Đánh thức nội lực đô thị vệ tinh

Ý tưởng về việc phát triển không gian đô thị Hà Nội theo mô hình chùm đô thị gồm đô thị trung tâm và các ĐTVT đã có từ khá lâu nhưng chính thức đưa vào trong phương án Quy hoạch chung Hà Nội theo Quyết định 108/1998/TTg ngày 20/6/1998 của Thủ tướng Chính phủ. Thực hiện định hướng đó, một số tuyến giao thông quan trọng kết nối đô thị trung tâm với các ĐTVT đã được đầu tư mới hoặc nâng cấp như tuyến cao tốc Láng – Hòa Lạc, tuyến Bắc Thăng Long – Nội Bài...; một số dự án lớn, trọng điểm đầu tư đã được khởi động từ khá lâu như Khu công nghệ cao Hòa Lạc, khu Đại học Quốc gia... Tuy nhiên, nhìn chung tiến độ triển khai thực hiện các dự án đầu tư trọng điểm và việc hình thành, phát huy vai trò các ĐTVT còn hạn chế. Đó cũng là một trong những nguyên nhân làm cho việc giãn dân, giảm tải cho nội đô nhiều năm qua không hiệu quả.

Ông Lê Văn Hoạt

Trên thế giới quá trình đô thị hóa của nhiều nước đã đi trước ta hàng mấy chục năm. Vì vậy, kinh nghiệm của họ trong xây dựng các ĐTVT và cơ cấu hạ tầng khung để kết nối với các TP trung tâm cũng là những bài học cần xem xét tham khảo đối với Hà Nội. Đó là sự kết nối giữa ĐTVT với TP trung tâm phải thông qua một hệ thống giao thông hoàn chỉnh như đường bộ cao tốc, đường sắt đô thị. Đây là những trục giao thông quan trọng và nếu thiếu thì sự kết nối không thành công. Theo các quyết định, sắp tới Hà Nội sẽ có 4 đường giao thông lớn kết nối TP trung tâm với các ĐTVT. Chúng ta mong đợi những chủ trương đó sẽ trở thành hiện thực và trong tương lai gần sẽ có 1 đến 2 ĐTVT của Hà Nội được thực hiện thành công.

PGS. TS Vũ Thị Vinh

Ba trên tổng số 5 ĐTVT Hà Nội có ranh giới quy hoạch nằm trên địa giới của 2 hoặc nhiều đơn vị hành chính hiện hữu. Đơn cử như ĐTVT Phú Xuyên được quy hoạch nằm trên địa giới của 2 huyện: Phú Xuyên và Thường Tín. Về phân cấp quản lý đầu tư phát triển, ĐTVT Hòa Lạc nằm trên địa giới Hà Nội nhưng thẩm quyền phê duyệt quy hoạch và quản lý đầu tư phát triển thuộc Chính phủ. Sự chồng lấn về địa giới quản lý hành chính và phân cấp quản lý đầu tư phát triển này đã và sẽ gây ra nhiều khó khăn cho công tác phối hợp, điều hành giữa các cấp chính quyền TP giữa TP với các cơ quan T.Ư trong công tác triển khai thực hiện các quy hoạch và tổ chức đầu tư xây dựng và quản lý hành chính, quản lý phát triển đô thị tại các ĐTVT trên thực tiễn. Trường hợp chậm trễ nhiều năm trong công tác đền bù GPMB để triển khai xây dựng Khu công nghiệp cao Hòa Lạc là một minh chứng.

TS.KTS Nguyễn Trung Dũng

Về vấn đề kết nối giao thông giữa đô thị trung tâm với các ĐTVT thường khoảng cách khá xa. Do đó chi phí xây dựng các tuyến giao thông công cộng lớn, ước tính lên đến 20 tỷ USD (ước tính của Ngân hàng Thế giới). Do vậy, hiện thời Hà Nội mới chăm lo xây dựng các tuyến đường vành đai và hệ thống đường tàu điện trên cao trong nội thành. Ngoài ra, việc xây dựng thể chế thích hợp là điều đặc biệt quan trọng để kết nối kinh tế ĐTVT với nội thành nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh đô thị. Đồng thời lưu ý gắn kết “quảng bá đô thị” và “xây dựng thương hiệu đô thị.

Điều kiện phát triển ĐTVT là tốt đẹp nhưng có thực hiện được không lại cần phải giải quyết triệt để nhiều vấn đề. Dù quy hoạch chung Thủ đô được triển khai 5 năm nhưng cơ chế chính sách và chuyển cơ sở các trường đại học nội đô ra các ĐTVT còn chậm, chưa hình thành khu đại học, trung tâm giáo dục; Xây dựng được các khu công nghiệp để di dời các cơ sở công nghiệp gây ô nhiễm từ nội đô ra khu công nghiệp tập trung để sản xuất. Riêng tại ĐTVT Xuân Mai, hệ thống giao thông còn hạn chế. Hiện nay, QL6 đoạn từ Xuân Mai - Hà Đông, chưa được triển khai đồng bộ nên gây khó khăn trong tiếp cận nội đô. Các dự án đường cao tốc Xuân Mai – Hà Đông, dự án đường sắt trên cao triển khai rất chậm nên chưa thu hút được các nhà đầu tư…

Ông Đinh Mạnh Hùng