Thủ đô Hà Nội - địa phương dẫn đầu cả nước về thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới

Nhân dịp này, báo Kinh tế & Đô thị đã có bài phỏng vấn đồng chí Ngô Thị Thanh Hằng - Ủy viên T.Ư Đảng, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình 02-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM, nâng cao đời sống nông dân xung quanh những kết quả đã đạt được và những kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo triển khai Chương trình.

Hà Nội là địa phương đi đầu và dẫn đầu cả nước về thành tích xây dựng NTM, với những kết quả nổi bật rất đáng ghi nhận. Trân trọng đề nghị đồng chí Phó Bí thư Thường trực Thành ủy đánh giá những kết quả nổi bật và những kinh nghiệm chủ yếu của Thủ đô Hà Nội trong công tác chỉ đạo triển khai thực hiện công tác này?

- Có thể khẳng định, sau gần 10 năm quán triệt nghiêm túc, tập trung chỉ đạo thực hiện tích cực, quyết liệt Nghị quyết 26-NQ/TW ngày 05/8/2008 Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành T.Ư Khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đặc biệt là sau 7 năm thực hiện Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 04/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu Quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2010 – 2020. Hà Nội đã cụ thể bằng Nghị quyết số 03/2010/NQ-HĐND ngày 21/4/2010 của HĐND TP Hà Nội về xây dựng NTM TP Hà Nội giai đoạn 2010 - 2020, định hướng 2030 và Chương trình số 02-CTr/TU ngày 29/8/2011 của Thành ủy Hà Nội về Phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM, từng bước nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2011 - 2015. Tiếp nối những thành công của giai đoạn 2010 - 2015, Thành ủy Hà Nội (Khóa XVI) đã ban hành Chương trình số 02-CTr/TU ngày 26/4/2016 về Phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM, nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2016 - 2020. Với ý chí, quyết tâm cao của cấp ủy và sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị từ TP đến cơ sở và đặc biệt là sự tham gia tích cực của Nhân dân Thủ đô, công tác phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM đã có bước phát triển toàn diện và đạt được những thành tựu nổi bật, diện mạo nông thôn ngoại thành ngày càng thay đổi nhanh chóng, có nhiều khởi sắc, đời sống vật chất và tinh thần nông dân được cải thiện rõ rệt, nhiều vùng được nâng cao.

1. Lĩnh vực sản xuất nông nghiệp của Thủ đô tiếp tục phát triển nhanh, bền vững, theo hướng sản xuất hàng hóa, giá trị, hiệu quả kinh tế ngày càng cao: Sau 02 năm thực hiện Chương trình số 02 của Thành ủy Khóa XVI, cơ cấu ngành nông nghiệp tiếp tục chuyển dịch tích cực, giảm dần tỷ trọng trồng trọt, tăng tỷ trọng chăn nuôi, chế biến và dịch vụ nông nghiệp, bảo đảm tỷ trọng cơ cấu các nhóm ngành, chuyển dịch đúng định hướng, vượt chỉ tiêu kế hoạch: 44,4% tỷ trọng trồng trọt, lâm nghiệp (tăng 3,26% so với năm 2015); 52,56% tỷ trọng chăn nuôi, thủy sản (giảm gần 3,33%); 3,04% tỷ trọng dịch vụ (tăng gần 0,07%). TP Hà Nội đã nỗ lực phấn đấu hoàn thành cơ bản, toàn diện các mục tiêu và chỉ tiêu về nông nghiệp và phát triển nông thôn theo tiêu chuẩn mới của Chính phủ.

