Tài nguyên bản địa - Chìa khóa cho sinh kế bền vững
Kinhtedothi- Không chỉ dừng lại ở khai thác, nhiều hợp tác xã tại Quảng Ngãi đã chủ động nâng tầm giá trị tài nguyên bản địa thông qua chế biến sâu, phát triển sản phẩm OCOP. Từ đó, giúp nông dân tăng thu nhập, tạo thêm việc làm và thúc đẩy xây dựng nông thôn mới.
Xã Vệ Giang (tỉnh Quảng Ngãi) là nơi có truyền thống trồng hoa lâu đời với khoảng 600 hộ dân canh tác trên 35 ha. Tại nơi này, Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp hoa Nghĩa Hiệp đang trở thành điểm sáng trong việc khai thác giá trị từ loài cây đặc trưng của địa phương.
Được thành lập từ năm 2020 bởi anh Trần Quang Nhật (SN 1992), HTX này liên kết với 10 thành viên cùng 10 hộ trồng hoa hữu cơ. Từ chỗ chỉ trồng hoa vụ Tết, người dân nay đã chuyển sang trồng hoa quanh năm với nhiều chủng loại hơn, nhờ đó thu nhập ổn định và cao hơn trước.
“Trước kia chúng tôi chỉ trồng hoa bán dịp Tết. Nay trồng quanh năm, thêm nhiều loại hoa khác nhau, thu nhập của gia đình tăng rõ rệt”- bà Mạc Thị Nữ, thành viên HTX, chia sẻ.
Hoa được canh tác theo hướng hữu cơ để phục vụ sản xuất các sản phẩm theo chuẩn OCOP.
Không dừng lại ở việc cung cấp hoa tươi, HTX còn đầu tư sản xuất các sản phẩm như trà, nến, nước hoa hồng. Trong đó, trà hoa hồng và bột hoa hồng đã đạt chuẩn OCOP 3 sao, được Sở Công Thương hỗ trợ kết nối tiêu thụ. Trung bình mỗi tháng, HTX đưa ra thị trường khoảng 500 sản phẩm.
Anh Nhật cho biết: “Chúng tôi chú trọng sản xuất an toàn, sử dụng phân hữu cơ và thuốc sinh học để giữ được chất lượng, tạo niềm tin cho người tiêu dùng. Tới đây sẽ phát triển thêm hướng du lịch nông nghiệp để mở rộng đầu ra.”
Chủ tịch UBND xã Vệ Giang Đoàn Việt Vân nhìn nhận, nhờ HTX, người dân không chỉ có đầu ra ổn định, mà còn được cung ứng cây giống giá hợp lý, tiếp cận mô hình canh tác mới, tạo thêm việc làm và tăng thu nhập. Nhãn hiệu tập thể “Hoa Vệ Giang” cũng đã được công nhận OCOP 3 sao, góp phần nâng tầm thương hiệu địa phương.
Ở xã Sơn Hạ, cây dó bầu - một loại cây dược liệu quý - trước đây chỉ được bán thô với giá bấp bênh. Nhưng từ năm 2024, khi anh Ngô Thanh Được (SN 1989) thành lập HTX Thảo dược Quảng Ngãi, hướng đi mới đã mở ra. Anh đầu tư máy móc, học kỹ thuật chế biến, liên kết với người dân để tạo vùng nguyên liệu ổn định, cùng nhau sản xuất hương trầm.
Dó bầu là cây dược liệu quý.
“Hồi trước chỉ bán nguyên cây, giờ tận dụng được hết để làm hương, chất lượng cao, mùi thơm nhẹ, ít khói, ít tro. Mỗi tháng chúng tôi cung cấp khoảng 500 kg sản phẩm”- anh Được cho hay.
Không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm, HTX còn bao tiêu nguyên liệu cho bà con, góp phần hình thành vùng trầm bền vững.
“Giá bán dó bầu giờ cao gấp đôi, lại có thêm việc làm sản xuất hương trầm nên thu nhập của gia đình tôi tốt hơn nhiều”- ông Nguyễn Tấn Dũng (người dân Sơn Hạ) bày tỏ.
Hương trầm được sản xuất từ dó bầu.
Ở xã Sơn Tây Thượng, HTX Sản xuất nông lâm nghiệp và Thương mại dịch vụ Sơn Bua cũng là một điểm sáng trong việc tìm hướng phát triển cho những sản phẩm nông nghiệp bản địa. Hiện HTX này là chủ thể của 5 sản phẩm OCOP 3 sao gồm: chuối sấy dẻo, mật chuối, măng vót Sơn Tây sấy khô, măng vót Sơn Tây muối chua, măng vót Sơn Tây dầm tỏi ớt.
Sản phẩm chuối sấy dẻo của HTX Sản xuất nông lâm nghiệp và Thương mại dịch vụ Sơn Bua.
Các sản phẩm đều được xây dựng và phát triển từ các mặt hàng nông sản do chính người dân bản địa chăm sóc, khai thác và cung ứng. Từ đó, góp phần tăng thu nhập cũng như giải quyết việc làm cho nhiều hộ đồng bào dân tộc Ca Dong ở địa phương.
Theo Phó Chủ tịch phụ trách Liên minh HTX tỉnh Quảng Ngãi Hồ Quý Nhân, các mô hình như trên cho thấy việc tận dụng tốt tài nguyên bản địa có thể tạo ra giá trị gia tăng lớn.
“Liên minh sẽ tiếp tục hỗ trợ vốn, kỹ thuật, định hướng thị trường để các hợp tác xã mở rộng vùng nguyên liệu đặc trưng, hình thành chuỗi sản xuất - tiêu thụ bền vững”- ông Nhân nói.
Việc nâng tầm tài nguyên bản địa không chỉ tạo ra sản phẩm đặc trưng, thân thiện với môi trường mà còn góp phần giải quyết bài toán sinh kế, đưa nông thôn Quảng Ngãi tiến gần hơn tới mục tiêu phát triển bền vững.
