Sự kiện kinh tế: VN-Index lần đầu chốt phiên trên 1.000 điểm sau 5 tháng

Tìm “thuốc” đẩy lùi tín dụng đen, giới chuyên gia hiến kế

Tại Tọa đàm “Phát triển tín dụng tiêu dùng - Giải pháp đẩy lùi tín dụng đen” ngày 15/3, TS Cấn Văn Lực - chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV, cung cấp số liệu từ StoxPlus cho thấy, 47% người Việt có tham gia vay tiền, nhưng chỉ có 18,5% là vay từ những tổ chức tín dụng, ngoài ra là vay từ người thân, bạn bè hoặc tín dụng đen.

Toàn cảnh tọa đàm.

Một trong những lý do mà nhiều người Việt trẻ ngại vay từ ngân hàng là vì điều kiện cho vay chặt chẽ, yêu cầu nhiều giấy tờ chứng minh, thủ tục thẩm định lâu và thường yêu cầu có tài sản thế chấp. Trong khi đó, tín dụng đen quá dễ tiếp cận. Trên cột điện, trên tường, trên trụ điện, chúng ta có thể dễ dàng thấy những mẩu quảng cáo được dán chồng chồng lớp lớp mời gọi vay nóng kèm số điện thoại liên lạc.

Phó Tổng Giám đốc Công ty FE Credit Nguyễn Thanh Phúc cũng dẫn số liệu để khẳng định, gần nửa dân số Việt Nam đang đối mặt với các rào cản khi tiếp cận với các dịch vụ tài chính. Tỷ lệ này rơi vào phân khúc khách hàng có thu nhập trung bình - thấp, không có tài sản thế chấp, không chứng minh được thu nhập và dưới chuẩn cho vay của các ngân hàng thương mại. Hơn nữa, thị trường nông thôn, vùng ven với khoảng 60 triệu dân vẫn còn đang bị bỏ ngỏ do các tổ chức tín dụng vẫn chưa có nhiều cơ hội tiếp cận với khách hàng tại đây.

Lý giải dưới góc độ nguồn vốn và nhu cầu của người dân, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ - Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Tú Anh cho rằng, gần đây, tín dụng đen đã bùng phát mạnh mẽ ở nước ta. Điều này cho thấy nhu cầu về các khoản vay nhỏ, cấp bách của người dân rất lớn trong khi các khoản cho vay truyền thống chưa đáp ứng được các nhu cầu này.

Nói về giải pháp để phát triển thị trường tài chính tiêu dùng, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế - Tổng hợp, Ban Kinh tế T.Ư Trần Kim Anh cho rằng, để từng bước đẩy lùi tín dụng đen, cần tăng cường công tác thông tin truyền thông về tín dụng tiêu dùng trên toàn quốc, nhất là các địa bàn đang là điểm nóng về tín dụng đen để người dân nắm bắt đầy đủ các chính sách tín dụng và chủ động tiếp cận với nguồn vốn ngân hàng hoặc đề nghị ngân hàng thực hiện các biện pháp cơ cấu lại nợ khi gặp khó khăn không trả được nợ đúng hạn.

Phía các công ty tài chính tiêu dùng, theo Trưởng phòng Quản lý đối tác chiến lược, công ty tài chính Home Credit Việt Nam Trịnh Bá Việt Xô, bản thân các công ty tài chính cần đẩy mạnh các chiến dịch quảng bá thương hiệu và truyền thông để người dân biết đến thương hiệu và dịch vụ, đồng thời mở rộng mạng lưới các điểm bán hàng để khách hàng có thể tiếp cận dễ dàng, đội ngũ nhân viên luôn sẵn sàng tư vấn theo nhu cầu của khách hàng. Khi người dân có đầy đủ thông tin và thêm lựa chọn khi cần vay, họ sẽ giảm dần thói quen tìm đến “tín dụng đen”.

