu, tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm còn khó khăn; chưa có nhiều DN đầu tư, liên doanh, liên kết trong khâu tiêu thụ. Đại diện một số địa phương cũng cho rằng, quy định hiện nay về việc không được xây dựng tường rào bảo vệ trên đất trồng lúa cũng khiến nông dân chưa yên tâm đầu tư trồng cây lâu năm.

Theo kế hoạch, giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, Hà Nội dự kiến chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa với tổng diện tích khoảng 20.000ha nhằm thúc đẩy hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp chuyên canh, nâng cao hiệu quả sản xuất, khắc phục tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang. Để hoàn thành mục tiêu này, theo Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Chu Phú Mỹ, ngành nông nghiệp sẽ đề xuất cấp thẩm quyền có chính sách, giải pháp xây dựng các mô hình sản xuất tập trung, tích tụ ruộng đất, tạo tiền đề thu hút DN đầu tư vào nông nghiệp, chế biến nông sản; xây dựng chuỗi giá trị nông sản chủ lực. Bên cạnh đó, đẩy mạnh nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, chế biến, kinh doanh, nhân rộng điển hình sản xuất - kinh doanh giỏi; chú trọng nâng cao giá trị nông sản…