Trước đây, sông Sài Gòn là đường bờ rìa của TP Hồ Chí Minh, được dùng để vận chuyển và hỗ trợ thương mại. Một số đoạn, dòng sông bị ô nhiễm nặng và bờ sông phát triển các cơ sở công nghiệp đóng tàu hay cảng biển, nhà kho chứa hàng. Chính những điều này đã ngăn cách cư dân đô thị tiếp xúc với mặt nước, với dòng sông.
Trong đồ án quy hoạch phân khu TL 1/2000, khu trung tâm TP hiện hữu 930ha đề xuất mở không gian đô thị trung tâm hiện hữu về phía sông Sài Gòn. Cùng với bờ sông ở Thủ Thiêm, không gian công cộng dọc hai bên bờ sông Sài Gòn có chiều rộng trung bình khoảng 450m và chiều dài khoảng 8km, nhằm tạo ấn tượng sâu sắc về một đô thị ven sông.
Từ đồ án này, các công viên bờ sông đã và sẽ xuất hiện khi phát triển các khu đất dọc bờ Tây sông Sài Gòn (khu vực Ba Son, Tân Cảng, khu Cảng Sài Gòn…). Việc thực hiện dự án tại các khu tái phát triển này, công viên công cộng là thành phần nên ưu tiên thực hiện trước.Theo giới chuyên gia, cần tiếp tục nghiên cứu quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 hoặc thiết kế đô thị trên tổng thể dải công viên bờ Tây sông Sài Gòn nhằm tối ưu hóa không gian công cộng này ở cấp độ công viên công cộng cấp TP.Giới chuyên gia đô thị cũng cho rằng cần tập trung phát triển cao tầng ở một số điểm (khu vực) phù hợp, thu hút đầu tư vào các khu vực dọc bờ Tây sông Sài Gòn. Tại các khu vực như Ba Son, Tân Cảng, Khu cảng Sài Gòn với chức năng sử dụng đất hỗn hợp tạo nên không gian đô thị thấp dần về phía sông. Theo đó, nên kết nối không gian và giao thông với khu đô thị mới Thủ Thiêm dọc 2 bên sông Sài Gòn, hình thành dải công viên và không gian công cộng, đảm bảo sự tiếp cận của người dân TP đến toàn bộ khu vực cây xanh dọc bờ sông. Riêng các công trình có tính chất lịch sử tại khu Ba Son phải được bảo tồn phát huy giá trị.Còn sông Sài Gòn với vai trò là một không gian mở, một khoảng lặng quý giá, sẽ góp phần điều tiết, làm giảm nhẹ quy mô của các tòa nhà cao tầng. Đặc điểm bóng dáng đô thị như vậy sẽ tạo nên những đặc trưng của một trung tâm đô thị hình thành và phát triển theo hai bờ sông.