Theo các chuyên gia, trong thời gian tới, việc quản lý hoạt động cho vay tiêu dùng cần phải theo hướng bảo đảm hài hòa giữa mục tiêu thúc đẩy thị trường này phát triển lành mạnh, tạo điều kiện cho các tổ chức tín dụng cung cấp các sản phẩm cho vay phù hợp với nhu cầu của khách hàng, giúp người tiêu dùng có đầy đủ thông tin về quyền lợi và nghĩa vụ của mình khi vay.

Chuyên gia lý giải nguyên nhân khu vực kinh tế tư nhân chậm phát triển

Ngày 15/3, diễn đàn "Triển vọng phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam năm 2019", do Viện Kinh tế Việt Nam tổ chức. Trong những năm qua, khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam đã có bước phát triển cả về lượng và chất.

Toàn cảnh diễn đàn.

Dù đóng góp 40% GDP cho nền kinh tế, tuy nhiên sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân ở Việt Nam vẫn đang phải đối mặt với nhiều rào cản, chưa phát huy được hết tiềm năng để thực sự đóng vai trò là "động lực quan trọng của nền kinh tế. Tại diễn đàn, các chuyên gia đã chỉ rõ nguyên nhân, thách thức cũng như đưa ra giải pháp nhằm thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển.

Từ thực tế phát triển trong thời gian qua, nhiều chuyên gia cho rằng cơ chế "xin - cho", bình quân, hay việc áp dụng quá lâu hệ thống khuyến khích ngược trong khi vẫn muốn phát triển kinh tế thị trường là một trong những rào cản khiến khu vực kinh tế tư nhân chưa thực sự phát triển.

Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Bùi Quang Tuấn cho biết, trong khi kinh tế thế giới đang có xu hướng chững lại thì kinh tế trong nước đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận như: Tăng trưởng kinh tế năm 2018 đạt 7,08%, cao nhất trong vòng 10 năm trở lại đây; mức ổn định của môi trường kinh doanh được quốc tế đánh giá cao; khu vực FDI khởi sắc...

Tuy nhiên, mô hình tăng trưởng giai đoạn vừa qua đã bộc lộ nhiều hạn chế, khiếm khuyết. "Nguyên nhân chính của tình hình đó là môi trường kinh doanh còn hạn chế, khu vực kinh tế tư nhân còn nhiều rào cản. Trên thực tế, Ngân hàng Thế giới (World Bank) đã đánh tụt xếp hạng môi trường kinh doanh của Việt Nam xuống 1 hạng, xếp thứ 69/190 nước, khu vực kinh tế trong nước chủ yếu vẫn dựa vào kinh doanh cá thể (31% GDP), trong khi DN tư nhân đóng góp rất hạn chế, chỉ 8% GDP" - ông Bùi Quang Tuấn nói.

Bàn thêm về vấn đề này, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam Trần Đình Thiên cho rõ, kinh tế tư nhân là lực lượng cứu chúng ta thoát khỏi khủng hoảng ở đầu thập niên 80 của thế kỷ trước nhưng sau đó lại chưa được tập trung phát triển. "Cho đến nay, chúng ta vẫn chưa có chiến lược phát triển DN Việt đúng nghĩa. Chúng ta mới chỉ quan tâm đến việc thành lập nhiều chứ chưa có cách tiếp cận phát triển lực lượng DN Việt" - ông Thiên bày tỏ.

Theo ông Thiên, nguyên nhân khu vực kinh tế tư nhân chậm phát triển là do nhận thức về kinh tế tư nhân chậm thay đổi; không định hướng phát triển các thị trường và lực lượng thị trường đúng nghĩa. Bên cạnh đó, việc kéo dài ưu đãi "phi thị trường" quá lâu đối với khu vực FDI gây méo mó hệ thống.

