[Sổ tay kinh tế] Đừng để “bắc thang đòi nợ”

Tổng số tiền thuế nợ tính đến thời điểm 31/12/2018 là 75.805 tỷ đồng, trong đó tiền thuế nợ có khả năng thu hồi là 39.295 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 51,8% tổng số tiền nợ thuế, giảm 2.381 tỷ đồng (-5,7%) so với 31/12/2017. Như vậy, có hơn 35.000 tỷ đồng (tương đương gần 50%) số nợ đọng không có khả năng thu hồi. Điều này cũng đồng nghĩa với ngân sách thất thu hàng chục nghìn tỷ đồng.

Về phương án xử lý số nợ khó thu hồi này, đại diện Tổng cục Thuế cho hay, năm 2019, cơ quan này sẽ tiếp tục hoàn thiện dự thảo Nghị quyết xử lý tiền thuế nợ, tiền chậm nộp của người nộp thuế đã phá sản, giải thể, không còn sản xuất kinh doanh và không còn khả năng nộp ngân sách trình Quốc hội ban hành tại kỳ họp tháng 5/2019 để xử lý nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi, giảm tỷ lệ nợ đọng xuống dưới 5% tổng thu ngân sách.

Các nguyên nhân dẫn đến nợ không có khả năng thu hồi là do người nộp thuế bị chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, liên quan đến trách nhiệm hình sự, không thanh toán được nợ thuế, không xác minh được tài sản của người nộp thuế còn tài sản hay không… Ngoài ra, một số người nộp thuế tham gia hoạt động kinh doanh do nguồn vốn mỏng, chủ yếu là vốn vay ngân hàng, khi tình hình kinh tế gặp khó khăn, kinh doanh thua lỗ, mất khả năng thanh toán và chấm dứt hoạt động kinh doanh, tự giải thể, phá sản, bỏ khỏi địa chỉ đăng ký kinh doanh, không làm thủ tục giải thể, phá sản theo quy định của Luật DN, Luật Phá sản, cơ quan thuế đã cưỡng chế đến biện pháp cuối cùng là thu hồi giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng vẫn không thu hồi được nợ thuế.

Dù nguyên nhân nợ không có khả năng thu hồi là bất khả kháng nhưng không thể phủ nhận trách nhiệm của các cơ quan liên quan. Nếu công tác giám sát, cảnh báo tình hình của người nộp thuế giữa các cơ quan thuế, ngân hàng… tốt hơn thì tình trạng mất trắng hàng chục nghìn tỷ đồng nợ thuế có thể giảm đi. Nếu có cảnh báo kịp thời về tình hình DN, người nộp thuế thì câu chuyện “bắc thang đòi nợ” các đối tượng không còn gì để đòi sẽ được hạn chế. Ngoài ra, rõ trách nhiệm, rõ người, rõ việc của cán bộ, cơ quan thuế để tình trạng nợ đọng kéo dài dẫn đến không có khả năng thu cũng cần thiết được làm mạnh tay hơn để không gây thất thu ngân sách trong bối cảnh câu chuyện tăng thu đang đòi hỏi nhiều nỗ lực như hiện nay.