Ứng xử với xếp loại di sản nhân loại
Kinhtedothi - Ngay sau khi cựu chuyên gia của UNESCO TS Frank Proschan nói rằng không có khái niệm di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại, cộng đồng sở hữu 13 di sản phi vật thể của nhân loại tại Việt Nam ngỡ ngàng vì nghĩ mình bị lừa. Với phát ngôn này của cựu chuyên gia UNESCO, một cuộc tranh luận nảy lửa đã xảy ra giữa các nhà chuyên môn, các nhà quản lý với truyền thông.
Tin liên quan
-
Hà Nội chính thức được UNESCO đưa vào Mạng lưới thành phố sáng tạo của thế giới
- Sôi động liên hoan ca múa nhạc UNESCO lần thứ XVII
- UNESCO - "bạn đồng hành" của Hà Nội trên con đường phát triển vì hòa bình
Theo quy định trong Công ước 2003 của UNESCO, không vinh danh di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại trong đó có hát Xoan. |
UNESCO không xếp hạng
Tiến sĩ Frank Proschan, cựu cán bộ chương trình cao cấp của UNESCO, cố vấn của UNESCO về Công ước 2003 Bảo vệ Di sản Văn hóa phi vật thể khẳng định tại buổi thuyết trình “Hiểu về các khái niệm và cách tiếp cận chính đối với di sản văn hóa phi vật thể trong Công ước 2003 Về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể” rằng: Công ước 2003 bác bỏ việc xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể nên không có khái niệm xếp hạng di sản theo cấp tỉnh, cấp quốc gia hay cấp thế giới. Vậy, tại sao trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhiều văn bản của cơ quan quản lý Nhà nước, của chuyên gia, nhà nghiên cứu thường chuyển tải sai là UNESCO vinh danh, công nhận di sản văn hóa phi vật thể nào đó là của thế giới, của nhân loại? Điều này khiến làng xã, cộng đồng Nhân dân sở hữu di sản (Quan họ hay ca trù, hát xoan, cồng chiêng Tây Nguyên…) đều thầm nghĩ, sau khi được UNESCO vinh danh, di sản không phải của làng, xã mình mà là của thế giới rồi.
Việc hiểu và chuyển tải sai về di sản văn hóa phi vật thể theo tinh thần của Công ước 2003 đã tồn tại từ lâu. Các sai lệch bắt nguồn từ việc chuyển ngữ từ tiếng Anh, tiếng Pháp sang tiếng Việt. Điều kiện hoạt động truyền thông của UNESCO còn hạn chế nên ngay cả thông tin về các phiên họp của UNESCO cũng chưa cập nhật kịp thời, liên tục được. Chính vì vậy, UNESCO đang tập trung đối thoại trực tiếp với nhà quản lý, cộng đồng sở hữu di sản. Bà Phạm Thị Thanh Hường - Ban Văn hóa, Văn phòng UNESCO tại Hà Nội |
Cựu chuyên gia cao cấp UNESCO giải thích, Công ước 2003 khẳng định, các cộng đồng, nhóm người và trong một số trường hợp là các cá nhân - những người thực hành một biểu đạt văn hóa nào đó - và chỉ họ mà thôi - mới có thể là những người công nhận nó là một bộ phận cấu thành di sản văn hóa phi vật thể của họ, và chỉ họ mới có thể xác định được giá trị của nó. UNESCO đã không sử dụng lại cụm từ “di sản thế giới của nhân loại” trong Công ước 1972 (Về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới), thay vào đó, nhấn mạnh rằng di sản văn hóa phi vật thể thuộc về cộng đồng và nhóm người cụ thể.
