Theo lý giải của Bộ Tài chính, việc Công ty mẹ - Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) hạch toán vào chi phí năm 2015 số tiền 1.341 tỷ đồng (khoản chênh lệch cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - TP Hồ Chí Minh giai đoạn 2012-2015) là không đúng với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng.
Trước đó, vào tháng 12/2015 Bộ Công Thương đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ về cước phí vận chuyển đường ống dấn khí Phí Mỹ - TP Hồ Chí Minh với nội dung: khoản ước phí vận chuyển ước tính khoảng 60 triệu USD này do chưa có nguồn dự phòng (giai đoạn 2015) để thanh toán nên EVN đề nghị cho phép được phân bổ vào chi phí hoạt động của EVN trong các năm tiếp theo, dự kiến từ 2016. Bộ Công thương kiến nghị: “Cho phép phân bổ khoản chi phí EVN chưa thanh toán cho PVN trong giai đoạn 2012 đến thời điểm cước phí được phê duyệt vào các năm tiếp theo (tối đa không quá 5 năm), từ kiến từ năm 2016”. Đến tháng 6/2016, trong công văn trình Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công thương cũng đề xuất cho EVN được phân bổ 85,26 triệu USD trong hai năm 2016-2017.
Đây là khoản chênh lệch cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - TP.HCM được bộ này chấp thuận trong lộ trình thanh toán, đưa vào giá điện.
Trên cơ sở đề xuất của Bộ Công thương, Văn phòng Chính phủ đã có công văn truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng đồng ý phân bổ khoản chi phí chưa thanh toán khoản chênh lệch cước phí như nêu trên. Phó thủ tướng cũng giao Bộ Công thương chỉ đạo, hướng dẫn Tập đoàn Dầu khí VN (PVN) và EVN thực hiện.
Theo Bộ Tài chính, chênh lệch cước phí vận chuyển đường ống dẫn khí Phú Mỹ - TP.HCM mà EVN phải trả cho PVN là 1.938 tỉ đồng. Tuy nhiên, điều đáng nói là khoản chênh lệch này lại được EVN hạch toán trước thời gian Bộ Công thương có văn bản kiến nghị Thủ tướng cho phép phân bổ. Cụ thể, năm 2015 EVN hoạch toán hơn 1.341 tỉ đồng và năm 2016 là hơn 596 tỉ đồng.
Cũng theo Bộ Tài chính, chính vì hạch toán sai nên đã giúp EVN giảm lợi nhuận năm 2015 là 1.341 tỉ đồng. Do đó, để khắc phục sai sót này, EVN phải kê khai bổ sung thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2015 là 88,2 tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế phải kê khai và nộp bổ sung là 877,4 tỉ đồng.
Cùng với việc hạch toán sai hơn 1.341 tỉ đồng như nêu trên, Bộ Tài chính cũng phát hiện EVN chưa hạch toán hơn 4.847 tỉ đồng doanh thu hoạt động tài chính năm 2016. Đây là khoản lãi chênh lệch tỉ giá do đánh giá lại các khoản nợ phải trả bằng ngoại tệ của năm 2016.
Theo quy định, lãi chênh lệch tỉ giá phải được bù trừ với lỗ chênh lệch tỉ giá. Nếu có chênh lệch thì doanh nghiệp phải hạch toán khoản này.
Trên cơ sở thanh tra, Bộ Tài chính phát hiện sai sót này của EVN và yêu cầu doanh nghiệp phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2016 số tiền 969,5 tỉ đồng. Phần tiền còn lại sau khi nộp thuế TNDN là 3.878 tỉ đồng, EVN không được chia lợi nhuận hoặc trả cổ tức.
