Gỡ nút thắt để giáo dục đại học phát triển

Nguyễn Vũ
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Ngày 13/3, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục đại học (GDĐH). Các ý kiến đóng góp tập trung nhấn mạnh đến việc các quy định phải tạo hành lang pháp lý cho GDĐH, hướng đến mục tiêu quan trọng là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng.

Cần rõ cơ chế kiểm định
Theo Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ, Luật GDĐH ban hành năm 2012, sau 5 năm triển khai đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập trước yêu cầu mới của thực tiễn tổ chức và hoạt động GDĐH trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Những hạn chế cơ bản của Luật đã trở thành những điểm nghẽn, nút thắt cản trở đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đại học trên thực tiễn, trong đó có các vấn đề về tự chủ đại học, quản trị đại học, quản lý đào tạo…
 Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình phát biểu. Ảnh: TTXVN
Dự Luật đã bổ sung quy định về việc phân loại, xếp hạng các cơ sở GDĐH, theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế và điều kiện thực tế của Việt Nam. Về nội dung xây dựng thương hiệu, xếp hạng đại học, Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT của Quốc hội Phan Xuân Dũng đề nghị, nội dung này cần xem xét lại vì thứ bậc phải trên cơ sở đáp ứng các yêu cầu của xã hội. Thương hiệu ở đây chính là thứ bậc, mà muốn có thứ bậc phải đánh giá, thi đua.
“Thực tế trên thế giới, việc đánh giá, xếp hạng các trường không phải do cơ quan Nhà nước mà do các tổ chức Hiệp hội đứng ra tổ chức theo yêu cầu của xã hội. Chỗ này cần suy nghĩ lại”- Chủ nhiệm Ủy ban KHCN&MT của Quốc hội Phan Xuân Dũng nói.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình lại cho rằng, hiện nay đang phân thành 3 loại trường ĐH, đó là nghiên cứu, ứng dụng và thực hành, việc đánh giá thứ hạng các loại trường này, Dự Luật nên cân nhắc theo nhu cầu thực tế. Không nên nói rằng nghiên cứu là đứng đầu, còn trường ứng dụng thì thấp hơn nghiên cứu, trường thực hành đứng phía dưới nữa.

Liên quan đến các quy định về nội dung tự chủ của các cơ sở GDĐH, các ý kiến thống nhất đẩy mạnh tự chủ là cần thiết và phù hợp với xu thế chung. Tuy nhiên, đi đôi với mở rộng tự chủ cần quy định rõ trách nhiệm giải trình và đổi mới quản trị. Đặc biệt là vai trò, năng lực của Hội đồng trường, do đó, Dự Luật cần quy định rõ điều kiện để cơ sở GDĐH được tự chủ. Đồng thời, làm rõ trách nhiệm giải trình trên nguyên tắc minh bạch, khách quan và trung thực, cũng như quy định rõ về cơ chế kiểm định chất lượng trong việc thực hiện tự chủ đại học.

Rà soát kỹ

Một vấn đề cũng có những quan điểm chưa thống nhất là việc rút ngắn thời gian học và quy định thống nhất quản lý đào tạo tín chỉ như quy định tại Dự Luật. Có ý kiến tán thành với quy định này, nhưng yêu cầu phải có sự thống nhất và tương thích với Khung trình độ quốc gia, nhất là cơ chế liên thông trong đào tạo giữa các trình độ của GD nghề nghiệp và GDĐH khi rút ngắn thời gian đào tạo.
“Đa số ý kiến trong Ủy ban đề nghị cần xem xét có sự phân định giữa trình độ ĐH 3 - 4 năm với trình độ ĐH từ 5 năm trở lên theo hướng quy định người tốt nghiệp các chương trình đào tạo chuyên ngành như bác sĩ, kỹ sư (học từ 5 năm trở lên) được công nhận đạt trình độ tương đương thạc sĩ, phù hợp với quy định hiện nay trong Khung trình độ quốc gia và cũng phù hợp với cách xử lý hiện nay trong GDĐH trên thế giới”- Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết.

Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ban soạn thảo cần nghiên cứu, rà soát trong các nội dung tập trung sửa đổi đã đủ để đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng GDĐH, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao để phục vụ đất nước chưa, có cần thiết mở rộng phạm vi điều chỉnh hay không? Bên cạnh đó, tăng cường tổ chức lấy ý kiến chuyên gia, nhà khoa học đến các nội dung quy định liên quan trực tiếp đến sinh viên và giảng viên ĐH để từng bước hoàn thiện nội dung Dự Luật.

Hợp nhất 3 cơ quan thành Ủy ban Cạnh tranh quốc gia
Chiều 13/3, UBTV Quốc hội đã cho ý kiến về Dự án Luật Cạnh tranh (sửa đổi). Trong đó, thống nhất trách nhiệm quản lý Nhà nước về cạnh tranh là Ủy ban Cạnh tranh quốc gia trực thuộc Bộ Công Thương trên cơ sở sáp nhập 3 cơ quan để không tăng đầu mối.
Đồng thời, đề nghị Dự Luật cần rà soát lại các điều khoản để bao quát hết các hành vi dẫn đến độc quyền và có quy định xử lý các hành vi này. Các điều cấm hạn chế kinh doanh cũng phải quy định cụ thể ngay trong Luật, không để quy định “quét” vì có thể dẫn tới hạn chế quyền kinh doanh của công dân.