“Tour 0 đồng” biến tướng: Hệ lụy khôn lường

Trong bối cảnh cạnh tranh du lịch ngày càng gay gắt, nhiều hãng lữ hành thu hút nhóm khách có thói quen đi theo đoàn và chi tiêu nhiều cho mua sắm hàng hóa, dịch vụ bằng tour giá rẻ. Thực tế, tour giá rẻ mang lại nhiều tác động tích cực cho điểm đến. Tuy nhiên, một trong những biến tướng của tour giá rẻ ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động du lịch là “tour 0 đồng” hoặc “tour âm đồng”.

Đoàn du khách Trung Quốc tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám Hà Nội. Ảnh: Phạm Hùng

Theo sát diễn biến của tour giá rẻ, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch Nguyễn Văn Tuấn cho hay, có 4 hình thức kinh doanh tour này. Thứ nhất, tổ chức gom khách các đoàn lớn dưới hình thức bán buôn để được hưởng chính sách ưu đãi về giá của các đơn vị cung ứng dịch vụ, nhờ đó giá tour được giảm đáng kể. Thứ 2, thuê nguyên chuyến máy bay để vận chuyển khách du lịch. Các công ty lữ hành sẽ bán các tour giá rẻ với mức giá vé máy bay bằng 0 đồng. Thứ 3, tour cho khách đi ngắn ngày, cắt giảm chương trình, ép khách vào các điểm mua sắm khép kín. Thứ 4, khách đi theo tour đường bộ vào Việt Nam. Công ty lữ hành nước bạn vẫn thu tiền của khách nhưng bán lại cho các công ty du lịch hoặc hướng dẫn viên của Việt Nam với giá rẻ hoặc 0 đồng, thậm chí là âm đồng (tức là đối tác Việt Nam phải trả tiền cho DN nước ngoài). Vì vậy, các công ty du lịch Việt Nam hoặc hướng dẫn viên phải lấy chi phí mua sắm, sử dụng dịch vụ để bù đắp chi phí cho các dịch vụ cơ bản theo chương trình đã ký kết với khách.

"Đối diện với nhiều hệ lụy do “tour 0 đồng”, cuối năm 2016, Thái Lan đã tiến hành chiến dịch truy quét mạnh tay nhằm vào các đơn vị, cơ sở tổ chức tour này. Chính phủ Thái Lan còn đạt thống nhất với Cục Du lịch quốc gia Trung Quốc áp mức tối thiểu 1.000 baht/người/ngày (gần 700.000 đồng) cho tour trọn gói đến Thái Lan từ Trung Quốc. Ngoài ra, các gói du lịch tùy chọn phải đóng thêm khoản bắt buộc là 3.000 baht, có nghĩa là các tour kéo dài 3 hoặc 4 ngày sẽ ở mức tối thiểu 6.000 baht. Lúc đó, du lịch Thái Lan gặp một số khó khăn nhất định. Nhưng nay, doanh thu từ du lịch của Thái Lan đứng thứ 5 trên thế giới, trong khi lượng khách xếp thứ 10. Đó là những tín hiệu rất tốt đối với một điểm đến quốc gia." - Tổng Giám đốc Công ty Sunvina Travel Tạ Hữu Chiến

Gần đây, loại hình tour giá rẻ không chỉ phổ biến ở các địa phương như Quảng Ninh, Đà Nẵng, Nha Trang, mà còn “vươn vòi” ra nhiều địa phương trên cả nước như Phú Thọ, Hải Dương, Hưng Yên, Nghệ An… Với chiêu thức dụ dỗ, lôi kéo tinh vi, không chỉ thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, rất nhiều du khách Việt Nam cũng đã phải “ăn trái đắng” khi phải mua hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc với giá “trên trời” ngay tại quê hương.

Nâng cao trách nhiệm của địa phương

Điểm mấu chốt để duy trì và tồn tại “tour 0 đồng”, “tour âm đồng” là những cửa hàng hoạt động kinh doanh khép kín mang tính lừa đảo, thường do người nước ngoài núp bóng điều hành và sự tiếp tay của công ty lữ hành cùng hướng dẫn viên Việt Nam. Hệ lụy là khó kiểm soát doanh số và thất thu thuế. Bên cạnh đó, việc thanh toán, giao dịch trực tuyến của khách du lịch không qua hệ thống ngân hàng dẫn đến “chảy máu” ngoại tệ. Để xử lý, ngăn chặn tiêu cực, phát huy mặt tích cực của tour giá rẻ, trước tiên phải nâng cao trách nhiệm của chính quyền địa phương; tăng cường kiểm soát đối với các cửa hàng hoạt động kinh doanh khép kín mang tính lừa đảo, kiểm soát chất lượng hàng hóa, nguồn gốc xuất xứ, không cho giao dịch chui, trốn thuế, chuyển tiền trái phép ra nước ngoài. Đồng thời, kiên quyết xử phạt và rút giấy phép hoạt động đối với những DN lữ hành, hướng dẫn viên vi phạm pháp luật, ảnh hưởng đến quyền lợi của du khách.

Về trách nhiệm của các bộ, ngành, ông Tuấn nhấn mạnh, Bộ VHTT&DL cần tăng cường phối hợp với các địa phương thanh, kiểm tra hoạt động kinh doanh lữ hành và hướng dẫn viên; hướng dẫn, tuyên truyền cho du khách về các điểm cung ứng dịch vụ trên địa bàn. Đồng thời phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý du lịch các quốc gia gửi khách đến Việt Nam để cung cấp thông tin đầy đủ cho du khách. Cùng với đó, việc ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật dẫn đến sự thất thoát về kinh tế trong hoạt động kinh doanh tour giá rẻ đòi hỏi sự quản lý liên ngành, chặt chẽ, đồng bộ đặc biệt là của chính quyền địa phương, ngành công thương, thuế, ngân hàng, công an, quản lý lao động…