Đến nay, toàn TP đã hoàn thành công tác dồn điền, đổi thửa, với tổng diện tích trên 78.748,3 nghìn hec ta, tạo điều kiện thuận lợi cơ bản để đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa quy mô lớn, có giá trị, hiệu quả kinh tế cao, chất lượng tốt. Đặc biệt, sau dồn điền, đổi thửa, Thành ủy đã ban hành, chỉ đạo quyết liệt thực hiện Chỉ thị số 09-CT/TU, ngày 01/9/2016 về “Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho các tổ chức, cá nhân trên địa bàn TP Hà Nội”, tập trung chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các hộ nông dân làm cơ sở để liên kết, đầu tư xây dựng, phát triển nhiều vùng sản xuất rau an toàn, vùng trồng hoa, cây ăn quả, trồng lúa chất lượng cao; vùng chăn nuôi gia súc, gia cầm, thủy sản tập trung quy mô lớn; phát triển một số trang trại trồng trọt, chăn nuôi ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, cho năng xuất, chất lượng, giá trị thu nhập cao trên 1ha canh tác. Đó vừa là điều kiện thuận lợi, vừa là tiền đề vững chắc để Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân Thủ đô tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, phát triển nhanh, bền vững, góp phần quan trọng vào thành tựu chung của sự nghiệp xây dựng, phát triển Thủ đô, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XII của Đảng và Nghị quyết Đại hội XVI của Đảng bộ TP.

2. Lĩnh vực xây dựng NTM đạt kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu cơ bản dẫn đầu cả nước: Công tác xây dựng NTM có nhiều chuyển biến tích cực và đạt được những kết quả rất đáng khích lệ. Hà Nội là địa phương đi đầu và là một trong những tỉnh, TP dẫn đầu cả nước về kết quả xây dựng NTM.

Thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của T.Ư, chú trọng đổi mới phương pháp lãnh đạo, chủ động nghiên cứu, vận dụng sáng tạo vào thực tiễn Thủ đô, với nhiều cách làm và biện pháp tiến hành đồng bộ, quyết liệt, hiệu quả cao. Kết quả thực hiện các nhóm tiêu chí tổng hợp và các tiêu chí cụ thể đều đạt và vượt kế hoạch. Đến tháng 12/2017, Hà Nội đã có 4 huyện là Đan Phượng, Đông Anh, Thanh Trì, Hoài Đức được Thủ tướng Chính phủ công nhận là huyện NTM. Tính đến hết năm 2016, toàn TP đã có 255/386 (đạt tỷ lệ 66,06%) xã được TP công nhận đạt chuẩn NTM. Năm 2017, đoàn thẩm định của TP đang tiến hành thẩm định 45 xã do 14 huyện đề nghị công nhận đạt chuẩn NTM, dự kiến có trên 30 xã đủ điều kiện, tiêu chuẩn đề nghị UBND TP xem xét, quyết định công nhận xã đạt chuẩn NTM. TP đang tích cực chỉ đạo tập trung, với nhiều giải pháp đồng bộ, khả thi để tập trung cho các xã còn lại phấn đấu đạt chuẩn NTM đến năm 2020 để hoàn thành vượt mức chỉ tiêu có trên 80% số xã trở lên đạt chuẩn về NTM theo Chương trình số 02 của Thành ủy.

Các nhóm tiêu chí cơ bản về quy hoạch; về xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng; về phát triển kinh tế và tổ chức sản xuất; về phát triển văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường; về xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở nông thôn vững mạnh… đều có chuyển biến tốt. Một số tiêu chí chủ yếu như: Về xây dựng, phát triển cơ sở hạ tầng; về y tế; giáo dục; văn hóa - xã hội; an sinh; môi trường; thu nhập bình quân đầu người của nông dân; năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị; tình hình an ninh, trật tự, an toàn xã hội ở khu vực nông thôn Thủ đô… đều đạt kết quả tốt, một số chỉ tiêu cơ bản dẫn đầu cả nước.

