Theo Thống đốc NHNN, tính đến 31/12/2016, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ xấu đã bán cho VAMC chưa xử lý của toàn hệ thống các TCTD chiếm 5,8% trên tổng dư nợ cho vay, đầu tư đối với nền kinh tế; nếu tính cả nợ tiềm ẩn trở thành nợ xấu thì tỷ lệ này sẽ là 10,08% trên tổng dư nợ cho vay, đầu tư đối với nền kinh tế.
Về nguyên nhân khách quan gây ra nợ xấu, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, thời gian qua sự bất ổn chính trị, kinh tế thế giới tác động rất mạnh và gây rủi ro rất lớn đến sản xuất kinh doanh trong nước. Trong khi đó, kinh tế trong nước cũng còn khó khăn, chất lượng tăng trưởng chưa cao, nợ công tăng nhanh. Một yếu tố khá quan trọng khác là thị trường bất động sản (BĐS) có thời gian dài trầm lắng.
Trong khi đó, DN Việt Nam phụ thuộc rất lớn vào vốn vay ngân hàng, hiệu quả còn thấp, nên khi có biến động từ bên trong và bên ngoài đã khiến các DN này vô cùng khó khăn. Thực tế đó đã gián tiếp và trực tiếp gây ra nợ xấu. Trong khi đó, giai đoạn 2011 - 2015 bình quân mỗi năm có trên 63.000 DN giải thể và phá sản, cũng là yếu tố làm gia tăng nợ xấu. Bên cạnh đó, giai đoạn vừa qua các chính sách vĩ mô còn thiếu ổn định, làm ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, tác động đến khả năng trả nợ của DN.Về nguyên nhân chủ quan, Thống đốc Lê Minh Hưng thừa nhận, quy trình tín dụng của một số TCTD còn chưa đầy đủ và chặt chẽ, tạo kẽ hở để khách hàng và cán bộ ngân hàng lợi dụng. Năng lực quản trị rủi ro của một số TCTD còn hạn chế, kiểm tra kiểm soát nội bộ chưa tốt… "Chuẩn mực đạo đức cán bộ chưa được quan tâm dẫn đến rủi ro trong việc cho vay. Một bộ phận cán bộ ngân hàng thoái hóa biến chất, lợi dụng chức vụ quyền hạn để câu kết với khách hàng cố ý làm trái các quy định”, Thống đốc nói.Về xử lý trách nhiệm nợ xấu, Thống đốc Lê Minh Hưng cho biết, trong dự thảo Nghị quyết Chính phủ đã bàn rất kỹ và không có quy định nào trong dự thảo có thể tạo điều kiện cho các TCTD hay tổ chức, cá nhân liên quan có thể trục lợi. “Các hành vi vi phạm đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, Thống đốc nhấn mạnh.Thống đốc báo cáo thêm, thời gian qua thông qua công tác thanh tra giám sát NHNN đã xử lý nhiều vụ việc vi phạm, đồng thời chuyển hồ sơ vi phạm pháp luật gây ra tổn thất và nợ xấu cho cơ quan điều tra. Cụ thể, từ năm 2011 - 2016, theo thống kê của Bộ Công an, lực lượng công an (không bao gồm công an các địa phương) đã phát hiện, khởi tố điều tra 95 vụ án kinh tế xảy ra trong lĩnh vực ngân hàng, khởi tố bị can gần 200 cán bộ ngân hàng. Chỉ tính riêng một số vụ án lớn gần đây trong lĩnh vực ngân hàng, các cơ quan tố tụng đã khởi tố, điều tra, truy tố xét xử 128 cán bộ ngân hàng, trong đó có nhiều người là Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc, thành viên HĐQT, Phó Tổng giám đốc ngân hàng, với nhiều mức án nghiêm khắc như: Tử hình, chung thân, trên 20 năm…Riêng tại Agribank, từ năm 2013 đến nay đã xử lý trách nhiệm 352 cán bộ. Đặc biệt trong giai đoạn tái cơ cấu vừa qua đã khởi tố điều tra 65 vụ án tại Agribank, xử lý hình sự 122 cán bộ Agribank. Theo khẳng định của Thống đốc, trong việc xử lý trách nhiệm cá nhân, tập thể gây ra nợ xấu, tại dự thảo nghị quyết, Chính phủ cũng đã bàn rất kỹ và không có quy định nào trong dự thảo có thể tạo điều kiện cho các TCTD hay tổ chức, cá nhân liên quan có thể trục lợi. “Các hành vi vi phạm pháp luật đều sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, Thống đốc nhắc lại.Bên cạnh việc làm rõ và xử nghiêm những tổ chức cá nhân gây ra nợ xấu, tiếp thu các ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Thống đốc cam kết không sử dụng NSNN, bổ sung phụ lục xác định nợ xấu để đảm bảo rõ ràng minh bạch và bổ sung các quy định về thẩm quyền để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét sửa đổi.
