Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung sáng tác ca khúc "Đất ơi nở hoa" mừng 50 năm thống nhất đất nước

Tác phẩm “Đất ơi nở hoa” được NSƯT Hoàng Tùng thể hiện, nhạc sĩ Đức Thụy phối khí đưa người nghe trở về những miền ký ức, về với mẹ, về với vùng đất thiêng liêng. Ở đó còn là bản hòa ca giữa ký ức dân tộc và khát vọng cùng vươn lên.

Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung thành công với những tác phẩm thuộc nhiều thể loại, từ dân gian đương đại đến nhạc trẻ, trữ tình…; phong phú với các chủ đề, từ ca ngợi quê hương, đất nước đến gia đình, tình yêu đôi lứa. Nhưng với nhạc sĩ, cảm hứng sáng tác về quê hương đất nước lúc nào cũng tràn đầy trong anh.

Bài hát “Đất ơi nở hoa” là lời tri ân sâu sắc đối với đất mẹ, nơi đã nuôi dưỡng con người bằng hồn cốt văn hóa và tình yêu thương, cũng là tiếng lòng của nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung gửi gắm trong những ngày đất nước đang rộn ràng kỷ niệm thống nhất non sông. Qua hình ảnh bình dị như bát nước cơm, hay thân thuộc trong câu dân ca, tiếng đàn bầu,… Để từ đó tác giả nhấn mạnh mối liên kết giữa con người và đất, giữa quá khứ và hiện tại, giữa tình cảm cá nhân và tình yêu quê hương đất nước.

Cấu trúc bài hát “Đất ơi nở hoa” được chia thành 4 đoạn. Đoạn mở đầu thể hiện sự thừa hưởng và tiếp nối truyền thống, gắn bó máu thịt với đất thông qua các hình ảnh tiếng đàn bầu, lời ru, câu dân ca, bát nước cơm. Đây là các hình ảnh ngôn ngữ mang tính biểu tượng cao, thể hiện chiều sâu văn hóa Việt Nam. Đoạn chuyển tiếp gợi nhắc ký ức tuổi thơ thông qua hình ảnh người mẹ tảo tần “đòng đòng chín vội, nụ cười trẻ thơ”.

Đoạn này gợi lên cảm xúc bồi hồi, xúc động, có chút hoài niệm pha trộn với khát vọng vươn lên. Bước sang đoạn cao trào, ca khúc mang không khí lạc quan, vui tươi, mang tính cộng đồng gắn kết lòng người vui náo nức, rộn tiếng ca, cùng nắm tay - thể hiện tinh thần đoàn kết dân tộc. Kết bài, nhạc sĩ đẩy cảm xúc bùng nổ bằng cách nhấn mạnh điệp ngữ “ta yêu đất nước” với tình yêu dành cho đất nước đang nở hoa - ẩn dụ cho sự phát triển, thịnh vượng và tương lai tươi sáng.

Từng thể hiện thành công nhiều tác phẩm của nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung, NSƯT Hoàng Tùng cho biết rất nể phục “mối duyên” âm nhạc - nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung. Ở nhạc sĩ luôn đau đáu viết nên những lời ca, giai điệu để qua âm nhạc có thể lột tả được mọi khía cạnh của đời sống con người. Trong đó nhạc sĩ luôn dành những cảm xúc tự hào, tri ân khi viết về gia đình gắn với sự chuyển mình, đổi thay của quê hương đất nước.

Sự gắn kết, nhắc nhớ quá khứ với hiện tại và tương lai tạo nên sự đồng cảm, đồng điệu trong một mạch nối giữa tác giả - người thể hiện - người nghe. Và như với NSƯT Hoàng Tùng - người đóng vai trò bắc nhịp cầu truyền tải ý niệm của nhạc sĩ tới khán giả đã luôn thấu hiểu, đồng điệu với cảm xúc trong từng lời hát cũng như sâu thẳm trong tâm hồn của người viết để thể hiện “Đất ơi nở hoa” đong đầy cảm xúc nhất.

“Đất ơi nở hoa” của nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung viết theo thể loại trữ tình dân ca, qua bàn tay phối khí tài tình của nhạc sĩ Đức Thụy, âm hưởng đàn bầu xuyên suốt ca khúc cùng những lời ca tự tình, da diết của NSƯT Hoàng Tùng về hình ảnh mẹ hát ru, câu dân ca, cánh lúa, bát nước cơm, bồ kết… hết sức mộc mạc nhưng rất đỗi gẫn gũi với những người con đất Việt tạo cảm xúc dâng dần từ hồi tưởng êm dịu đến cao trào mạnh mẽ và bừng sáng.