3. Đời sống vật chất và tinh thần của nông dân Thủ đô được cải thiện rõ rệt, nhiều vùng ngày càng được nâng cao: Những thành tựu về phát triển sản xuất nông nghiệp và xây dựng NTM đã tạo nên sự thay đổi sâu sắc, cơ bản và toàn diện về chính trị, kinh tế - xã hội, chất lượng cuộc sống và môi trường ở khu vực nông thôn. Nổi bật là: kinh tế - xã hội nông thôn tiếp tục phát triển khá; thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn tăng. Công tác y tế, chăm sóc sức khỏe Nhân dân có nhiều tiến bộ, chất lượng khám, chữa bệnh được nâng cao, 100% số trạm y tế xã đã có bác sỹ; tỷ lệ người dân tham gia BHYT đạt khá cao, các thiết chế văn hóa, cơ sở giáo dục, hệ thống cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư, chất lượng và hiệu quả hoạt động được nâng cao. Từ năm 2016, thực hiện Quyết định số 12/2016/QĐ-UBND ngày 13/4/2016 của UBND TP Hà Nội về việc thực hiện ban hành chuẩn nghèo, hộ cận nghèo và hộ có mức sống trung bình tiếp cận đa chiều của TP Hà Nội giai đoạn 2016 - 2020, tỷ lệ hộ nghèo khu vực nông thôn giảm mạnh, từ 3,65% (năm 2016), giảm xuống còn 2,57% (cuối năm 2017), một số huyện có tỷ lệ hộ nghèo thấp là: Quốc Oai 0,48%, Gia Lâm 1,0%, Thanh Trì 1,41%, Đông Anh 1,57%… Hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội như điện, đường, trường, trạm, các hoạt động lễ hội, văn hóa, thể dục, thể thao tiếp tục phát triển; nếp sống văn hóa ở các làng, xã có chuyển biến, tiến bộ rõ rệt, đặc biệt là tổ chức việc cưới, việc tang, lễ hội bảo đảm trang trọng, tiết kiệm và văn minh. Giáo dục, đào tạo được quan tâm, nhiều trường học được đầu tư cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia, chất lượng đào tạo được nâng cao…

Xin đồng chí Phó Bí thư Thường trực Thành ủy cho biết khái quát về nguyên nhân và những kinh nghiệm chủ yếu để Thủ đô Hà Nội đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện được những thành tựu đáng ghi nhận đó?

- Thực ra, nói về nguyên nhân và kinh nghiệm để Hà Nội đạt được những kết quả nổi bật về lĩnh vực phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM là một vấn đề lớn, có nội hàm rộng với nhiều nội dung phong phú. Vấn đề này đã được Thành ủy và các cấp ủy trực thuộc chỉ đạo tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm rất nghiêm túc, bài bản sau 5 năm thực hiện Chương trình số 02 của Thành ủy (Khóa XV) vào cuối năm 2015 để làm luận cứ khoa học xây dựng Văn kiện Đại hội XVI của Đảng bộ TP và việc đánh giá kết quả thực hiện Chương trình số 02 phục vụ sơ kết giữa nhiệm kỳ vào quý II/2018. Trong phạm vi nội dung phỏng vấn này, tôi xin nêu khái quát một số nguyên nhân và kinh nghiệm chủ yếu sau:

Một là, Thành ủy Hà Nội luôn quán triệt sâu sắc, triển khai thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo của T.Ư, các chỉ thị, nghị quyết của Thành ủy về phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng NTM, chủ động nghiên cứu, vận dụng sáng tạo, kịp thời xây dựng các chương trình, kế hoạch cụ thể, có lộ trình, cách làm phù hợp. Từ đó, tập trung chỉ đạo đồng bộ, quyết liệt với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị các cấp và các tầng lớp Nhân dân Thủ đô để tổ chức thực hiện có hiệu quả. Đồng thời, có nhiều đổi mới, sáng tạo về phương pháp tiến hành, đặc biệt chú trọng bám sát yêu cầu nhiệm vụ chính trị và thực tiễn Thủ đô, đẩy mạnh các phong trào thi đua yêu nước, phát huy dân chủ, sự đồng thuận và ý chí quyết tâm cao của các tầng lớp Nhân dân, chung sức, đồng lòng đẩy mạnh phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng NTM, góp phần quan trọng vào thực hiện thắng lợi Chương trình số 02 và Nghị quyết Đại hội XVI của Đảng bộ TP.

Hai là, công tác chỉ đạo, điều hành của cấp ủy, chính quyền với sự tham gia tích cực của MTTQ và tổ chức chính trị - xã hội các cấp của TP tiếp tục được đổi mới mạnh mẽ, với sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, tích cực của các cấp, các ngành, trong từng thời kỳ cụ thể, xác định rõ nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm và khâu đột phá, tập trung tổ chức thực hiện nhiệm vụ sâu sát, quyết liệt, dứt điểm, hiệu quả, tạo ra bước chuyển biến, tiến bộ rõ rệt về lĩnh vực phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM của Thủ đô.

