Nhìn chung, các lĩnh vực đều có chuyển biến tích cực, nhưng riêng trật tự văn minh trong xây dựng thì vẫn dậm chân tại chỗ.
Ở Hà Nội, bên cạnh những khu đô thị, khu dân cư, các đường phố, công trình mới khá đẹp, có không ít những khu chung cư mới bị cắt xén, thương mại hóa cả diện tích phúc lợi, công cộng.
Các chung cư cũ nhếch nhác, nguy hiểm. Nhiều công trình cơi nới trái phép, các nhà “siêu mỏng, siêu méo” ngang nhiên tồn tại như một thách thức. Các biệt thự, nhà cao tầng xây vượt giấy phép. Tình trạng nhà thò ra thụt vào, lấn chiếm vỉa hè, lối xóm khá phổ biến. Sự lộn xộn trong lĩnh vực trật tự xây dựng ở Hà Nội đã bước qua giới hạn đỏ, biến Thủ đô thành một TP “vô phép” trong xây dựng. Về kiểu dáng kiến trúc, mặc dù Việt Nam thường đoạt các giải cao trong nhiều cuộc thi kiến trúc quốc tế, nhưng ứng dụng vào đời sống chưa nhiều, thậm chí là không có. Các chủ đầu tư sao chép các phong cách kiến trúc trên khắp thế giới, gán ghép tùy tiện vào nhà của mình, vừa lố lăng, vừa phá vỡ cảnh quan chung. Với các làng quê đang đô thị hóa, quy hoạch xây dựng và kiểu dáng kiến trúc còn tệ hơn nữa. Tre và cây cối trong vườn, hàng rào, bờ ao bị chặt, chỉ còn gạch ngói phơi dưới nắng hè gay gắt, đường đi lối lại lầy lội - nguyên nhân sâu xa của những số nhà dài dòng, khó hiểu, khó tìm…Theo Sở Xây dựng, từ năm 2014 đến đầu năm 2016, Hà Nội phát hiện hơn 3.000 công trình vi phạm trật tự xây dựng. Trong năm 2015, Thanh tra Sở Xây dựng đã thực hiện 147 cuộc thanh tra, phát hiện 65 dự án vi phạm trật tự xây dựng. 22 dự án trong số này không có giấy phép, 35 trường hợp xây dựng sai phép, sai thiết kế, quy hoạch, số còn lại vi phạm các vấn đề về vệ sinh môi trường, an toàn lao động. Đặc biệt có 18 dự án khu đô thị vi phạm, trong đó, 6 dự án không phép, 10 dự án sai phép, quy hoạch, thiết kế... Các sai phạm của những công trình vi phạm chủ yếu liên quan đến xây dựng vượt tầng, sai quy hoạch, sử dụng sai công năng đối với các phần diện tích dùng chung, sai nội dung giấy phép, tăng diện tích sàn, xây trên đất nông nghiệp...Cuối tháng 9 và đầu tháng 10 năm nay, Ban Đô thị HĐND TP đã tổ chức khảo sát các công trình vi phạm trật tự xây dựng trên địa bàn, như công trình Discovery Complex 302 Cầu Giấy (quận Cầu Giấy); khu vực nhà hàng Tre Place (quận Tây Hồ); Công viên Tuổi trẻ Thủ đô (quận Hai Bà Trưng); công trình nhà A3, ngõ 8, phố Lý Nam Đế (quận Hoàn Kiếm) và huyện Hoài Đức. Qua kiểm tra nhận thấy, phần lớn các công trình vi phạm đều đã được cơ quan chức năng ra quyết định xử lý hành chính, nhưng tiến độ xử lý vi phạm lại chậm, nhiều trường hợp “phạt cho tồn tại”. Để Hà Nội xấu đi như vậy, nhưng số cán bộ có liên quan bị kỷ luật, cách chức chỉ đếm trên đầu ngón tay. Thế nên, chắc hẳn vẫn còn nhiều, rất nhiều những công trình sai phạm bị lọt lưới trong những đợt thanh tra, kiểm tra. Lọt lưới vì trước đó đã có những cuộc bắt tay, "nhắm mắt" trước vi phạm. Đã đến lúc chính quyền Hà Nội phải mạnh tay xử lý cán bộ của mình, phải chịu đau bằng những cuộc thanh tra, kiểm tra quyết liệt, truy trách nhiệm, xử lý đến cùng không để cho tình trạng lợi dụng luật pháp “úm ba la hai ta cùng lợi” theo kiểu “phạt nhưng cho tồn tại” phổ biến hiện nay.
