Mức xử phạt không đủ răn đe: Xử lý vi phạm về đất đai đạt thấp

Từ số liệu trên có thể thấy, việc xử phạt hành chính về đất đai trong 3 năm qua tại các địa phương còn quá thấp. Nguyên nhân chủ yếu được cho là quy định của Nghị định số 102 còn nhiều bất cập. Trong khi đó, Nghị định số 43/2014/NĐ-CP và các văn bản pháp luật đất đai mới ban hành chưa có quy định xử phạt về việc lấn, chiếm đất được Nhà nước giao quản lý; việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô, bán nền trong dự án xây dựng nhà ở không đủ điều kiện quy định tại Điều 41 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP; cho thuê tài sản không đủ điều kiện theo quy định tại khoản 24 Điều 2 của Nghị định số 01/2017/NĐ-CP; hành vi huỷ hoại đất; chuyển quyền, cho thuê, cho thuê lại, thế chấp đối với đất không được chuyển quyền, cho thuê, thế chấp theo quy định của Luật Đất đai; hành vi “mua bán đất trao tay” mà không công chứng, chứng thực hợp đồng theo quy định…

Bên cạnh đó, một số hành vi vi phạm có mức phạt còn thấp chưa đủ sức răn đe, phòng ngừa như: Đơn cử trường hợp chuyển mục đích đất rừng (vi phạm từ 5 - 10ha chỉ phạt từ 5.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng), chuyển đất nông nghiệp sang phi nông nghiệp (diện tích vi phạm 0,5 đến 3ha chỉ phạt từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng); ...
Dự thảo Nghị định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai (thay thế Nghị định số 102/2014/NĐ-CP do Bộ TN&MT đang xây dựng đã bổ sung quy định xử phạt đối với 16 trường hợp, trong đó có lấn chiếm đất được Nhà nước giao quản lý (đất chưa sử dụng); Chuyển nhượng quyền sử dụng đất dưới hình thức phân lô, bán nền trong dự án xây dựng nhà ở để bán hoặc để bán kết hợp cho thuê mà không đủ điều kiện quy định tại Điều 41 của Nghị định 43/2014/NĐ-CP; Người Việt Nam định cư ở nước ngoài nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất không phải là đất ở nằm ngoài khu, cụm công nghiệp không đúng quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 169 của Luật Đất đai… Đồng thời, nâng mức xử phạt đối với một số hành vi để nâng cao hiệu quả xử phạt, có tác dung răn đe, phòng ngừa hành vi vi phạm, gồm: Chuyển mục đích sử dụng đất mà không được cơ quan Nhà nước cho phép; lấn, chiếm đất đai; không đăng ký đất đai; mua bán tài sản gắn đất thuê trả tiền hàng năm không đủ điều kiện; chuyển quyền và nhận chuyển quyền sử dụng đất...