Đất chuyển nhượng hợp pháp
Được biết, Công ty CP tư vấn thiết kế và xây lắp CDS (Công ty CDS) là chủ sử dụng hợp pháp lô đất có diện tích 34.706m2 cùng toàn bộ các tài sản hạ tầng đã đầu tư tại thôn Kiều Nhị, xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín, TP Hà Nội. Ngày 5/1/2008 Công ty CDS có văn bản số 399/CDS gửi UBND TP Hà Nội và các cơ quan có thẩm quyền xin chuyển nhượng tài sản hạ tầng đã đầu tư xây dựng trên diện tích đất khoảng 16.000m2 trong tổng số hơn 34.000m2 nói trên cho Công ty vận tải nhựa và cơ khí Quang Minh (Công ty Quang Minh).
Ngày 15/9/2009, Công ty CDS đã chuyển nhượng tài sàn gắn liền trên đất diện tích khoảng 16.000 m2 tổng giá trị 3.120.000.000 đồng cho Công ty Quang Minh đã thực hiện xong 5/10/2010. Tiếp đó, đến ngày 17/3/2010, Công ty CDS có văn bản sô 90/2010/CDS-CV xin chấp thuận chuyển nốt phần diện tích đất và tài sản còn lại 19.106m2 giá trị 8.024.000.000 đồng do khó khăn trong sản xuất.
Ngày 17/5/2010 Sở kế hoạch đầu tư có văn bản sổ 1672/KH&ĐT-CN gửi UBND TP Hà Nội và đồng chí Nguyễn Huy Tưởng (Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội) đề xuất ý kiến: Đối với phần diện tích khoảng 16.000 m2 mà Công ty Quang Minh đã được UBND TP Hà Nội chấp thuận về nguyên tắc cho nhận chuyển nhượng từ Công ty CDS để thực hiện dự án Nhà máy sản xuất kinh doanh đồ gỗ; Công ty đã khởi công dụ án, thực hiện ký kết các hợp đồng xây lắp cung cấp thiết bị, tiến hành xây dựng các hạng mục cùa dự án. Tuy nhiên, công ty chưa làm thủ tục thu hồi và giao đất theo quy định. Đề nghị UBND TP giao Sở Tài Nguyên và Môi trường và hai Công ty CDS và Công ty Quang Minh thực hiện các thủ tục theo quy định của Luật đất đai.
Trước tình hình sử dụng đất đai không có hiệu quả, Sở Kế hoạch & Đầu tư đề nghị UBND TP Hà Nội giao Sở Tài Nguyên và Môi trường kiểm tra tình hình quản lý sử dụng đất của Công ty CDS từ đó báo cáo UBND TP xem xét quyết định phần diện tích còn lại khoảng 19.000 m2.
Thành phố chỉ đạo thu hồi 19.000m2 đất
Ngày 31/5/2010, UBND TP Hà Nội có văn bản số 3834/ƯBND-CT có ý kiến: Đối với 16.000 m2 đất đã được UBND TP Hà Nội chấp nhận chuyển nhượng từ Công CDS chuyển giao Công ty Quang Minh và 2 công ty thực hiện theo quy định luật đất đai.
Đối với phần diện tích còn lại khoảng 19.000 m2, Công ty CDS sử dụng không hiệu quả giao Sở Tài Nguyên và Môi trường Hà Nội kiểm tra tình hình quản lý và sử dụng báo cáo UBND TP Hà Nội xem xét cho phép Công ty Quang Minh thuê.
Tiếp đó, ngày 5/7/2010, UBND TP Hà Nội có văn bản số 5069/UBND-TNMT xét đề nghị sở Tài Nguyên và Môi trường, UBND TP Hà Nội có ý kiến: Sở Tài nguyên môi trường phối hợp với UBND huyện Thường Tín làm thủ tục thu hồi diện tích 19.000 m2 tại xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín, Hà Nội theo đề nghị của Công ty CDS.
Sở Kế hoach & Đầu tư chủ trì cùng các Sở ban ngành và UBND huyện Thường Tín xem xét đề nghị của Công ty Quang Minh xin thuê lại diện tích trên khoảng 19.000 m2 (mà Công ty CDS trả lại) tại xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín. Theo đó, trình UBND TP xem xét theo quy định.
Căn cứ văn bản UBND TP Hà Nội, Công ty Quang Minh đã thực hiện: Đã thanh toán xong 16.000 m2 đất là 3.120.000.000 đồng; đã ứng tiếp của 19.000 m2 đất là 5.400.000.000 đồng; Đã thanh toán tiền thuê đất của 2 lô đất đến 19/7/2016 là: 958.215.870 đồng đối với Công ty CDS.
