Khối lượng lớn
Theo thống kê của Chủ đầu tư - Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP Hà Nội - toàn bộ Dự án Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục sẽ phải thực hiện GPMB đối với 2.328 hộ dân. Do nằm trong khu vực trung tâm đô thị, nơi đất ở được định giá vào loại cao nhất TP nên kinh phí dự trù cho GPMB của dự án là rất lớn, hơn 6.000 tỷ đồng, chiếm khoảng 80% tổng mức đầu tư cho Dự án. Sau rất nhiều năm chờ đợi, đến nay Dự án đã được TP bố trí đủ kinh phí để triển khai. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều khó khăn, phức tạp do Chủ đầu tư chưa tìm được sự đồng thuận trong một bộ phận cư dân thuộc diện phải di dời.
| Đường Vành đai 1 đoạn đầu Hoàng Cầu. Ảnh: Thanh Hải |
Trưởng phòng GPMB, Ban QLDA Đầu tư xây dựng công trình dân dụng và công nghiệp TP Hà Nội Nguyễn Tấn Nam An thông tin: “Chưa nói đến mức hỗ trợ bồi thường, ngay thông tin về quy hoạch, vốn đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt từ lâu, cũng đang gặp phải phản ứng trái chiều từ phía một số hộ dân”. Đặc biệt, hiện nay có 138 hộ gia đình nằm trên phần đất được thiết kế làm bãi đỗ xe, cây xanh thuộc Dự án là phản đối quyết liệt nhất, bất chấp những căn cứ pháp lý mà Chủ đầu tư và chính quyền địa phương đưa ra.
TS Đặng Minh Tân (Đại học GTVT) nhìn nhận, không chỉ đường Hoàng Cầu - Voi Phục mà một số dự án giao thông khác của Hà Nội cũng gặp những khó khăn tương tự trong khâu GPMB. “Có thể nói GPMB đã trở thành thách thức thực sự, một trở ngại đang níu bước chân phát triển của hạ tầng giao thông Thủ đô” - ông Tân nhấn mạnh. Trở ngại này nếu không được giải quyết thỏa đáng và nhanh chóng sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển chung của toàn TP. Dự án Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, tuy chỉ một đoạn ngắn nhưng lại là nút thắt cuối cùng trên toàn tuyến Vành đai 1. Mà Vành đai 1, ngoài tác dụng giảm ùn tắc giao thông, tăng cường khả năng lưu thông trên trục chính xuyên tâm đô thị còn đảm nhận vai trò kết nối Vành đai 2 và nhiều trục chính đô thị khác. Nếu chậm trễ GPMB, ảnh hưởng đến tiến độ thi công, không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến giao thông mà còn khiến TP thiệt hại rất nhiều về kinh tế; người dân phải tiếp tục chờ đợi và chịu đựng tình cảnh ùn tắc giao thông thường xuyên diễn ra trong khu vực.Thiểu số làm khổ đa sốLý giải về những phản ứng trái chiều của một số hộ dân thuộc diện phải GPMB trong Dự án Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, nhiều chuyên gia cho rằng, vấn đề nằm ở ý thức và trách nhiệm đối với cộng đồng của họ còn chưa cao. Ths Quản lý đô thị Đinh Quốc Thái nhận định: “Hiện thói quen sinh sống bám theo mặt đường đã ăn sâu vào một bộ phận dân chúng. Do đang ở mặt đường, có điều kiện để kinh doanh hoặc cho thuê nhà, có nguồn lợi nhất định hàng tháng nên nhiều hộ không muốn rời đi”. Tuy nhiên, mỗi người dân, mỗi hộ gia đình cũng cần phải nhận thức được rằng mình đang sống trong cộng đồng xã hội. Mở rộng, phát triển hạ tầng giao thông là một trong những chiến lược quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của toàn TP, trong đó cũng có cả lợi ích của mỗi cá nhân, gia đình.Đồng quan điểm, chuyên gia giao thông Nguyễn Mạnh Thắng cũng cho rằng, không ít dự án lâm vào tình cảnh bế tắc, kéo dài phức tạp chỉ vì lý do “thiểu số làm khổ đa số”. Nhưng bên cạnh đó cũng cần xem xét lại công tác tuyên truyền, vận động, thực hiện GPMB của địa phương. “Nhiều nơi chính quyền địa phương vào cuộc chưa thực sự quyết liệt, chưa có những giải pháp linh hoạt; đặc biệt là chưa tận dụng tốt vai trò của các đoàn thể chính trị trong công tác tuyên truyền vận động” - ông Thắng nhìn nhận.Đối với Dự án đường Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, các chuyên gia cho rằng, người dân vẫn chưa thực sự nắm được hết các thông tin, chưa hiểu được vai trò và ý nghĩa của công trình nên chưa có sự đồng thuận. “Một số hộ dân vẫn cho rằng Dự án chỉ làm đường Vành đai 1 chứ không có hạng mục mở rộng đường Đê La Thành và việc xây dựng bãi đỗ xe, cây xanh trên dải đất giữa 2 làn đường là không cần thiết, có mục đích tư lợi khác” - chuyên gia Nguyễn Mạnh Thắng chia sẻ.Quy trách nhiệm lãnh đạo phường, quậnĐứng trước những khó khăn trong công tác GPMB, thực hiện Dự án đường Vành đai 1, đoạn Hoàng Cầu - Voi Phục, các chuyên gia cho rằng, cần có sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền cũng như các đoàn thể chính trị địa phương. Đặc biệt, để nâng cao hiệu quả ông tác GPMB cần phải quy trách nhiệm rõ ràng đối với lãnh đạo các đơn vị, địa phương liên quan. Chuyên gia Nguyễn Mạnh Thắng khẳng định: “Chính quyền và đoàn thể cơ sở là những người gần dân nhất, hiểu tâm tư, nguyện vọng của dân nhất. Việc tuyên truyền vận động, thuyết phục có hiệu quả hay không, đầu tiên là do công tác của lực lượng này”.Cùng với việc kiên trì tuyên truyền, vận động, thuyết phục người dân, cơ quan chức năng cũng cần quyết liệt thúc đẩy công tác GPMB tránh để dây dưa kéo dài, gây lãng phí, thiệt hại cho ngân sách và ảnh hưởng đến tiến độ dự án. Một trong những giải pháp được ông Đinh Quốc Thái đưa ra là thực hiện cuốn chiếu từng phần. “Nơi nào người dân đã đồng thuận thì nhanh chóng lên phương án, chi trả bồi thường và hỗ trợ tái định cư để có mặt bằng thi công ngay. Nhìn thấy sự hưởng ứng của người khác cũng như hiệu quả, ý nghĩa thiết thực của Dự án, các hộ dân còn lại cũng sẽ sớm có được sự đồng thuận” - ông Thái đề xuất.Nhiều chuyên gia cũng lưu ý, trong công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư, cơ quan chức năng cần đảm bảo được sự minh bạch, công bằng để tránh làm phát sinh thêm những ý kiến trái chiều không đáng có. Đối với các hộ dân đến thời điểm này vẫn chưa công nhận quy hoạch, phản đối việc di dời cần phải được cung cấp đầy đủ căn cứ pháp lý và thông tin dự án thông qua những buổi đối thoại trực tiếp và kiên trì. Nhưng ngược lại, đối với những cá nhân cố tình gây khó dễ, cản trở Dự án vì tư lợi và những mục đích không trong sáng cũng cần phải có biện pháp quyết liệt, dứt khoát.
