Cử tri Ukraine bắt đầu bỏ phiếu vòng 2 hôm 21/4, trong bối cảnh một viên hài thiếu kinh nghiệm chính trị có khả năng cao giành “chiếc ghế” tổng thống của một quốc gia đang khao khát thay đổi.
Chiến dịch tranh cử “kỳ lạ”
Các cuộc điều tra cho thấy ứng viên tổng thống Volodymyr Zelenskiy, một diễn viên hài thủ vai tổng thống trong các series phim truyền hình, đã áp đảo tỷ lệ ủng hộ Tổng thống đương nhiệm Petro Poroshenko. Vị tổng thống này đang mất dần uy tín khi những nỗ lực chắp vá để giải quyết nạn tham nhũng và nâng cao mức sống của người dân không minh chứng được hiệu quả.
Ông Volodymyr Zelenskiy đã dẫn trước Tổng thống Petro Poroshenko với số phiếu ủng hộ lần lượt là 30,24% và 15,95% trong cuộc bầu cử tổng thống vòng một, diễn ra ngày 31/3 vừa qua. Theo luật của Ukraine, nếu không có ứng cử viên nào giành được hơn 50% số phiếu ủng hộ trong vòng bỏ phiếu đầu tiên, nước này sẽ phải tiến hành bầu cử vòng 2.
| Ứng viên Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy. |
Cả hai ứng viên đều cam kết sẽ giữ thế “thân” phương Tây của Ukraine.
Nhưng một chiến thắng dành cho ứng viên Zelenskiy trong cuộc tranh cử vòng hai, dù sao cũng sẽ là một diễn biến đầy kịch tính ở một đất nước nơi cuộc bầu cử lãnh đạo trước đó đều chứng kiến chiến thắng của những ứng viên chính trị gia kỳ cựu.
Trong bối cảnh đó, các nhà đầu tư trấn an rằng bất cứ chiến thắng thuộc về ai cũng sẽ đẩy nhanh cải cách cần thiết để thu hút đầu tư nước ngoài vào Ukraine và duy trì hỗ trợ của của Quỹ Tiền tệ Quốc tế trong một chương trình tài trợ chống chiến tranh, suy thoái và sụt giảm tiền tệ.
Đáng chú ý, chiến dịch không chính thống của ứng viên Zelenskiy nổi lên chủ yếu nhờ vào các bài đăng “kỳ quặc” trên phương tiện truyền thông xã hội và các hợp đồng hài kịch thay vì các cuộc thuyết giảng và truyền đơn truyền thống.
Nổi bật trong chiến dịch của ứng viên này là cam kết chống tham nhũng, một thông điệp gây tiếng vang với những người Ukraine đã “chán ngấy” với chính trị tại quốc gia 42 triệu dân, một trong trong những nước nghèo nhất châu Âu gần ba thập kỷ sau khi giành được độc lập từ Liên Xô.
Không còn niềm tin
Một cuộc thăm dò ý kiến của hãng nghiên cứu KIIS trong tuần qua cho thấy ông Zelenskiy giành tỷ lệ ủng hộ áp đảo với 72% trong khi ông Poroshenko giành được 25%.
Sự trỗi dậy của “hiện tượng” Zelenskiy đến vào thời điểm biến động chính trị ở nhiều nơi trên thế giới, từ Brexit đến Tổng thống Mỹ Donald Trump, Phong trào 5 sao ở Ý - cũng được truyền cảm hứng từ một diễn viên hài - và sự trỗi dậy của phe cực hữu, ở Pháp và ở Tây Ban Nha.
Chỉ 9% người dân Ukraine có niềm tin vào chính phủ quốc gia, mức thấp nhất trong số các cử tri trên thế giới, theo một cuộc thăm dò Gallup công bố vào tháng 3.
Tổng thống Poroshenko đã tìm cách miêu tả đối thủ của mình là một người theo chủ nghĩa dân túy, “sự bất tài sẽ khiến Ukraine dễ bị tổn thương trước Nga”, ông nói. Quân đội Ukraine đã chiến đấu với các máy bay chiến đấu ly khai được Kremlin hậu thuẫn từ năm 2014 trong một cuộc xung đột ở khu vực phía đông Donbass khiến 13.000 người thiệt mạng, bất chấp lệnh ngừng bắn.
Trong khi đó, ông Poroshenko bảo đảm miễn thị thực du lịch cho người Ukraine đến các nước thuộc Liên minh Châu Âu. Ông đã thực hiện một số cải cách, giúp thành lập một Giáo hội Chính thống quốc gia độc lập khỏi Moscow và vận động thành công phương Tây duy trì các biện pháp trừng phạt đối với Nga.
Tuy nhiên, giới phê bình cho rằng tốc độ cải cách này không ăn nhằm với kỳ vọng của phong trào phản đối trên toàn quốc. Ông Poroshenko cũng không giữ lời hứa chấm dứt chiến tranh ở khu vực phía đông trong vòng vài tuần.
“Tôi chỉ là một người thường muốn phá vỡ lối mòn. Tôi là kết quả của những lời hứa và sai lầm của ông”, ứng viên Zelenskiy chĩa mũi dùi vào Tổng thống Poroshenko trong một cuộc tranh luận hôm 19/4.
