Tác động hạn chế

Đây là lần thứ ba giảm lãi suất điều hành trong năm nay. Ngay sau khi NHNN giảm lãi điều hành, các ngân hàng thương mại đã đồng loạt giảm lãi suất huy động về mức thấp chưa từng có: 2,2 - 2,5%/năm, tức là thấp hơn nhiều so với trần lãi suất mới của NHNN quy định.

Tính đến hiện tại, lãi suất tiền gửi đã giảm mạnh từ 1,2 - 2,5%/năm ở nhiều kỳ hạn so với đầu năm nay. Cùng chiều với lãi suất tiền gửi, lãi suất cho vay cũng xuống mức thấp nhất 4,5%. Việc lãi suất tiết kiệm liên tục giảm diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng ở mức thấp, nhu cầu vốn của khách hàng giảm vì sản xuất, kinh doanh khó khăn hơn trước. Có điều, dù nguồn vốn và thanh khoản của hệ thống tổ chức tín dụng dồi dào, sẵn sàng cung cấp đủ, kịp thời tín dụng cho nền kinh tế nhưng tăng trưởng tín dụng chưa cao do nhu cầu thị trường còn yếu trước tác động của dịch Covid-19. 

Tính đến 22/9, huy động tiền gửi của các tổ chức tín dụng tăng 7,7% so với cuối năm trước; trong khi tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế mới đạt 5,12% (cùng kỳ năm ngoái tăng 8,51%). Dự báo, từ nay đến cuối năm, lãi suất huy động và cho vay được tiếp tục giảm nhẹ. Thực sự các ngân hàng đang phải tìm mọi cách để cho vay với những khách hàng có nhu cầu vốn có khả năng trả nợ tốt. Nhiều người đặt vấn đề là ngân hàng đang thừa tiền nên cần phải giảm lãi suất cho vay xuống nữa.

Vì lãi suất ở Việt Nam vẫn cao hơn mức mà nhiều nước đang áp dụng 2 - 3%. Thực tế động thái NHNN hạ lãi suất điều hành vào lần này được đánh giá chủ yếu mang yếu tố tâm lý và cơ quan này vẫn để ngỏ khả năng tiếp tục hạ lãi suất điều hành những tháng cuối năm trong nỗ lực cân bằng mục tiêu tăng trưởng kinh tế, ổn định vĩ mô.

Dịch Covid-19 đã làm cho sức cầu nền kinh tế suy giảm, kéo theo sức cầu tín dụng giảm theo nên không ngân hàng nào muốn tăng lãi suất đầu vào để tạo thêm áp lực tài chính. Ngành ngân hàng, đặc biệt là các ngân hàng thương mại lớn đều nhận thấy việc tăng trưởng tín dụng thấp thực sự là vấn đề lớn. Nhưng các tổ chức tín dụng đang ở vào thế tiến thoái lưỡng nan khi tín dụng tăng trưởng thấp, nhưng tỷ lệ nợ xấu tăng và có nguy cơ còn tăng cao hơn nữa trong thời gian tới.

Lãi suất cho vay dù đang ở mức thấp nhất trong 10 năm trở lại đây nhưng thị trường đang trong giai đoạn “bình thường mới” nên mọi phương án vay vốn thời điểm này người đi vay vốn phải minh bạch tài chính, rõ ràng phương án trả nợ mới có thể dễ dàng tiếp cận vốn rẻ.

NHNN cho biết đã yêu cầu các tổ chức tín dụng tiếp tục triệt để tiết giảm chi phí để tiếp tục giảm lãi suất cho vay nhằm tiếp sức cho nền kinh tế, tạo điều kiện cho khách hàng vay mới nhưng không hạ chuẩn cho vay… Do đó, nhiều DN cho rằng, dù lãi suất tới đây có giảm nữa thì hiệu quả của đợt giảm lãi suất với tăng trưởng không nhiều. Do đó, cũng cần thêm nhiều chính sách khác của Chính phủ và các bộ, ngành về tài chính, thuế... để hỗ trợ cho các DN có thể phục hồi tốt hơn sau đại dịch.