KTS Hoàng Thúc Hào: Đau đáu ý tưởng xây dựng Bảo tàng Hồ Gươm

- Hồ Gươm được coi là biểu tượng văn hóa của Thủ đô, là chứng nhân lịch sử từ thời phong kiến dựng nước, các anh hùng thời xưa tới thời kỳ xã hội chủ nghĩa. Hồ Gươm gắn với giai thoại lịch sử vua Lê trả gươm báu cho rùa thần. Khi người Pháp vào quy hoạch các khu phố Pháp theo ô bàn cờ, rồi đặt UBND TP ở đó là một quan niệm ngầm để chọn Hồ Gươm là trung tâm.

Ngoài ra, Hồ Gươm còn là nơi chứa đựng sinh học đa dạng, các kiến trúc Đông - Tây như phố cổ phố Pháp, đình đền chùa miếu mạo, nhà thờ. Và nơi đây gắn bó và ghi dấu với cuộc sống và tâm tư của nhiều người dân. Vì vậy, việc xây dựng Bảo tàng Hồ Gươm để bảo tồn, duy trì và phát huy những giá trị cốt lõi của nó là một việc xứng đáng, cần làm.

Theo anh, Bảo tàng Hồ Gươm có nhất thiết phải đặt cạnh Hồ Gươm?

- Với không gian chật hẹp, gần như dự án nào đặt cạnh Hồ Gươm cũng khiến nơi đây “không còn chỗ để thở”. Nhưng Bảo tàng Hồ Gươm phải nằm trong không gian văn hóa này thì mới có giá trị. Nguyên tắc bảo tàng của tôi là diện tích nhỏ. Bên cạnh khu tượng đài vua Lê là một trụ sở ngân hàng - một dãy nhà hai tầng với lối kiến trúc Pháp cổ mang giá trị về mặt kiến trúc, là yếu tố có thể tận dụng và khai thác được.

Giải pháp của tôi đưa ra là tận dụng tòa nhà với lối kiến trúc Pháp cổ này, cải tạo thành Bảo tàng Hồ Gươm bao bọc và gắn liền với khuôn viên tượng đài vua Lê tạo thành một quần thể chặt chẽ về mặt ý nghĩa lịch sử cũng như văn hóa. Việc thực hiện bảo tàng này sẽ rất đơn giản nhưng ấn tượng, không mất công xây dựng, không tốn chi phí lắm. Bảo tàng nêu bật sự yêu chuộng tự do hoà bình của Việt Nam. TP vì Hòa bình cần biểu tượng, Hồ Gươm chính là trái tim.

KTS Hoàng Thúc Hào

Anh dự định sẽ trưng bày những gì trong bảo tàng này?

- Bảo tàng Hồ Gươm không cần quá cầu kỳ, hoa mỹ. Đó chỉ cần là một bảo tàng nhỏ, lưu giữ lại những hiện vật, những mẩu chuyện, những câu hát, những tư liệu đặc biệt về địa danh này. Bảo tàng Hồ Gươm sẽ chủ yếu dùng công nghệ để trưng bày. Ví như hình ảnh 3D dựng lại sự tích rùa vàng nhận gươm…

Nhưng câu chuyện hoạt động kém hiệu quả của hệ thống bảo tàng Việt Nam đang là nỗi lo lắng của rất nhiều người. Vậy, có nên mở thêm một bảo tàng mới?

- Hiệu quả hay không là do năng lực con người. Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam khi mới thành lập nằm ở vị trí xa trung tâm, khi ấy chưa có tên đường Nguyễn Văn Huyên, các không gian xung quanh còn hoang vắng, nhưng khi PGS.TS Nguyễn Văn Huy làm Giám đốc, Bảo tàng Dân tộc học đông khách. Bảo tàng Hồ Gươm lại có nhiều lợi thế, có nhiều thứ hay. Riêng các bài hát về nó đã tuyệt vời rồi. Bảo tàng Hồ Gươm là nơi người ta có thể thưởng thức bằng nhiều giác quan nhờ công nghệ mới, không còn chỉ bày hiện vật chết. Tôi sẽ trình bày ý tưởng này với lãnh đạo TP Hà Nội, và thật hạnh phúc nếu ý tưởng đó được thực hiện để lưu giữ những giá trị quý báu cho Hồ Gươm.

Xin cảm ơn ông!

Ngoài ý tưởng thành lập Bảo tàng Hồ Gươm của KTS Hoàng Thúc Hào, hạng mục Ý tưởng Giải thưởng Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội 2018 còn có 2 đề cử khác gồm: Đề xuất bảo tồn và phát huy di chỉ Vườn Chuối - nơi đánh dấu sự có mặt những “công dân đầu tiên” của Hà Nội (của PGS Nguyễn Văn Huy và các nhà khoa học); Dự án Thí điểm mô hình mới tại một khối nhà đơn (của Martin Rama). Lễ trao Giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ 11 năm 2018 sẽ được tổ chức vào ngày 29/8. Đây là giải thưởng thường niên do báo Thể thao Văn hóa (Thông tấn xã Việt Nam tổ chức) nhằm tôn vinh những con người, ý tưởng, việc làm cống hiến cho Hà Nội.