Bất ngờ khởi kiện, tòa tuyên trả lại tiền
Sự vụ không có gì để bàn cãi nếu các hợp đồng dân sự dừng lại ở đó. Tuy nhiên, trong quá trình chuyển giao thực hiện hợp đồng, phía CDS lại làm thủ tục cấp sổ đỏ. Đến ngày, 24/6/2014, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã được cấp cho Công ty CDS với diện tích 35.219,40m2 (trong đó có phần diện tích 19.106m2).
Đến tháng 11/2016, Công ty CDS đã bất ngờ gửi đơn khởi kiện Công ty Quang Minh ra tòa. Theo đó, Công ty CDS cho rằng, CDS đã hoàn tất nghĩa vụ của mình theo hợp đồng, công việc còn lại để có thể thay đổi đơn vị thuê đất (từ Công ty CDS sang Công ty Quang Minh) thuộc nghĩa vụ của Quang Minh... Kể từ khi Công ty Quang Minh thanh toán tiền đợt 1 (ngày 10/2/2010) đến nay Công ty Quang Minh vẫn không hoàn thiện các thủ tục cần thiết để UBND TP Hà Nội tiến hành thủ tục thu hồi đất của CDS để cho Quang Minh thuê lại. CDS vẫn là đơn vị trực tiếp sử dụng đất, thuê đất thanh toán tiền thuê đất và tiền sử dụng đất cho cơ quan Nhà Nước.
Trong đơn khởi kiện, CDS trình bày, “Theo thỏa thuận trong hợp đồng thì trong thời hạn 1 năm kể từ ngày ký hợp đồng Coaang ty Quang Minh phải thanh toán cho Công ty CDS toàn bộ số tiền chuyển nhượng đã thỏa thuận. Song, do Quang Minh đã vi phạm tiến độ thực hiện nghĩa vụ của mình nên đến thời điểm hiện tại Quang Minh mới chuyển cho CDS số tiền 5.900.000.000 đồng. Việc vi phạm này ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của CDS.
Phía bị đơn là Công ty Quang Minh không đồng ý với việc đơn phương chấm dứt hợp đồng của CDS bởi Công ty Quang Minh đã đầu tư nguồn vốn lớn vào khu đất có diện tích 1,9ha. Công ty Quang Minh cũng đã thanh toán cho CDS 5,9 tỷ đồng (trong đó 460 triệu chuyển ngày 5/10/2010 hai bên thỏa thuận sau khi có Quyết định thu hồi đất của UBND TP Hà Nội đối với diện tích 1,9ha thì số tiền 460 triệu sẽ chuyển thành khoản thanh toán cho khu đất 1,6ha); Công ty Quang Minh chưa làm thủ tục thuê đất với UBND TP là vì lý do khách quan. Mặt khác, Công ty Quang Minh phải làm xong thủ tục của khu đất 1,6ha thì mới làm thủ tục khu đất 1,9ha.
Sau khi mở tòa sơ thẩm, HĐXX TAND huyện Thường Tín tuyên bản án sơ thẩm số 02/2017/KDTM – ST ngày 28/8/2017. Theo án tuyên, Công ty CDS thắng kiện. Buộc Công ty Quang Minh giao lại tài sản, hạ tầng trên diện tích đất 18.524m2 tại thôn Kiều Thị, xã Thắng Lợi, huyện Thường Tín đã được TP cấp Giấy chứng nhận… Buộc Công ty CDS phải thanh toán trả Công ty Quang Minh số tiền đã nhận theo hợp đồng là 5,9 tỷ đồng và thanh toán trả Công ty Quang Minh giá trị các công trình, tài sản do Công ty Quang Minh xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo trên đất là hơn 2,2 tỷ. Tổng cộng CDS phải trả Quang Minh số tiền là hơn 8,1 tỷ đồng…
Trong một diễn biến khác, sau bản án sơ thẩm được tuyên. Ngày 26/9/2017, sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án về việc “Tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng tài sản gắn liền với đất thuê” giữa nguyên đơn là Công ty CDS và bị đơn là Công ty Quang Minh. Viện Kiểm sát Nhân dân TP Hà Nội đã ra Quyết định số 23/QĐKNPT-VKS-KDTM kháng nghị phúc thẩm đối với bản án 02/2017/KDTM – ST ngày 28/8/2017. Tại bản kháng nghi nêu rõ: “… cấp sơ thẩm đã vi phạm nghiêm trọng trong việc xác minh thu thập chứng cứ quy định tại điều 97/BL TTDS từ đó ra bản án không khách quan, không đúng bản chất sự việc làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự”…
Từ nội dung vụ án dân sự nêu trên có thể thấy rằng, về bản chất vụ án hiện vẫn đang tiếp tục trong quá trình giải quyết. Tuy nhiên, đó cũng là một bài học cảnh tỉnh đối với các doanh nghiệp, cần có sự cẩn trọng trong quá trình thực hiện giao dịch, hợp đồng dân sự, tránh xảy ra tranh chấp khiếu kiện…
