Xây dựng Luật PPP để tăng tính minh bạch và trách nhiệm giải trình

Thế nhưng, luật pháp và cơ chế hiện hành của Việt Nam chưa đồng bộ, chưa hấp dẫn, các ý kiến tham gia tại hội thảo "Góp ý đề xuất xây dựng Luật Đầu tư theo hình thức đối tác công tư PPP" do VCCI tổ chức sáng 23/3 đều cho rằng, cần ban hành Luật tạo cơ sở pháp lý cao, thống nhất, đồng bộ cho hình thức đầu tư này.

Theo cơ quan soạn thảo, hoạt động đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) hiện nay được quy định tại Nghị định số 15/2015/NĐ-CP và Nghị định số 30/2015/NĐ-CP và một số thông tư, văn bản hướng dẫn có liên quan.

Tại thời điểm ban hành, hai Nghị định này được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong thu hút nguồn vốn đầu tư từ khu vực tư nhân (đặc biệt là từ các nhà đầu tư nước ngoài) vào đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng quốc gia.

Tuy nhiên, đến nay, số lượng dự án thực hiện theo quy định tại Nghị định 15/CP và Nghị định 30/CP không nhiều, hầu hết vẫn đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Việc xây dựng và hoàn thiện Nghị định thay thế Nghị định 15/CP và Nghị định 30/CP hiện vẫn đang được Chính phủ gấp rút triển khai.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, việc sửa đổi hai nghị định nói trên không thể xử lý triệt để được tất cả các vấn đề do vướng các Luật. Vì vậy, việc nâng cấp quy định về PPP từ Nghị định lên Luật là rất cần thiết.

Tại hội thảo, các ý kiến cho rằng, Luật cần quy định chặt chẽ về tiêu chí lựa chọn dự án để đầu tư theo hình thức hợp đồng PPP. Luật phải bổ sung tiêu chí để đánh giá năng lực tài chính của nhà đầu tư; nghiên cứu quy định mức vốn chủ sở hữu phù hợp với tính chất, đặc điểm của từng nhóm dự án. Cơ quan chức năng phải rà soát quy định về lập, phê duyệt, quản lý chi phí đầu tư xây dựng, vận hành, khai thác các công trình giao thông theo hình thức hợp đồng BOT. Đặc biệt, sớm ban hành định mức, đơn giá và việc công bố chỉ số giá thị trường phù hợp với điều kiện thực tế.

Theo VCCI, các bộ ngành liên quan phải có quy định bắt buộc đầu thầu cạnh tranh đối với các dự án BOT nhằm lựa chọn nhà đầu tư có mức chi phí và thời gian thu phí thấp nhất. VCCI cũng đề nghị tăng cường các biện pháp đảm bảo tính minh bạch trong hoạt động đấu thầu và giám sát thực hiện dự án cũng như thu phí.

Theo các chuyên gia, xây dựng một luật về PPP khung pháp lý sẽ chặt chẽ hơn nhiều, dễ dàng kiểm soát chi phí đầu tư các dự án. Đây cũng là điều kiện cần, cơ bản vẫn là trách nhiệm các bộ, ngành trực tiếp thẩm định, phê duyệt và giám sát các dự án PPP. Còn nếu làm các dự án PPP quá dễ dãi như hiện nay không thể kiểm soát được hiệu quả đầu tư. Trong khi đó, phía các doanh nghiệp cho rằng, họ vẫn còn gặp nhiều khó khăn ở quy trình thủ tục và nội dung để thực hiện quyết định đầu tư. Cần có những quy định rõ ràng về công tác giám sát, nghiệm thu và thanh toán công trình, đặc biệt quản lý phần vốn góp của Nhà nước; công tác giám sát và quản lý chất lượng trong quá trình đầu tư...