Theo Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên (Bộ Công Thương) Dương Quốc Thái, tác động lớn nhất của các Hiệp định Thương mại tự do (FTA), nhất là 2 FTA thế hệ mới CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) và EVFTA (Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu), là giúp mở rộng khả năng tiếp cận những thị trường xuất khẩu lớn. Bên cạnh mở rộng thị trường, 2 FTA thế hệ mới sẽ thúc đẩy xuất khẩu nhờ chính sách miễn giảm thuế.
Các chuyên gia, nhà quản lý cho rằng, việc gia nhập 2 FTA thế hệ mới, Việt Nam sẽ có lợi thế cao khi thu hút đầu tư vốn nước ngoài. Một số nước không có lợi thế về nông nghiệp có thể sẽ chuyển hướng đầu tư sang Việt Nam. Việc tham gia các FTA cũng mang lại cho người tiêu dùng Việt Nam cơ hội tiếp cận các sản phẩm có chất lượng từ những nước tiên tiến như thịt, sữa… Đặc biệt là một số sản phẩm trái cây ôn đới, thuỷ sản mà Việt Nam không có.
Tuy nhiên, bức tranh không chỉ màu hồng. Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam) Nguyễn Thị Thu Trang cho rằng, khi tham gia CPTPP và EVFTA, các DN sẽ đứng trước các ưu đãi về thuế quan, đặc biệt là ở 27 thị trường EU và Canada, Mexico, Peru. Bên cạnh đó là cơ hội nhập khẩu máy móc, trang thiết bị công nghệ phục vụ sản xuất từ các đối tác EU - CPTPP với giá cả hợp lý hơn. Tuy nhiên, quy tắc xuất xứ để hưởng ưu đái thuế quan có thể không dễ đáp ứng, nhất là đối với các mặt hàng nông sản nhập khẩu.
Bà Nguyễn Thị Thu Trang cũng nhấn mạnh: Cam kết FTA không đồng nghĩa với giấy phép/VISA xuất khẩu cho các loại hàng hoá. Cam kết FTA cũng sẽ không xoá bỏ các yêu cầu về hàng rào kỹ thuật trong thương mại, truy xuất nguồn gốc và an toàn thực phẩm…
Bên cạnh đó, hội nhập sẽ làm gia tăng sức ép cạnh tranh từ các nông sản nhập khẩu từ EU - CPTPP. Chi phí sản xuất cũng như chi phí tuân thủ các quy tắc (lao động, môi trường…) đều sẽ tăng.
Thực tế cho thấy, sau hơn 30 năm đổi mới, Việt Nam đã xác định hướng phát triển hội nhập rất đúng và trúng. Nhờ đó, nền kinh tế nước nhà nói chung, nông nghiệp nói riêng đã chuyển từng bước chắc chắn sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường cho rằng, cần phải chủ động hơn nữa để khai thác tiềm năng mà các FTA mang lại.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho rằng, hội nhập của ngành nông nghiệp sẽ khó, nhưng nhấn mạnh: Việt Nam không có gì phải sợ; bởi hiện nay, nước ta đang có nhiều lợi thế nhất định. “Để thành công, chúng ta cần quyết tâm cao nhất; cần phải có sự vào cuộc chủ động, quyết liệt hơn nữa của cả khu vực Chính phủ, tư nhân và toàn người dân” - Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.
Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ chủ động rà soát biên tập, xây dựng kế hoạch làm việc với từng hiệp hội, ngành hàng, cá địa phương để phát triển 3 nhóm kinh tế nông nghiệp (chăn nuôi, trồng trọt), lâm sản, thuỷ sản. Rà soát tích hợp tinh thần của 2 hiệp định FTA thế hệ mới vào chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới
Trong quá trình hội nhập, 1 trong những yếu tố quan trọng được Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh là nguồn nhân lực để ứng phó với các hàng rào kỹ thuật. Kinh tế hội nhập rất cần những “thầy cãi” để bảo vệ hàng hoá Việt Nam khi bước ra thị trường thế giới. Đồng thời khẳng định, Bộ NN&PTNT sẽ cùng Chính phủ và các bộ ngành đồng hành cùng các tỉnh, TP, hiệp hội, DN và người nông dân trong tiến trình hội nhập.