Ba là, Thành ủy Hà Nội đặc biệt chú trọng và có giải pháp cụ thể, khả thi để chủ động thu hút, phát huy, khai thác và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, đẩy mạnh thực hiện chủ trương xã hội hóa, tập trung đầu tư cho lĩnh vực phát triển sản xuất nông nghiệp và xây dựng NTM. Nhận thức rõ vị trí, ý nghĩa, vai trò và tầm quan trọng của vấn đề này, với tư tưởng chỉ đạo, ý chí và quyết tâm cao nhằm thực hiện thắng lợi Chương trình số 02 của Ban Chấp hành Đảng bộ, Thành ủy xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của TP cần phải được tập trung chỉ đạo quyết liệt, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của tổ chức Đảng và sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của chính quyền, MTTQ và tổ chức chính trị - xã hội các cấp. Đồng thời, phải huy động được sự tham gia tích cực của toàn xã hội, nòng cốt là các tổ chức, DN và mỗi người dân Thủ đô. Vì vậy, ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ phát động phong trào “Toàn dân chung sức xây dựng NTM”, từ đầu tháng 9/2010, Thủ đô Hà Nội là địa phương đầu tiên của cả nước chủ động xây dựng kế hoạch triển khai và tổ chức lễ phát động hưởng ứng chủ trương của Chính phủ. Thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TW, ngày 15/12/2016 của Ban Bí thư, Thành ủy Hà Nội đã ban hành và chỉ đạo thực hiện Chỉ thị số 17-CT/TU, ngày 11/4/2017 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng NTM, đô thị văn minh” trên địa bàn TP.

Thành ủy và UBND TP đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo tổ chức thực hiện, trong đó có Quyết định số 16, ngày 06/7/2016 quy định một số chính sách khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng hạ tầng NTM. Sau 2 năm (2016 - 2017), Hà Nội đã huy động được các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp và xây dựng NTM với tổng kinh phí gần 17.111 tỷ đồng. Trong đó, nguồn vốn đầu tư từ ngân sách Nhà nước gần 15.555 tỷ đồng; nguồn vốn huy động ngoài ngân sách Nhà nước gồm 1.556 tỷ đồng. Thủ đô Hà Nội là một trong số ít địa phương đi đầu cả nước về thực hiện chủ trương xã hội hóa, chủ động phát huy nội lực, huy động và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, nhất là các nguồn lực xã hội, trong đó có sự hỗ trợ của các quận nội thành xây dựng các công trình văn hóa, giáo dục ở các huyện, đặc biệt là sự tham gia nhiệt tình, tâm huyết của các hộ nông dân đóng góp công sức, trí tuệ, tiền của, nhiều hộ hiến đất xây dựng NTM, để tập trung đầu tư đẩy mạnh thực hiện nhiệm vụ phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng NTM, nâng cao đời sống của nông dân Thủ đô.

Bốn là, với vị thế đặc thù là Thủ đô của đất nước, TP Hà Nội luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt, sự lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, sâu sát của T.Ư Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ; sự hỗ trợ, phối hợp chặt chẽ, có hiệu quả của các Ban, Bộ, Ngành, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội T.Ư; sự ủng hộ, hợp tác tích cực của tỉnh, TP trong cả nước.

Đó vừa là những kinh nghiệm chủ yếu rất quan trọng, vừa là yếu tố quyết định để Đảng bộ Hà Nội nỗ lực phấn đấu, lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của TP nói chung, nhiệm vụ phát triển sản xuất nông nghiệp, xây dựng NTM, cải thiện và nâng cao đời sống của nông dân Thủ đô nói riêng.

Năm 2018 là năm đánh giá sơ kết giữa nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ TP lần thứ XVI, bên cạnh việc xây dựng NTM, trân trọng đề nghị đồng chí Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội cho biết khái quát định hướng phát triển sản xuất nông nghiệp của TP trong thời gian tới?

- Trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện Chương trình số 02 (Khóa XVI), Thành ủy Hà Nội đã chú trọng tổng kết, đánh giá, đặc biệt là tiếp tục kế thừa và phát huy những thành tựu, kinh nghiệm quý báu sau 5 năm thực hiện Chương trình phát triển nông nghiệp, xây dựng NTM, từng bước nâng cao đời sống nông dân giai đoạn 2011 – 2015 và 02 năm đầu nhiệm kỳ mới. Khẳng định những thành tựu đạt được, phân tích, chỉ rõ những hạn chế, khuyết điểm và nguyên nhân. Từ đó, xác định rõ mục tiêu, đề ra những nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm để tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ, quyết liệt trong nửa cuối nhiệm kỳ 2016 - 2020.

Bám sát mục tiêu Chương trình số 02 của Thành ủy: “Phát triển nông nghiệp TP theo hướng sản xuất hàng hóa, chuyên canh tập trung, giá trị cao, bền vững và an toàn vệ sinh thực phẩm, phấn đấu tăng trưởng sản xuất nông nghiệp bình quân từ 3,5 - 4%/ năm trở lên; giá trị sản xuất nông nghiệp thực tế đạt 250 triệu đồng/ha trở lên; chú trọng phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; phấn đấu đưa tỷ trọng giá trị sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao từ 25% lên 35% trở lên vào năm 2020 trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp của TP”. Để thực hiện thắng lợi mục tiêu chủ yếu trên, Thành ủy đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ các giải pháp trọng tâm sau:

Thứ nhất, phát triển nông nghiệp theo hướng sản xuất hàng hóa, chuyên canh tập trung, giá trị cao, bền vững và bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, triển khai thực hiện đồng bộ Kế hoạch tái cơ cấu sản xuất ngành nông nghiệp Thủ đô giai đoạn 2016 - 2020, thực hiện tốt khâu đột phá trong sản xuất nông nghiệp là “sản xuất giống cây trồng, vật nuôi có năng xuất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao”.

Thứ hai, tổ chức triển khai kịp thời, có hiệu quả các chính sách của T.Ư và TP đối với sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là chính sách hỗ trợ, khuyến khích các DN, tổ chức và cá nhân đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp, nghiên cứu, đề xuất, sớm ban hành các cơ chế, chính sách mới phù hợp với tình hình thực tiễn và đặc thù của Thủ đô, kịp thời rà soát, bổ sung, điều chỉnh những cơ chế, chính sách không còn phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ mới.

Thứ ba, tăng cường chăm lo công tác đào đạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chuyên sâu về kỹ thuật nông nghiệp và cán bộ quản lý các cấp từ TP tới cơ sở đáp ứng yêu cầu phục vụ sản xuất, nhất là sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; tăng cường tổ chức đào tạo nghề cho lao động khu vực nông thôn, tạo thêm nhiều việc làm mới, nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho người nông dân.

Thứ tư, tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu quả quản lý Nhà nước của chính quyền các cấp về phát triển sản xuất nông nghiệp, tổ chức thực hiện công tác quản lý nhà nước về chất lượng giống cây trồng, vật nuôi, thủy sản; kiểm tra, kiểm soát chất lượng các sản phẩm nông nghiệp, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm; chất lượng các loại vật tư, phân bón, thức ăn chăn nuôi, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, phòng chống dịch bệnh cây trồng, vật nuôi… nâng cao hiệu quả sản xuất cho nông dân.

Thứ năm, tiến hành rà soát, đánh giá, phân loại, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX nông nghiệp, để xây dựng và triển khai thực hiện Đề án củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của các HTX nông nghiệp ở Hà Nội, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp ngay tại cơ sở. Hỗ trợ, khuyến khích phát triển và thành lập mới các HTX chuyên ngành theo Luật HTX năm 2012.

Thứ sáu, thực hiện tốt việc tổ chức liên kết, hợp tác sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản; tăng cường xúc tiến đầu tư, quảng bá sản phẩm nông nghiệp. Hỗ trợ, hướng dẫn các DN trong và ngoài nước đầu tư, liên kết với nông dân phát triển sản xuất nông nghiệp.

Trân trọng cảm ơn đồng chí!