Để rồi từ những lời ca êm dịu “Ta yêu quê ta chia ngọt sẻ bùi/ Người người rộn tiếng ca/ Cùng nắm tay vươn tới/ Nước ơi…sao yêu đất nước này đến thế/ Ta yêu đất nước nở hoa!”. Phần lớn câu nhạc có tiết tấu đơn giản, giai điệu mềm mại, rơi nhẹ cuối câu, tạo cảm giác như lời ru, lời kể - gợi đến các làn điệu dân ca Bắc Bộ, Trung Bộ. Một số câu có ngữ điệu của hò, ví giặm, thể hiện qua nhấn nhẹ, ngân dài, giai điệu bài hát bám sát các âm bậc của thang âm ngũ cung tạo ra màu sắc dân tộc đặc trưng như những tiếng vọng sâu trong máu thịt.

Nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung chia sẻ, anh đưa nhiều hình ảnh tượng trưng về đất nước vào bài hát “Đất ơi nở hoa” với hàm ý tạo nên một sinh thể sống động, có thể đối thoại và yêu thương, như qua các câu gọi “Đất ơi”, “Nước ơi”. Mỗi câu chữ như chứa đựng linh hồn Việt, được kể bằng ngôn ngữ thi ca âm nhạc, nhẹ nhàng mà sâu sắc, dân dã mà giàu nội lực. Hệ thống hình ảnh ẩn dụ vừa gần gũi đời thường, vừa giàu chất thơ và chiều sâu văn hóa, các ẩn dụ nối liền cá nhân với cộng đồng, quá khứ với hiện tại, cảm xúc với khát vọng. Văn hóa được ẩn dụ qua “Tiếng đàn bầu ngân nga từ ngàn xưa vọng về”, tiếng đàn bầu là âm thanh nhạc cụ dân tộc độc đáo, chỉ có một dây nhưng lại diễn tả được muôn vàn cảm xúc, tượng trưng cho tâm hồn người Việt, lắng sâu xúc cảm.

Bởi thế mà bài hát gợi lên dòng chảy văn hóa truyền thống từ ngàn xưa vẫn còn ngân vọng đến hôm nay, như một sợi dây kết nối quá khứ - hiện tại. Và ở đó, “Đất ơi nở hoa” không chỉ là niềm vui cá nhân, mà là sự hòa điệu tập thể, khi toàn dân cùng chung một nhịp tim yêu nước. Hình ảnh “nở hoa” cũng là cao trào cảm xúc, như một lời khẳng định cho giấc mơ chung của dân tộc. Tình yêu dành cho đất nước không chỉ là hoài niệm về quá khứ mà còn là hi vọng cho một tương lai tràn đầy sức sống.

Với nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung, “Đất ơi nở hoa” không chỉ là một khúc ca yêu nước mà còn là một bức tranh quê hương Việt Nam sống động, từ truyền thống đến hiện đại, thể hiện niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng của dân tộc.

Nghe “Đất nước nở hoa” hay nhiều ca khúc khác của nhạc sĩ Nguyễn Thành Trung viết về Tổ quốc, quê hương để thấy đất nước hơn bốn ngàn năm văn hiến sẽ mãi mãi trường tồn, mãi mãi tỏa sáng. Mỗi người Việt Nam dù làm gì, ở đâu vẫn đang tiếp tục góp sức mình cho nền độc lập và phát triển của đất nước, góp sức đưa nước nhà phát triển đi lên, vươn mình trong kỷ nguyên mới.

Hội tụ những giá trị đó, ca khúc “Đất ơi nở hoa” qua sự thể hiện của NSƯT Hoàng Tùng, phối khí Đức Thụy được Ban tổ chức chương trình chính luận nghệ thuật “Khúc ca khải hoàn” của Đài Tiếng nói Việt Nam đưa vào biểu diễn, nhân dịp Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025). Chương trình diễn ra lúc 20h00 ngày 25/4/2025 tại Nhà hát Lớn Hà Nội, được phát thanh trực tiếp trên các kênh VOV1, VOV3 và truyền hình trực tiếp trên kênh VTV2 - Đài Truyền hình Việt Nam.