Theo Công ước 2003, Ủy ban Liên Chính phủ về Bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể thiết lập, cập nhật và công bố Danh sách các Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại nhằm bảo đảm nâng cao tính phổ biến và nhận thức về tầm quan trọng của di sản văn hóa phi vật thể, đồng thời khuyến khích đối thoại trên cơ sở tôn trọng đa dạng văn hóa, mọi di sản văn hóa phi vật thể đều bình đẳng nên không so sánh di sản này với di sản khác. Công ước 2003 bác bỏ việc xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể nên càng không có khái niệm xếp hạng, phân cấp di sản theo cấp tỉnh, cấp quốc gia hay di sản cấp thế giới.
Việt Nam hiểu sai nhưng chưa kịp sửa
Đại diện Cục Di sản Văn hóa (thuộc Bộ VHTT&DL) - bà Nguyễn Thị Thu Trang cũng cho hay, Cục đã nhận thức được những sai lệch trong cách hiểu về ghi nhận di sản của UNESCO nên nhiều năm gần đây đã chủ động điều chỉnh thông tin trên trang web và các văn bản. Nhưng để điều chỉnh một cách rộng rãi hơn nữa thì cần có thêm nhiều thời gian, sự nhập cuộc tích cực từ nhiều phía, trong đó, có vai trò quan trọng của báo chí, truyền thông.
Sau khi TS Frank Proschan lên tiếng cùng lời khẳng định của các chuyên gia văn hóa về việc Việt Nam đang hiểu sai ý nghĩa của vinh danh và xếp hạng di sản văn hóa phi vật thể. Nhiều người tỏ ra nghi ngại về loạt 13 di sản được UNESCO ghi danh suốt thời gian từ 2003 đến nay. Họ đặt câu hỏi vậy danh sách Văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại vô giá trị? Việc Việt Nam cố gắng hoàn chỉnh hồ sơ để đệ trình hằng năm là việc làm vô ích? Thực tế, việc hiểu sai bản chất của hoạt động ghi danh và vinh danh, hiểu chưa đúng tinh thần của Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể đã, đang kéo thêm nhiều hê lụy đáng tiếc.
TS Bùi Hoài Sơn - Viện trưởng Viện Văn hóa nghệ thuật Quốc gia Việt Nam giải thích, vẫn có danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. “Tên danh sách là như thế nhưng quan điểm của UNESCO thì cho rằng di sản là của cộng đồng, không có di sản nào của chung nhân loại. Việc công nhận là công nhận trong một danh sách của UNESCO được các quốc gia đệ trình lên, còn chủ nhân của di sản không ai khác chính là cộng đồng”. Nói như vậy, quan họ là di sản của cộng đồng người dân ở Bắc Ninh, Bắc Giang. Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên là thuộc về đồng bào ở Tây Nguyên, hay di sản thực hành Then của cộng đồng Tày, Nùng, Thái chứ không phải của cả nhân loại.
TIN CÙNG CHUYÊN MỤC
-
MU gây thất vọng nhất trong Big Six
Kinhtedothi-Nhóm Big Six của Premier League gồm Liverpool, Man City, Chelsea, Arsenal,Tottenham, MU. Qua 7 trận đấu, ...XEM THÊM -
“Trở về giữa yêu thương” phần 2, tập 7: Đức bạo hành vợ vì nghi ngoại tình
Kinhtedothi – Không kiềm chế được cảm xúc trong lúc tranh cãi, Đức đã có hành vi dọa nạt, bạo hành đối với vợ. XEM THÊM -
