Tham dự có: Lãnh đạo các nước tiểu vùng Mekong mở rộng (GMS), Bộ trưởng và quan chức SOM các nước GMS, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), đại diện Ngân hàng Thế giới, đại diện ASEAN, Ngân hàng Đầu tư cơ sở hạ tầng châu Á, Hội đồng Kinh doanh GMS, đại diện các Đại sứ quán và Tổ chức quốc tế tại Việt Nam, đại diện khu vực tư nhân và các đối tác phát triển.
GMS 6 khẳng định bản sắc với chiến lược 3C
Sau lễ đón và phiên họp kín, Hội nghị Thượng đỉnh hợp tác Tiểu vùng Mekong mở rộng lần thứ 6 đã họp phiên toàn thể với sự tham dự của đông đảo quan chức các nước GMS, các tổ chức quốc tế, đối tác phát triển và các doanh nghiệp trong và ngoài khu vực.
Phát biểu khai mạc phiên toàn thể GMS 6, thay mặt Chính phủ và nhân dân Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, trong 1/4 thế kỷ vừa qua, hợp tác GMS đã không ngừng mở rộng về quy mô, đi sâu về nội dung, khẳng định được bản sắc riêng là một cơ chế hợp tác khu vực có uy tín với chiến lược 3C "Kết nối, Cộng đồng và Cạnh tranh."
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, từng là khu vực của những quốc gia nghèo, chậm phát triển và biệt lập trong thế kỷ trước, đến nay GMS đã vươn lên và tự hào có những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới, mở cửa, tích cực hội nhập và có các thị trường rộng lớn, sôi động với tầng lớp trung lưu ngày càng phát triển.
Thành công của GMS minh chứng cho khát vọng và quyết tâm xây dựng khu vực Mekong hòa bình, thịnh vượng, phát triển bền vững, vì người dân.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cảm ơn sự hỗ trợ quý báu, hiệu quả của Ngân hàng Phát triển châu Á, Ngân hàng Thế giới và các đối tác phát triển đã dành cho khu vực Mekong nói chung, Việt Nam nói riêng và mong các tổ chức này tiếp tục đồng hành trên con đường xây dựng tương lai khu vực Mekong.
Khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong nỗ lực đóng góp vào các thành tựu chung của GMS, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu rõ, trong 25 năm qua, Việt Nam luôn coi trọng và tích cực tham gia hợp tác GMS, nỗ lực thuận lợi hóa thương mại và đầu tư, bảo vệ môi trường, tài nguyên, ứng phó biến đổi khí hậu.
Thủ tướng cho biết, đã có nhiều công trình kết nối hiệu quả bước đầu giữa Việt Nam và khu vực GMS (hành lang kinh tế Đông-Tây EWEC, hệ thống cầu đường kết nối Đồng bằng sông Cửu Long, hành lang ven biển phía Nam SEC, cao tốc Nội Bài-Lào Cai…). Việt Nam sẽ tiếp tục hợp tác thúc đẩy GMS hoạt động ngày càng hiệu quả, phát huy hơn nữa tiềm năng của khu vực Mekong.
Đánh giá cao việc xây dựng Kế hoạch hành động Hà Nội 2018-2022 cùng với Khung đầu tư khu vực 2022 RIF-22 với hơn 220 chương trình, dự án đầu tư và hỗ trợ kỹ thuật với tổng trị giá khoảng 66 tỷ USD, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị khởi động việc xây dựng Tầm nhìn Hợp tác GMS đến 2030 với nhiệm vụ chính là: Nâng cao năng lực cạnh tranh, hỗ trợ các nước GMS tham gia ngày càng sâu, hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu, tăng cường phối hợp ứng phó với thách thức chung của khu vực, đặc biệt là biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường.
