Trầm cảm - bệnh phổ biến ở người cao tuổi

Bác sĩ Nguyễn Mạnh Hoàn - Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương
Chia sẻ Zalo

Kinhtedothi - Bất cứ ai cũng đã từng trải qua cảm giác chán nản, buồn rầu và đau khổ, đây là những biểu hiện bình thường trong cuộc sống.

Tuy nhiên, khi các cảm giác xấu này trở nên quá mức và bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống thì đó chính là bệnh trầm cảm. 
Biểu hiện của bệnh trầm cảm

Trầm cảm là bệnh phổ biến ở mọi lứa tuổi, nhưng người cao tuổi (NCT) có thể dễ bị trầm cảm hơn người trẻ (10% NCT ở cộng đồng có các triệu chứng trầm cảm, trong đó 1 – 2% bị trầm cảm điển hình). Tỷ lệ này cao hơn ở những người sống trong những hoàn cảnh đặc biệt, chẳng hạn như trong các trung tâm điều dưỡng, cô đơn. Bệnh dễ xảy ra nhất ở những người đang mắc các bệnh thực thể như tiểu đường, tai biến mạch máu não, huyết áp cao, xương khớp... Các chuyên gia ước tính, tỷ lệ bị trầm cảm ở những người cao tuổi có các bệnh lý thực thể trên có thể lên 20 – 35%.
 Ảnh minh họa
Nhận biết trầm cảm ở NCT không dễ, tuy nhiên có một số dấu hiệu quyết định như giảm sự quan tâm chú ý, mất hứng thú với các hoạt động, đồ vật, người thân mà trước đây họ từng quan tâm, yêu quí. NCT bị trầm cảm thường dễ rơi vào trạng thái biệt lập, cô độc. Họ thường cảm thấy khó khăn trong việc diễn đạt những cảm giác của mình thành lời, do vậy những người xung quanh không nhận ra được những bất ổn ở họ. Các dấu hiệu khác bao gồm mất sinh lực và cảm thấy mình vô dụng. Họ thường biểu lộ một cách chung chung sự không thỏa mãn về cuộc sống hiện tại. Người bệnh có thể trở nên cáu kỉnh hay buồn rầu hơn trước đây, có thể khóc hay cảm giác muốn khóc.

Nguyên nhân gây trầm cảm

Các nguyên nhân gây trầm cảm ở NCT thương gặp như:

- Những sự kiện làm đảo lộn cuộc sống: Về hưu, thay đổi chỗ ở, mất mát tài sản, con cái hư hỏng, gia đình ly tán, chết chóc.... đều là những sự kiện có thể tác động rất mạnh đến NCT.

- Yếu tố sinh lý, sinh hóa: Các nhà khoa học cho rằng trầm cảm có thể do sự mất cân bằng sinh hoá các chất trong cơ thể. Khi người ta già đi, quá trình này diễn ra trong não người có tuổi.

- Thuốc men và rượu: Thuốc dùng để chữa các bệnh của NCT có thể gây ra nhiều tác dụng phụ bất lợi, uống càng nhiều thuốc thì tác dụng phụ càng lớn. Một số thuốc có thể gây ra tác dụng phụ trầm cảm như thuốc chữa cao huyết áp, an thần, giảm đau, gây ngủ... Đôi khi uống nhiều loại thuốc chữa các bệnh khác nhau, thuốc tương tác với nhau gây ra bệnh trầm cảm.

- Các loại bệnh tật khác: Khi người già bị các bệnh thực thể như tai biến mạch máu mão, tuyến giáp, tiểu đường, cao huyết áp, trĩ... những bệnh này trở thành nỗi ám ảnh của người có tuổi, chữa không khỏi, họ có các biểu hiện của bệnh trầm cảm như lo lắng, bi quan, nghi ngờ, cáu kỉnh, xuất hiện tình trạng luẩn quẩn. Trầm cảm làm cho các bệnh thực thể nặng thêm và ngược lại.

- Yếu tố di truyền: Ở một số người, trầm cảm có thể là một bệnh di truyền. Khi có người thân bị trầm cảm thì người con, cháu của họ cũng dễ mắc trầm cảm.

Bên cạnh đó, thiếu hụt vitamin trong chế độ ăn, ít vận động, đặc biệt, uống rượu nhiều cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh trầm cảm ở NCT.

Đừng âm thầm chịu đựng

NCT bị trầm cảm thường miễn cưỡng khi phải nói cho người khác nghe. Nhưng tâm sự với người thân hay trao đổi với bác sỹ sẽ giúp họ thoát được căn bệnh trầm cảm của mình. Đừng âm thầm chịu đựng một mình vì điều đó sẽ làm cho bệnh càng nặng thêm.

Hầu hết bệnh nhân trầm cảm có thể được cải thiện đáng kể khi được điều trị, bao gồm uống các thuốc chống trầm cảm, các biện pháp tâm lý và thư giãn luyện tập. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc chống trầm cảm khác nhau, người bệnh sẽ được các bác sỹ kê toa thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý, thuốc an toàn và ít có tác dụng phụ. Việc dùng thuốc chống trầm cảm ở NCT cũng phải tuân thủ hàm lượng, liều lượng và đủ thời gian mới khỏi bệnh và không tái phát. Để đạt được mục đích này yêu cầu dùng thuốc liên tục từ 4 – 6 tháng. Chỉ ngừng thuốc khi nào có ý kiến của bác sỹ. Các liệu pháp tâm lý cũng rất hữu ích cho người bị trầm cảm. Tùy theo tình trạng bệnh mà bác sỹ sẽ đưa ra các liệu pháp thích hợp, có khi đơn giản chỉ là một buổi trò chuyện cùng bác sỹ cũng đã giúp ích, giải tỏa tình trạng căng thẳng cho người bệnh.

NCT rất cần được chăm sóc cả về thể chất lẫn tinh thần. Khi bị bệnh phải được phát hiện và chăm sóc, điều trị kịp thời. Đối với người bệnh, không nên giấu kín những cảm xúc khó nói của mình, mà nên chia sẻ nhiều hơn với người thân. Mọi khó khăn đều có hướng giải quyết.