Giải quyết triệt để việc chồng chéo giữa các văn bản pháp luật

Khắc phục kịp thời những bất cập, chồng chéo giữa các luật trong đầu tư, kinh doanh sẽ giảm chi phí, phiền hà cho doanh nghiệp. Ảnh: Thanh Hải

Mâu thuẫn, chồng chéo vẫn tồn tại

Thời gian qua, tình trạng xung đột giữa các văn bản quy phạm pháp luật (QPPL) đã gây một số khó khăn, lúng túng trong việc áp dụng luật. Đặc biệt, giữa văn bản hướng dẫn luật này với văn bản hướng dẫn luật khác chồng chéo, khiến nhiều trường hợp, các đối tượng chịu sự tác động của các văn bản luật không biết phải thực hiện theo quy định nào…

Thực trạng này đã được đề cập đến nhiều lần nhưng vẫn chưa khắc phục được triệt để. Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Pháp luật Quốc hội cho rằng, việc đánh giá văn bản quy phạm pháp luật mâu thuẫn, chồng chéo hay không phù hợp với thực tiễn là vấn đề cần được tiến hành hết sức thận trọng. Bởi không chỉ liên quan đến chất lượng của công tác xây dựng pháp luật mà sẽ có tác động, ảnh hưởng lớn đến tâm lý, ý thức tuân thủ pháp luật của các cơ quan, tổ chức, người dân, DN cũng như của toàn xã hội nói chung.

Trong số những nội dung được nhận định là mâu thuẫn, chồng chéo trong các văn bản quy phạm, pháp luật, có vấn đề được chỉ ra là do ngôn ngữ thể hiện trong luật, pháp lệnh, nghị quyết chưa cụ thể, rõ ràng, việc sử dụng thuật ngữ thiếu thống nhất dẫn đến nhiều cách hiểu và diễn giải pháp luật khác nhau. Cùng với đó, có cả sự thiếu nhất quán trong nguyên tắc áp dụng pháp luật hoặc khi xây dựng, ban hành văn bản cụ thể chưa thể hiện đúng nội dung có tính nền tảng, nên gây ra sự thiếu thống nhất trong cách thức quy định và áp dụng. Cùng với đó, có nội dung được cho là mâu thuẫn, chồng chéo, khó thực hiện, song thực chất là do các cơ quan chưa hiểu và triển khai thực hiện đúng, nghiêm túc, có hiệu quả các quy định của luật…

Làm rõ phương án xử lý

Theo Chủ nhiệm Ủy ban VHGDTNTN&NĐ của Quốc hội Phan Thanh Bình, nguyên nhân của việc chậm trễ ban hành văn bản dưới luật là do sự giao thoa, chồng chéo giữa luật này với luật khác nên cần có sự giải quyết kỹ lưỡng. Việc triển khai một vấn đề đưa ra trong luật thì cần phải thay đổi tư duy cũng như đổi mới về phương pháp thực hiện. Chủ nhiệm Phan Thanh Bình cũng nêu ra tình trạng mỗi bộ giữ khư khư “luật này của bộ tôi”, chứ không đặt trong tổng thể chung. Do đó cần chủ động giải quyết vấn đề này. Bởi về nguyên tắc, pháp luật là một hệ thống văn bản của Nhà nước, cần được vận hành đồng bộ, có sự phối hợp với nhau.

Các ý kiến cho rằng, các cơ quan cần xây dựng trình tự xây dựng luật để hoàn thiện hệ thống pháp luật. Vì hiện nay chiến lược về công tác tư pháp, làm luật chưa rõ ràng. Sự mâu thuẫn, có điểm giao thoa trong các luật, bộ luật nảy sinh trong thời gian qua có nhiều nguyên nhân, trong đó có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9 tiếp tục đặt ra những yêu cầu nghiêm ngặt về việc rà soát các luật liên quan ngay trong quá trình xây dựng hồ sơ dự án luật, làm rõ hơn nguyên tắc áp dụng trong trường hợp giữa những văn bản quy phạm pháp luật khác nhau cùng quy định về một vấn đề. Với sự chủ động rà soát, bảo đảm sự đồng bộ của hệ thống pháp luật ngay từ khâu soạn thảo luật, sẽ góp phần khắc phục triệt để tình trạng mâu thuẫn, chồng lấn giữa các văn bản quy phạm pháp luật.