Trên cơ sở đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề xuất một số nội dung hợp tác lớn của GMS trong thời gian tới. Theo đó, xây dựng cơ sở hạ tầng "chất lượng, xanh và thông minh", sử dụng nguyên vật liệu và công nghệ tiên tiến thân thiện môi trường; gắn yếu tố môi trường, xã hội vào thiết kế và xây dựng; bảo đảm bền vững về tài chính; ứng dụng tiến bộ khoa học vào vận hành và quản lý. Phát huy tối đa hình thức kết nối đa phương thức kết hợp hài hòa vận tải đường bộ, đường sắt, hàng không, hàng hải và đường thủy để các hành lang kinh tế của GMS đạt hiệu quả cao nhất trong giai đoạn mới. Chú trọng kết nối thông tin-viễn thông và năng lượng để nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và quản lý sản xuất kinh doanh.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng đề nghị thúc đẩy "kết nối tương hỗ" về thương mại-đầu tư; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đặc biệt là đào tạo mới, đào tạo lại nguồn nhân lực; xây dựng GMS thực sự là một cộng đồng cùng chung lợi ích, cùng nhau ứng phó, giải quyết các thách thức chung.
Về những nội dung cụ thể, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề nghị tăng cường chia sẻ thông tin, tiến hành nghiên cứu chung về quản lý, khai thác, sử dụng hiệu quả, bền vững các nguồn tài nguyên, trong đó có nguồn nước sông Mekong; GMS và các đối tác phát triển mở rộng, nâng cao hiệu quả hợp tác về phát triển bền vững và bảo vệ môi trường; lồng ghép chiến lược tăng trưởng xanh vào chính sách phát triển quốc gia của từng nước thành viên; thực hiện tốt Chương trình Môi trường trọng điểm 2018-2022 của GMS; thúc đẩy việc lượng giá dịch vụ hệ sinh thái để làm rõ lợi ích của một môi trường sinh thái khỏe mạnh cho phát triển bền vững và nhiệm vụ cùng nhau bảo vệ môi trường...
Cùng với đó, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc mong muốn GMS phát huy cơ chế hợp tác mở với sự tham gia của quốc gia, các đối tác phát triển, các định chế tài chính quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp nhằm mang lại lợi ích cho cả khu vực.
Hơn thế, sự phối hợp giữa GMS với các cơ chế hợp tác tiểu vùng khác (Hợp tác Mekong Lan Thương MLC, Ủy hội Mekong quốc tế MRC, Sáng kiến Hạ nguồn Mekong LMI,…) và với ASEAN, Liên hợp quốc... sẽ giúp chia sẻ kinh nghiệm, kiến thức, tối ưu nguồn lực phát triển.
Với quyết tâm của các Chính phủ và sự đồng lòng người dân, cùng sự đồng hành của ADB, WB và các đối tác phát triển, nhất là sự tham gia chủ động, sáng tạo của cộng đồng doanh nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, GMS hoàn toàn tự tin tiếp tục tiến bước với vai trò là cơ chế hợp tác đầu tiên, có vai trò chủ chốt ở khu vực Mekong vì hòa bình, phát triển bền vững mang lại thịnh vượng cho mọi người dân.
Đưa sáng kiến hợp tác vào thực tiễn
Ngay sau phát biểu khai mạc của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Vương Quốc Campuchia Samdech Techo Hun Sen đã phát biểu đánh giá cao hợp tác GMS trong suốt 25 năm qua đã đạt được nhiều thành tự trong việc nâng cao kết nối năng lực cạnh tranh của khu vực và xây dựng cộng đồng khu vực thịnh vượng, hòa bình, đoàn kết.
Hợp tác GMS đã hỗ trợ các thành viên đạt được mục tiêu phát triển thiên niên kỷ, đặc biệt là bao trùm và bền vững, những thách thức do thiếu nguồn nước hạ tầng, yếu kém do những thay đổi về mặt công nghệ và bất ổn của kinh tế toàn cầu…
Để đóng góp cho phát triển GMS và triển khai khung chiến lược và đường hướng tương lai, Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen chia sẻ, các nước thành viên GMS cần kết nối hiệu quả hơn thông qua đầu tư có sở hạ tầng, năng lượng, giao thông và những thỏa thuận về tạo thuận lợi hóa giao thông, những đặc khu kinh tế dọc biên giới, đóng góp cho hoạt động kinh tế toàn diện hơn.
GMS cần quan tâm đến kết nối mềm để tận dụng lợi thế khi triển khai hạ tầng cứng và hạ tầng số, thông qua biện pháp chuyển giao công nghệ tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư và tự do thương mại, du lịch; tiếp tục thúc đẩy phát triển bao trùm toàn diện cho khu vực, thông qua việc đảm bảo hiệu quả tối ưu của các chương trình GMS, đẩy mạnh hơn hội nhập khu vực, đem lại hòa bình, thịnh vượng, ổn định cho GMS.
Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Vương Nghị nhấn mạnh, trong 25 năm qua 6 nước thành viên GMS với con sông chung và miền đất canh tác chung đã luôn cam kết hợp tác hỗ trợ nhau.
Ủy viên Quốc vụ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa Vương Nghị cho rằng, GMS có lợi ích tương lai cùng nhau, có nhiệm vụ thúc đẩy phát triển thịnh vượng, hợp tác khu vực, đạt được tăng trưởng kinh tế tốt hơn.
Kinh tế thế giới đang có thay đổi về động lực, các nước GMS cần xem xét vấn đề này để tạo cơ hội mới cho phát triển. GMS cần tăng chuỗi giá trị, cạnh tranh hợp tác giữa các khu vực biên giới, khu công nghiệp, năng lượng và kinh tế.
Tận dụng lợi thế của nước đi sau, xây dựng hợp tác thương mại điện tử xuyên biên giới, tăng tính hiệu quả, xây dựng hợp tác mở, tự do hóa, thuận lợi hóa thương mại đầu tư, thông qua các hoạt động đa phương, mang lại lợi ích chung...
GMS cần thúc đẩy quan hệ đối tác chặt chẽ hơn nhằm đạt được thịnh vượng phát triển chung, phục vụ lợi ích GMS, cải cách mở cửa hơn nữa, tăng cường hỗ trợ tài chính GMS, đưa ra sáng kiến hợp tác vào thực tiễn…
Chúc mừng các quốc gia thành viên GMS về những thành tựu đạt được trong thực hiện chương trình hành động và hợp tác chung của tiểu vùng Mekong, Thủ tướng Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào Thongloun Sisoulith cho biết, trong nỗ lực chung của GMS, Lào luôn cam kết và đặt ưu tiên trong việc thiết lập mạng lưới giao thông xuyên biên giới cũng như cơ chế “một cửa một điểm dừng” ở biên giới, đẩy mạnh hợp tác trong tất cả các lĩnh vực kinh tế đặc biệt hàng lang kinh tế Đông-Tây, Bắc-Nam và các hành lang khác.
Thủ tướng Thongloun Sisoulith cho rằng, các nước GMS cùng nỗ lực tăng cường kết nối, tận dụng tối đa tiềm năng của các quốc gia thông qua các dự án phát triển chung; cần đảm bảo tính thống nhất và liên kết trong mỗi dự án; đồng thời cùng nỗ lực thu hút nguồn vốn tài chính, đảm bảo tăng trưởng xanh bền vững và thịnh vượng chung cho tiểu vùng Mekong.
Việc huy động vốn cần đảm bảo cơ chế hiệu quả, tính tự chủ về tài chính, tăng cường giám sát và đánh giá thông qua các khuôn khổ hợp tác GMS. Các quốc gia GMS cũng cần tăng cường trao đổi, chuyển giao công nghệ, giúp thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng năng lực cạnh tranh, thúc đẩy quan hệ đối tác công tư cũng như hợp tác trong khối doanh nghiệp.
ADB tiếp tục đồng hành cùng GMS
Hoan nghênh Kế hoạch Hà Nội giai đoạn 2018-2022 và Khung đầu tư khu vực năm 2022 và các chiến lược hợp tác ngành của GMS, Phó Tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar U Henry Van Thio cho rằng, các quốc gia khu vực GMS cần bảo đảm tài chính nhằm triển khai các dự án, trong đó chú trọng tới công tác giám sát báo cáo tiến độ hàng năm.
Nhấn mạnh việc thực hiện kế hoạch phát triển bền vững của Myanmar sẽ góp phần nâng cao đời sống người dân, bổ trợ cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội trong khu vực, Phó Tổng thống Cộng hòa Liên bang Myanmar U Henry Van Thio nhấn mạnh, thế giới đã bước vào Kỷ nguyên 4.0, cùng với những rủi ro, thách thức từ biến đổi khí hậu, thiên tai và bất ổn về chính trị.
GMS là một cơ chế hướng tới hành động, kết quả, sẽ góp phần biến đổi khu vực GMS trở nên tốt đẹp hơn. Để có được điều này, các quốc gia cần có kế hoạch, chiến lược cụ thể, thích ứng hiệu quả hơn với những thách thức, tận dụng cơ hội, tăng cường tương tác với nhau.
