Mỹ đặt ra ba tiêu chí để một nước bị gắn mác thao túng tiền tệ là ngưỡng thặng dư thương mại trên 20 tỷ USD; thặng dư cán cân thanh toán 2% GDP và thời gian mua ngoại tệ ròng liên tục trong vòng sáu tháng. Trong số 3 tiêu chí mà Mỹ đưa ra, thì Việt Nam vượt tiêu chí về thặng dư thương mại song phương (thặng dư thương mại hàng hóa song phương của Việt Nam với Mỹ ở mức 47 tỷ USD). Mặc dù Việt Nam chưa bị gọi là thao túng tiền tệ, nhưng Mỹ vẫn đặt vào tầm ngắm theo dõi.
Không thao túng tiền tệ, không dùng tỷ giá để tạo cạnh tranh với đối tác thương mại là khẳng định của Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng. “Chính phủ cũng như Ngân hàng T.Ư chưa và sẽ không bao giờ có ý định dùng chính sách tiền tệ, chính sách tỷ giá để tạo cạnh tranh thương mại không lành mạnh, không công bằng với các đối tác, bởi tất cả hoạt động điều hành của NHNN là vì mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô và tuân theo diễn biến thị trường” - Thống đốc Lê Minh Hưng nhấn mạnh.
Song việc ở trong danh sách là quốc gia có thặng dư lớn với Mỹ, theo quan điểm của một chuyên gia tiền tệ, không gây ra rủi ro hay nguy cơ nào đối với kinh tế Việt Nam, đặc biệt nếu chúng ta kiểm soát, đáp ứng được một số yêu cầu, tuân thủ theo đúng quy định phòng vệ mà Mỹ đưa ra. Bởi vì, so với các quốc gia khác, Việt Nam vẫn còn có thặng dư thương mại với Mỹ khá nhỏ, hay nói cách khác là vai trò của Việt Nam đối với ngoại thương của Mỹ không thực sự quá lớn. Do đó, vị chuyên gia cho rằng 2 bên (Mỹ và Việt Nam) cần có sự phối hợp để có được tiếng nói chung cần thiết khi nhìn nhận vấn đề này.
Có thể nói trong năm 2019, Việt Nam đã có chính sách ngoại hối và tỷ giá linh hoạt, hỗ trợ cho các biến số vĩ mô của nền kinh tế nhưng đồng thời không lấy đó làm cơ sở điều chỉnh để tăng lợi thế thương mại. Tuy vậy, một nghiên cứu của Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho rằng, áp lực đối với tỷ giá năm 2020 sẽ đến từ xu hướng tiếp tục yếu đi của CNY (dự báo sẽ mất giá thêm 3 - 4% nếu thương chiến Mỹ - Trung leo thang) và các đồng tiền của những quốc gia mới nổi khác khiến sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam suy giảm và Việt Nam bị Mỹ đưa vào danh sách giám sát “thao túng tiền tệ” là một rủi ro lớn, buộc NHNN phải thận trọng trong việc giảm giá mạnh VND.
NHNN cho biết, trong thời gian tới, trong chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, NHNN tiếp tục cùng các bộ, ngành trao đổi, cung cấp thông tin cần thiết cho phía đối tác Mỹ để làm rõ những định hướng điều hành của Việt Nam cũng như diễn biến tình hình kinh tế vĩ mô, cũng như tình hình diễn biến cán cân vãng lai, thương mại, đầu tư của ta với phía Mỹ.
