“Đánh thức” không gian đáng sống

Lan Ngọc
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Cuối tuần qua, không gian dành cho cộng đồng vừa được khánh thành tại phường Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội). Không gian này hình thành từ dự án con đường nghệ thuật Phúc Tân, được thiết lập từ trước đó. Không quá hoành tráng về quy mô và ý tưởng nghệ thuật, dự án cải tạo khu tập kết rác thải ở phường Phúc Tân này vẫn khiến người xem phải hào hứng trước những gì mà nó mang về.

 Ảnh: Hà Ánh
Hơn 30 năm trước, trước khi hình thành con đường nghệ thuật Phúc Tân thì hơn 1km dọc sông Hồng nằm trên địa bàn tổ 1, tổ 2 phường Phúc Tân là nơi tập kết rác thải của người dân địa phương, những khu vực lân cận và chợ đầu mối Long Biên gần đó. Bãi rác khổng lồ ấy, nằm chắn giữa bờ sông và bức tường được xây năm 1993 để bảo vệ hành lang sông, tạo mùi hôi thối, côn trùng bay đậu và trở thành nỗi ám ảnh của những người sống quanh. Với sự xuất hiện của bãi rác, người ta định hình tổ 1, tổ 2 là không gian của những người nghèo khổ.
Thế nhưng, đến khi dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân gồm 16 tác phẩm nghệ thuật của 16 nghệ sĩ trong nước và quốc tế, được trưng bày trên một bức tường dài 250m, thì nơi đây lại trở thành nơi đáng sống. Rác bẩn tại bờ sông được dọn đi để nhường chỗ cho tranh tường, hệ thống ghế, dụng cụ thể dục và đồ chơi công cộng (trong đó có cả những món đồ làm từ lốp xe và phế liệu). Mỗi tác phẩm là một câu chuyện phản ánh nhân sinh quan của từng nghệ sĩ về dòng chảy văn hóa, lịch sử Thăng Long - Hà Nội. Đặc biệt, các tác phẩm đều được làm từ nguyên liệu tái chế do các họa sĩ và chính người dân nơi đây thu lượm, góp công sức để tạo nên. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra một không gian tĩnh với tranh, sau dự án 1, Mạng lưới Vì một Hà Nội đáng sống và Think Playgrounds (DN xã hội Nghĩ về sân chơi trong phố) đã xây dựng dự án 2, tạo ra những hoạt động phục vụ đời sống tinh thần trẻ em và người dân nơi đây. Những tour tham quan hấp dẫn được thiết lập. Nhiều hoạt động văn hóa nghệ thuật, biểu diễn thời trang đường phố được tổ chức. Người dân phường Phúc Tân không chỉ được hưởng thụ không gian đáng sống mà còn có thêm cơ hội kế sinh nhai bền vững.

Như thế, theo một nghĩa nào đó, 2 dự án cộng đồng tại phường Phúc Tân đã nối tiếp và bổ sung cho nhau, để cả quần thể này tiến gần tới mô hình của một không gian sinh thái ven sông Hồng như nhiều người đang kỳ vọng. Với cách làm mới, những góc rất riêng của Hà Nội, đây là điểm đến hấp dẫn đối với du khách. Trước mắt, nơi đây có thể thu hút khách nội địa bằng một tour hoàn chỉnh với các trải nghiệm như tham quan dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân và phố đi bộ Phùng Hưng kết hợp khám phá ẩm thực đường phố, thưởng thức cà phê trứng... để thêm hiểu, thêm yêu Hà Nội.