Liên quan đến Kế hoạch Hà Nội, Tuyên bố chung Hà Nội và Khung Đầu tư khu vực, nhận định đây là kết quả hiện hữu của quá trình hợp tác, Thủ tướng Vương quốc Thái Lan Prayut Chan-o-cha mong muốn các quốc gia hợp tác nhiều hơn nữa để có nguồn tài chính đáp ứng nhu cầu các dự án này.
Ngoài ra, các nước cũng cần phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cao để đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 góp phần thúc đẩy tiến trình liên kết khu vực, tham gia mạnh mẽ hơn chuỗi giá trị cung ứng toàn cầu, ủng hộ doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Đặc biệt, các quốc gia cần thúc đẩy sự trao đổi giao lưu nhân dân để có một GMS thực sự bền vững, chung tay tạo ra tiềm năng kinh tế thân thiện với môi trường, phát triển bền vững bao trùm “không để ai bị bỏ lại phía sau”.
Nhấn mạnh, hợp tác GMS đã mang lại nhiều lợi ích cho người dân các quốc gia thành viên, đặc biệt trong việc kết nối, nâng cao năng lực trong nhiều lĩnh vực, Chủ tịch Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) Takehiko Nakao đánh giá, khu vực GMS đã có những bước tăng trưởng kinh tế ấn tượng.
ADB kỳ vọng đà tăng trưởng này sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong năm 2018 để các quốc gia GMS lọt vào top các nước có mức tăng trưởng nhanh nhất châu Á cũng như trên thế giới. Từ đó, góp phần củng cố vị thế, tăng cường tiềm lực cho các quốc gia và nâng cao hiệu quả xóa đói giảm nghèo, nâng cao chất lượng đời sống cho người dân.
Bày tỏ lạc quan và niềm tin về khả năng tăng trưởng của GMS, ông Takehiko Nakao cho rằng, nhiều nước trong khu vực GMS đã đạt được mức tăng trưởng khoảng 7%/năm, do đó trong khoảng 10 năm tới, quy mô một số nền kinh tế có thể sẽ tăng gấp đôi.
Sự thay đổi mạnh mẽ của chuỗi cung ứng trong khu vực châu Á và toàn cầu đã góp phần giúp cho GMS tiến lên nấc thang cao hơn trong chuỗi cung ứng. Các quốc gia khu vực GMS không chỉ xuất khẩu mà còn sản xuất dựa trên nhu cầu trong nước. Bên cạnh đó, tăng trưởng của GMS cũng dựa trên nền tảng các chính sách hiệu quả, cơ chế đầu tư kinh doanh mở và cải cách mạnh mẽ.
Chủ tịch ADB Takehiko Nakao cho biết, với sự hỗ trợ từ ADB và các đối tác phát triển khác, 21 tỷ USD đã được chuyển cho các quốc gia khu vực GMS trong 25 năm qua.
ADB sẽ tiếp tục hỗ trợ GMS xây dựng Khung đầu tư tiểu vùng từ nay đến năm 2022, trong đó xác định hơn 200 dự án. Danh sách dự án này sẽ được cập nhật liên tục trong những năm tới, trong đó tập trung vào những dự án trong lĩnh vực giảm thiểu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, phát triển nông nghiệp, y tế, nâng cao tính cạnh tranh của nguồn nhân lực, phát triển đô thị…
Sau phần phát biểu của đại diện lãnh đạo các nước GMS, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam Nguyễn Chí Dũng đã báo cáo các kết quả hợp tác đạt được kể từ Hội nghị Thượng đinh GMS lần thứ 5 và việc xây dựng các văn kiện của Hội nghị Thượng đỉnh GMS lần thứ 6 như Kế hoạch Hà Nội giai đoạn 2018-2022, Khung Đầu tư khu vực tới năm 2022 và các chiến lược hợp tác ngành của GMS. Đại diện của Hội đồng Kinh doanh GMS đã báo cáo về các thành tựu của khu vực tư nhân GMS.
Tại Hội nghị đã diễn ra Lễ chuyển giao vai trò của Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh GMS từ Campuchia sang Lào.
Hội nghị xem xét và thông qua các văn kiện bao gồm: Tuyên bố chung của Hội nghị, Kế hoạch Hà Nội giai đoạn 2018-2022, Khung Đầu tư khu vực tới năm 2022.
