Tổng thống Donald Trump đã liên tục chỉ trích Trung Quốc trong chiến dịch tranh cử, cam kết sẽ cứng rắn với Bắc Kinh về thương mại. Tuy nhiên, ông Trump đã thay đổi thái độ khi lên nắm quyền, với những phát ngôn “nồng ấm” dành cho ông Tập Cận Bình trong chuyến thăm giữa 2 nhà lãnh đạo.
Nhưng bất chấp các phát ngôn mạnh mẽ một năm trước, chính quyền Mỹ đã kiềm chế đáng kể các biện pháp hạn chế nhập khẩu từ Trung Quốc, ông Louis Kuijis, nhà kinh tế trưởng hàng đầu châu Á tại công ty tư vấn Oxford Economics cho hay.
Ông Trump đã không làm theo cam kết khi tranh cử là đưa Trung Quốc vào danh sách các quốc gia thao túng tiền tệ mà thay vào đó, đã mở ra các cuộc đối thoại nhằm cải thiện quan hệ kinh tế giữa 2 nước.
Tuy nhiên, các chuyên gia dự đoán, tình hình sẽ phức tạp hơn trong năm 2018. Tổng thống Mỹ từng hy vọng, việc ngừng chỉ trích Trung Quốc về thương mại nhằm đổi lại sự ủng hộ về vấn đề chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên. Nhưng sự kiên nhẫn của Tổng thống Trump dường như đã hết.
Ông Trump và các phụ tá thương mại của mình dự kiến trong những tháng tới sẽ công bố kết quả từ một số cuộc điều tra đối với mặt hàng thép và vi phạm sở hữu trí tuệ của Trung Quốc.
Ông Scott Kennedy, giám đốc Dự án Kinh tế và Kinh tế Chính trị Trung Quốc tại Trung tâm nghiên cứu chiến lược và quốc tế dự đoán, một cuộc chiến tranh thương mại sẽ xuất hiện vào đầu năm 2018 và có thể trở thành một cuộc xung đột nghiêm trọng đe dọa các yếu tố khác trong mối quan hệ giữa 2 cường quốc.
Các cuộc đàm phán thương mại bắt đầu sau cuộc gặp của ông Trump và ông Tập tại Florida, Mỹ hồi tháng 4/2017 đã không mang lại kết quả. Tổng thống Mỹ trong bài phát biểu về chính sách an ninh quốc gia còn xác định Trung Quốc là đối thủ, đang nỗ lực phá hủy an ninh và sự thịnh vượng của nước Mỹ.
“Tất cả chúng ta đều biết, điều này sẽ nóng lên trong những tháng tới”, Mireya Solis - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chính sách Đông Á cho hay.
Bất chấp các mối liên kết kinh tế sâu sắc giữa Washington và Bắc Kinh, sự thiếu vắng liên minh trong các vấn đề khiến mức độ căng thẳng trong quan hệ kinh tế tăng lên nhiều hơn, Mireya Solis nói.
Tuy nhiên, ông Trump đã đánh mất một công cụ quan trọng để gây ảnh hưởng lên Trung Quốc. Đó là Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), David Dollar - chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc tại Viện Brookings nói.
"Một TPP thành công sẽ tạo ra động lực cho Trung Quốc cải tổ. Nhưng chúng ta đã đánh mất công cụ này và chính quyền đang nói về những động thái mạnh mẽ có nguy cơ làm tổn hại cả 2 nền kinh tế", ông David Dollar nói.
Nhưng ông Dollar, người trước đây từng làm việc cho Bộ Tài chính Mỹ, không tin rằng những lời đe dọa từ Nhà Trắng sẽ nhất thiết dẫn tới các biện pháp bảo hộ chống lại Trung Quốc.
"Tôi không rõ rằng Washington sẽ đi theo con đường đó. Sẽcó rất nhiều sự phản đối từ cộng đồng doanh nghiệp và các thành viên của Quốc hội”, ông cho hay.
Guoou, một chuyên gia về ngoại giao kinh tế Trung Quốc tại Đại học Fudan ở Thượng Hải cũng dự đoán, năm 2018 sẽ là sự khởi đầu của sự bất ổn trong quan hệ thương mại giữa 2 nước.
Nhà nghiên cứu Scott Kennedy dự báo, khoản thâm hụt thương mại 309 tỷ USD giữa Trung Quốc với Mỹ sẽ là vấn đề ông Trump tập trung. Và người đứng đầu nước Mỹ dường như sẵn sàng cố gắng giảm thâm hụt, kể cả khi điều này dẫn đến xung đột, ông Kenedy nói thêm.
