Phát triển điện mặt trời: Nhiều tiềm năng nhưng vướng cơ chế

Khắc Kiên
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Dù ưu điểm mà điện mặt trời mang lại đã được ghi nhận, nhưng đến nay số lượng triển khai còn rất khiêm tốn. Nhiều ý kiến cho rằng, nguyên nhân là do các quy định để thu hút người dân tham gia vẫn còn thiếu, DN thì ngại đầu tư.

Khó triển khai nếu không có sự hỗ trợ
Trong bối cảnh nhiều áp lực về bảo đảm cung ứng điện, đặc biệt sau năm 2020, khi cả nước không có nguồn khai thác mới, việc phát triển các dự án năng lượng mặt trời, trong đó có điện mặt trời áp mái được xem là một trong những giải pháp góp phần giảm áp lực cho ngành điện.
Chia sẻ tại Hội thảo “Thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái tại Việt Nam” do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa tổ chức, nhiều chuyên gia và DN cho rằng, điện mặt trời áp mái đem lại rất nhiều lợi ích cho cả xã hội, DN... Đối với xã hội, người sử dụng sẽ được hưởng lợi từ việc cắt giảm chi phí điện.
 Sản phẩm điện mặt trời áp mái của Công ty Điện lực miền Nam được trưng bày bên lề Hội thảo. Ảnh: Khắc Kiên
Đối với ngành điện, DN sẽ có thêm nguồn điện bổ sung cho phụ tải tại chỗ, giải quyết tình trạng quá tải có thể xảy ra vào giờ cao điểm. Đặc biệt, điện mặt trời áp mái có thể giúp tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng hệ thống điện truyền tải, phân phối và các hệ thống phụ trợ...
Chuyên gia Đào Minh Hiển (Công ty CP Tư vấn xây dựng Điện 2) chỉ ra rằng, đầu tư một hệ thống điện mặt trời áp mái đòi hỏi chủ đầu tư phải có sẵn nguồn vốn ban đầu tương đối cao và đây là nguyên nhân chính cản trở mô hình này phát triển rộng rãi. “Vì chi phí đầu tư khá lớn, nên mô hình hiện đại sẽ là các công ty điện lực có thể tài trợ thuê, hoặc cho thuê mái nhà, thuê, cho thuê hệ thống điện mặt trời...
Tất cả các mô hình này đều có thể hỗ trợ thúc đẩy sử dụng năng lượng mặt trời nối mái trong thời gian tới” – vị này nêu giải pháp. Đồng thời cho rằng, cần có các chương trình hỗ trợ lắp đặt điện mặt trời, các bộ, ngành có hướng dẫn cách thức quyết toán lượng điện mặt trời dư phát ngược lên lưới đối với các dự án điện mặt trời nối lưới trên mái nhà...
Ưu tiên đi cùng những chính sách khuyến khích cụ thể

Theo báo cáo của EVN, những khó khăn mà điện mặt trời áp mái vướng phải khá nhiều, bao gồm việc EVN và các đơn vị điện lực chưa thể ký kết hợp đồng mua bán điện với khách hàng do chưa có hướng dẫn chính thức về cách thức thanh quyết toán tiền điện cho khách hàng.
Bên cạnh đó, chi phí thiết bị và chi phí lắp đặt vẫn còn cao, chưa khuyến khích khách hàng đầu tư, lắp đặt; chưa có các giải pháp, mô hình đầu tư, kinh doanh để thúc đẩy phát triển thị trường điện mặt trời áp mái. Chính những nguyên nhân này đang khiến cho khách hàng còn e ngại trong đầu tư.
Nhấn mạnh tới yêu cầu cấp thiết phải ưu tiên phát triển điện mặt trời áp mái, Tổng Giám đốc EVN Trần Đình Nhân cho biết, sau năm 2020, khả năng thiếu hụt nguồn điện là rất lớn. Là tập đoàn được Chính phủ giao thực hiện vai trò chính trong đảm bảo cung ứng điện cả nước, EVN luôn tìm kiếm nguồn năng lượng mới để bù đắp nguồn thiếu hụt. Có nhiều nguyên nhân khiến người dân chưa mạnh dạn tiếp cận điện mặt trời, song EVN cam kết hỗ trợ tối đa các yêu cầu lắp đặt của người dân, DN, các thủ tục đấu nối, mua bán điện sẽ được thực hiện nhanh chóng.
EVN sẽ triển khai nhanh việc đấu nối, lắp đặt công tơ 2 chiều, chịu toàn bộ chi phí đo phần sản lượng, bán lên lưới điện, tiếp tục tuyên truyền mạnh hơn để người dân hiểu về điện mặt trời áp mái.

"Nhằm khuyến khích các hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời áp mái, Chính phủ cần có cơ chế hỗ trợ các hộ gia đình một phần kinh phí đầu tư ban đầu; Bộ Công Thương cần sớm ban hành Thông tư thay thế Thông tư 16/2017/TT-BCT; tiêu chuẩn kỹ thuật điện mặt trời áp mái; cơ chế mới nhằm khuyến khích phát triển nguồn điện này..." - Phó Ban Kinh doanh EVN Trần Viết Nguyên


Tính tới cuối năm 2018, các đơn vị trực thuộc EVN đã lắp đặt được 54 công trình điện mặt trời áp mái với tổng công suất 3,2 MWp. Các tổng công ty điện lực và công ty điện lực đã ký kết thực hiện đấu nối, lắp đặt công tơ hai chiều, xác nhận chỉ số công tơ và sản lượng điện năng giao nhận với 1.800 khách hàng đăng ký bán điện mặt trời áp mái với tổng công suất 30,12 MWp, sản lượng điện năng lũy kế phát lên lưới là 3,97 triệu KWh.