Hai bài thơ, hai ca khúc mới nhất của nhà báo Tào Khánh Hưng
Kinhtedothi - 2 bài thơ đã trở thành 2 ca khúc mới nhất của nhà báo Tào Khánh Hưng trong dịp đầu năm 2021.XEM THÊM -
“Hướng dương ngược nắng”: Sau khi tát bạn diễn, Hồng Diễm chạy đến ôm Hồng Đăng giảng hòa
Kinhtedothi – Sau khi hoàn thành cảnh quay với màn tát căm hận, Hồng Diễm đã chạy đến ôm Hồng Đăng giảng hòa, khiến a...XEM THÊM -
"Big 3" sẽ cùng tranh tài tại Miami Masters năm nay
Kinhtedothi - Ban tổ chức Miami Masters 2021 vừa thông báo giải đấu sân cứng danh giá diễn ra từ 24/3 - 4/4 năm nay s...XEM THÊM -
Hun đúc văn hóa đọc cho thiếu nhi
Kinhtedothi - Thời gian qua, không gian đọc dành cho thiếu nhi tại Hà Nội ngày càng được mở rộng với nhiều hình thức ...XEM THÊM
-
“Hướng dương ngược nắng” tập 35: Vỹ mỉa mai đề xuất nhận đứa trẻ trong bụng Châu là con mình
Kinhtedothi – Vỹ hỏi Châu về cái thai trong bụng có phải của Kiên?. Và nếu Châu muốn, Vỹ sẽ nhận cái thai là của anh ta. Tuy nhiên Châu cự tuyệt bày tỏ Vỹ hãy ngậm miệng chờ trát hầu tòa. Đó là diễ...01-03-2021 23:16
-
“Trở về giữa yêu thương” phần 2, tập 6: Đức đánh ghen Thu giữa khách sạn
Kinhtedothi – Phát hiện ra vợ cùng đồng nghiệp gặp nhau ở khách sạn, Đức đã mất kiểm soát, nổi cơn ghen khiến Thu mất mặt, đòi về nhà ngoại.01-03-2021 22:20
-
Barca: Cựu chủ tịch Bartomeu và 3 cộng sự bị bắt
Kinhtedothi- Hàng loạt tờ báo uy tín của Tây Ban Nha như Marca, AS, El Mundo... đều đồng loạt đưa tin cựu chủ tịch CLB Barca là Bartomeu và nhiều cộng sự thân tín đã bị cảnh sát địa phương bắt giữ.01-03-2021 21:51
-
Trung vệ Đỗ Duy Mạnh bày tỏ sự ngưỡng mộ với "người hùng" Nguyễn Ngọc Mạnh
Kinhtedothi - Trung vệ Đỗ Duy Mạnh bày tỏ sự ngưỡng mộ với hành động của "người hùng" cùng quê Đông Anh là Nguyễn Ngọc Mạnh khi cứu bé gái 3 tuổi rơi từ tầng 13 chung cư.01-03-2021 21:48
-
Sao Việt cảm phục “siêu nhân” Nguyễn Ngọc Mạnh cứu bé gái rơi từ tầng 12
Kinhtedothi – Nhiều nghệ sĩ như Tuấn Hưng, MC Trấn Thành, Nguyên Khang… bày tỏ sự xúc động trước hành động dũng cảm của anh Nguyễn Ngọc Mạnh – người đỡ bé gái rơi từ tầng 12 chung cư xuống và cứu s...01-03-2021 16:45
- Youtube, Facebook sẽ phải khai và nộp thuế tại cơ quan quản lý của Việt Nam
- Big C đổi tên thành TopsMarket
- Từ hôm nay, Hà Nội rà soát các trường hợp trở về từ Hải Dương
- Bệnh nhân ghép tim nhỏ tuổi nhất Việt Nam được hồi sinh sự sống từ người cho chết não
- Giá vàng thế giới giảm sâu, trong nước cao hơn thế giới đến trên 7 triệu đồng
- Hà Nội quyết phục dựng Điện Kính Thiên
- Hải Dương: Từ ngày 3/3, huyện Cẩm Giàng, Kim Thành vẫn phong tỏa, cách ly y tế hàng chục thôn
- Quy hoạch phân khu nội đô lịch sử: Giải quyết bất cập để Thủ đô phát triển bền vững
- [Ảnh] Bí thư Thành ủy Hà Nội Vương Đình Huệ trực tiếp kiểm tra các công trình phục vụ SEA Games 31