Có thể phòng tránh lây nhiễm HIV

Nhật Uyên
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Xung quanh nghi vấn nhiều người bị lây nhiễm HIV do dùng chung kim tiêm tại huyện Tân Sơn, Phú Thọ gây hoang mang dư luận, các chuyên gia y tế cho rằng, việc lây truyền HIV qua kim tiêm cho hàng loạt người rất khó xảy ra. Ngoài ra, qua con số 42 người mắc trong cùng 1 xã cho thấy, người dân hiện vẫn còn thiếu kiến thức, thiếu hiểu biết để phòng bệnh cũng như có nhiều nhận thức sai lầm về HIV/AIDS.

Điều trị ARV đảm bảo sức khỏe cho bản thân, giảm nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng. (Ảnh: Sở Y tế Hà Nội)
Xác suất lây truyền qua kim tiêm chỉ 0,3%
Theo thông tin từ Sở Y tế tỉnh Phú Thọ, trường hợp nhiễm HIV đầu tiên được phát hiện tại xã Kim Thượng là năm 2012. Trong những năm gần đây, số người nhiễm HIV mới được phát hiện và số người tử vong do AIDS tại địa bàn này ngày càng gia tăng.
Trước tình hình đó, ngành y tế tỉnh Phú Thọ đã triển khai nghiên cứu, làm xét nghiệm HIV và phát hiện 42 người bị nhiễm HIV tại xã này. Trong số người nhiễm HIV được phát hiện, có những người đã chuyển sang giai đoạn AIDS. Ngoài ra, từ năm 2015 đến nay đã có 5 người tử vong vì AIDS.
HIV là virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. HIV gây tổn thương hệ thống miễn dịch của cơ thể và làm cho cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh dẫn đến chết người. AIDS là giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV được thể hiện bởi các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư và các bệnh liên quan đến rối loạn miễn dịch dẫn đến tử vong. Thời gian từ khi nhiễm HIV đến biến chuyển thành bệnh AIDS tùy thuộc vào hành vi và đáp ứng miễn dịch của từng người nhưng tựu chung lại trong khoảng thời gian trung bình là 5 năm.
Đề cập đến vấn đề này, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống HIV/AIDS Hoàng Đình Cảnh cho biết: "Với những người đã bị AIDS và tử vong tại xã Kim Thượng chứng tỏ dịch HIV ở đây đã có từ rất lâu và tích lũy qua nhiều năm, chứ không phải mới xảy ra trong thời gian gần đây”. Nói về khả năng lây nhiễm HIV do sử dụng chung bơm kim tiêm gây ra, ông Cảnh khẳng định: Với những thông tin hiện có, chưa thể có cơ sở để kết luận về nguồn lây nhiễm HIV tại địa phương này.

Còn theo PGS.TS Đỗ Duy Cường – Trưởng khoa Truyền nhiễm, BV Bạch Mai, xác suất lây truyền HIV qua bơm kim tiêm chỉ 0,3% và không phải tất cả mũi tiêm đều có thể làm lây nhiễm bệnh. Virus HIV trong bơm kim tiêm có thể sống 5 ngày trong môi trường còn nếu lâu hơn thì khó có thể làm lây nhiễm bệnh. “Do đó, thông tin về y sĩ dùng chung một kim tiêm để tiêm cho người dân trong nhiều tuần, nhiều tháng liền khiến lây truyền HIV là hoàn toàn không có cơ sở khoa học” - PGS.TS Cường khẳng định.

Về con đường lây truyền HIV, ông Cường cho biết, bên cạnh việc quan hệ tình dục không an toàn; lây từ mẹ sang con, HIV còn lây truyền qua đường máu – trong đó có dùng chung bơm kim tiêm. “Lây truyền HIV qua con đường tiêm chích ma túy là hình thái lây truyền chủ yếu trong đại dịch HIV/AIDS cách đây 10 năm, ước tính có đến 80 - 90% lây qua bơm kim tiêm ở những người sử dụng ma túy. Họ dùng 1 bơm kim tiêm duy nhất để lấy thuốc và chích cho nhau tại cùng trong 1 thời điểm nên virus HIV sẽ lây trực tiếp cho người khác” - ông Cường nói.
Còn hiện nay, trong y tế, bơm kim tiêm là loại sử dụng một lần, giá thành rất rẻ. Tại Phú Thọ, y sĩ Th. (người bị nghi ngờ làm lây nhiễm HIV cho người khác qua bơm kim tiêm) cũng như nhiều người dân khẳng định, họ chỉ dùng kim tiêm mới, không dùng lại bơm kim tiêm.

Cần làm gì khi nghi nhiễm HIV?

Theo ông Hoàng Đình Cảnh, khi chẳng may bị vật sắc nhọn, bơm kim tiêm có nghi ngờ phơi nhiễm HIV chích vào cơ thể, người dân cần hết sức bình tĩnh, xử lý vết thương tại chỗ. Nếu tổn thương da chảy máu thì cần rửa ngay vết thương dưới vòi nước. Để vết thương tự chảy máu trong một thời gian ngắn, không nặn bóp vết thương.
Rửa kỹ bằng xà phòng và nước sạch. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc mắt thì rửa mắt bằng nước cất hoặc nước muối sinh lý 0,9% liên tục trong 5 phút. Nếu phơi nhiễm qua niêm mạc miệng, mũi thì rửa mũi bằng nước cất hoặc dung dịch nước muối sinh lý 0,9%, súc miệng bằng dung dịch nước muối sinh lý 0,9% nhiều lần.
Sau đó, đến ngay cơ sở y tế để được đánh giá nguy cơ phơi nhiễm theo mức độ tổn thương và diện tích tiếp xúc, thầy thuốc tư vấn và điều trị bằng thuốc ARV miễn phí nếu cần. “Hiện nay, Bộ Y tế khuyến cáo điều trị sau phơi nhiễm với HIV bằng thuốc ARV càng sớm càng tốt. Tối ưu nhất trong vòng 6 giờ đầu và không quá 72 giờ sau phơi nhiễm”, TS Hoàng Đình Cảnh nói. Phụ nữ nhiễm HIV khi mang thai cũng được khuyến khích và khuyến cáo dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con.

Đề cập đến hiệu quả của thuốc ARV, ông Cảnh cho biết, thuốc ARV sẽ giúp giảm tải lượng virus HIV trong máu và có thể giảm đến 95% khả năng lây nhiễm HIV cho vợ hay bạn tình qua quan hệ tình dục. Hiện nay, việc điều trị ARV rất đơn giản. Thuốc ARV được cấp miễn phí tại bệnh viện huyện hoặc trạm y tế xã. Người nhiễm HIV có thể lĩnh thuốc hàng tháng về uống tại nhà; khi ổn định có thể 3 tháng đến cơ sở y tế lĩnh thuốc một lần.

Các chuyên gia y tế cũng cho rằng, HIV/AIDS là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, nhưng không đáng sợ nếu có hiểu biết đúng về bệnh này. Lây nhiễm HIV hoàn toàn có thể phòng tránh được thông qua các biện pháp dự phòng, như tình dục an toàn, sử dụng bao cao su, sử dụng bơm kim tiêm sạch, điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế (như Methadone)… Khi không may bị nhiễm HIV thì phải tham gia điều trị ARV ngay để đảm bảo sức khỏe cho bản thân, đồng thời giảm nguy cơ lây nhiễm HIV cho người thân và cộng đồng.

Tin đọc nhiều

Kinh tế đô thị cuối tuần