Do đó cần xây dựng chiến lược phát triển DN Việt cho giai đoạn mới, nền tảng là DN tư nhân và trục cốt lõi là các tập đoàn kinh tế; thừa nhận và bảo đảm bằng luật sự bình đẳng của các khu vực kinh tế trong các chính sách, cơ chế quản lý và ứng xử. Thừa nhận kinh tế tư nhân là động lực phát triển quan trọng, thay đổi quan niệm "cổ phần hóa DN nhà nước", chuyển nó thành quan niệm "tư nhân hóa" và xúc tiến đẩy nhanh quá trình này.

Tại diễn đàn các chuyên gia đều cho rằng, trong thời gian tới Chính phủ cần có các chính sách tạo lập môi trường kinh doanh thuận lợi nhằm phát huy thế mạnh và tiềm năng to lớn của kinh tế tư nhân trong phát triển kinh tế - xã hội. Đồng thời, khắc phục những mặt trái phát sinh trong quá trình phát triển kinh tế tư nhân tạo đà cho kinh tế Việt Nam tiếp tục phát triển ổn định.

Cơ quan quản lý tạm dừng dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia về nước mắm

Chiều 12/3, Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết đã tạm dừng dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN-12607:2019 về "Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm" do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn soạn thảo.

Sản phẩm nước mắm Phú Quốc. Ảnh Trần Dũng.

Thời gian qua, hai bộ cũng nhận được những ý kiến khác nhau về dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia về "Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm", cũng như chưa nhận được sự đồng thuận và chưa đảm bảo sự hài hòa lợi ích các bên liên quan.

Lãnh đạo hai bộ đã thống nhất giao Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản cùng với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng tạm dừng và tiếp tục tiếp thu ý kiến của các bên liên quan để hoàn thiện dự thảo tiêu chuẩn này.

Trước đó, dự thảo Tiêu chuẩn quốc gia về "Quy phạm thực hành sản xuất nước mắm" do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn soạn thảo đưa ra đã nhận được nhiều ý kiến trái chiều từ các hiệp hội cũng như các nhà sản xuất nước mắm truyền thống.

Nội dung khiến nhiều người phân vân nhất là việc dự thảo chỉ chia thành 2 loại là nước mắm nguyên chất và nước mắm. Trong khi đó, trên thị trường đang tồn tại 2 loại sản phẩm là nước mắm truyền thống và nước mắm công nghiệp (còn gọi là nước chấm). Nội dung thứ hai trong dự thảo cũng gây khó hiểu khi trong nước mắm truyền thống chỉ có cá biển và muối lại bị yêu cầu kiểm soát thuốc thú y và thuốc bảo vệ thực vật. Việc đưa các tiêu chuẩn này bị xem là gây khó khăn cho ngành nước mắm làm theo cách truyền thống đã có từ hàng trăm năm nay.

Ngày 11/3, Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam đã giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nghiên cứu kỹ các ý kiến của các tổ chức, hiệp hội về tiêu chuẩn cho nước mắm, tổ chức đối thoại tạo thống nhất, bảo đảm sức khỏe, quyền lợi của người tiêu dùng và không để ảnh hưởng tiêu cực tới sản xuất, kinh doanh nước mắm truyền thống.

Thị trường nước mắm Việt Nam đang được định giá khoảng 501 triệu USD, với hơn 70.000 tấn nước mắm được sản xuất trong năm 2015. Giá trị một chai nước mắm công nghiệp vào khoảng 1-2 USD/chai, trong khi nước mắm truyền thống độ đạm cao và thuần chất có thể lên tới 9 USD/chai.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, mỗi năm, người Việt tiêu thụ hơn 300 triệu lít nước mắm, 75% trong số đó là nước mắm công nghiệp, số còn lại là nước mắm truyền thống.

Với sản lượng thấp, giá nhỉnh hơn, nước mắm truyền thống đang chọn lọc người dùng và đi vào phân khúc ngách, dẫn tới sự thu hẹp về thị phần. Nước mắm truyền thống đang gặp phải rất nhiều trở ngại trong việc tồn tại và tái chiếm thị phần, đặc biệt là nguồn nguyên liệu cá cơm đang thu hẹp nhanh chóng.