Mở đầu phần đối đáp, ông Đào Thịnh Cường (một trong 2 Kiểm sát viên thực hành quyền công tố tại phiên tòa) cho rằng: Trong những ngày qua các luật sư đã tranh luận, đối đáp với những ngôn từ “quá khả năng nghe của VKS”, đồng thời khẳng định, đây là phiên tòa công khai, dân chủ, ít có phiên tòa nào có sự lắng nghe và thay đổi mức đề nghị xử phạt, mặc dù những thay đổi đó không thể đáp ứng tất cả.
Một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất trong vụ án này là tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 165 BLHS. Đại diện VKS bảo lưu quan điểm các bị cáo đã vi phạm Điều 165 qua việc chi lãi ngoài, số tiền này được lấy từ các tài khoản phục vụ cho ngân hàng và được chi vào hoàn ứng không có chứng từ hợp lệ, rút tiền chi cho các cá nhân không có hóa đơn chứng từ, không có khả năng thu hồi, vi phạm các quy định của Nhà nước, trong đó có Thông tư 02 năm 2011 của NHNN.
Về kết luận của đoàn giám định tư pháp NHNN, VKS đề nghị HĐXX công bố tài liệu giải trình của NHNN đã gửi cho HĐXX và VKS. Và VKS cũng khẳng định quá trình điều tra, xác định hành vi phạm tội của các bị cáo, việc đánh giá các chứng cứ dựa trên quy định của pháp luật và tư duy logic dựa trên mối quan hệ biện chứng, kết luận giám định của NHNN cũng chỉ là một trong các chứng cứ.
“Hành vi làm trái còn gây ra hậu quả, Ngân hàng TMCP Đại Dương, là 1 tổ chức tín dụng, dù muốn hay không họ cũng phải tuân thủ Luật Tổ chức tín dụng cũng như các quy định khác NHNN ban hành. Trước yêu cầu của Thông tư 02, đáng lý ra Oceanbank, nhất là Chủ tịch và Ban Điều hành phải có những giải pháp nâng cao năng lực quản trị, năng lực điều hành, thay đổi biện pháp, thay đổi tư duy để ngân hàng tồn tại. Tuy nhiên, với những động cơ mang tính cá nhân và nhóm lợi ích, Hà Văn Thắm đã lựa chọn hành vi làm trái pháp luật, với số tiền hàng ngàn tỷ đồng được chi cho những cá nhân là lãnh đạo các tổ chức có nguồn tiền gửi, để các cá nhân này trục lợi, nguồn vốn này là tài sản của nhà nước”, đại diện VKS nói.
Ông Đào Thịnh Cường khẳng định: Giai đoạn 2 của vụ án, cơ quan điều tra sẽ làm rõ ai chiếm đoạt, chiếm đoạt như thế nào, nguồn tiền gửi này có phải là vốn nhàn rỗi hay không, là ngắn hạn hay dài hạn. “Những vấn đề này CQĐT sẽ làm rõ để xử lý triệt để, tuy nhiên qua việc này cho thấy Thắm và các đồng phạm trên thực tế đã tiếp tay, hành vi đó phải bị lên án và bị xử lý.”
Trong khi các luật sư và nhiều bị cáo lại cho rằng hành vi chi lãi ngoài là biện pháp chính đáng. Tuy nhiên, đại diện VKS lại cho rằng luận cứ này không có cơ sở… Về vấn đề này, theo vị đại diện VKS, không một Nhà nước nào chấp nhận một tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi trái pháp luật mà lại coi là chính đáng, trừ trường hợp bất khả kháng được quy định rõ trong BLHS. Qua đó thể hiện tính thượng tôn pháp luật, VKS có nêu ý trong cáo trạng, các luật sư cũng chỉ nêu chung chung, đó là trong bối cảnh sau khi Thông tư 02 có hiệu lực và đi vào cuộc sống, nhưng các luật sư lại đưa ra thực trạng nhiều TCTD vi phạm trước thời điểm Thông tư 02 để đưa ra yêu cầu. “Tôi ko muốn làm tổn thương các luật sư nên chỉ có thể nói những yêu cầu đó là khiếm nhã, không phù hợp để tranh luận tại phiên tòa”, đại diện VKS nói.
Với Điều 165, các luật sư đã viện dẫn Nghị quyết 41 ngày 20/6/2017 về thực hiện luật hình sự năm 2015 có nêu các vấn đề có lợi khi cho rằng luật hình sự năm 2015 không còn quy định tội Cố ý làm trái. Tuy nhiên, đại diện VKS cho rằng tại điểm 2 Điều 2 của Nghị quyết 41 có nội dung: Đối với hành vi cố ý làm trái, nếu xảy ra trước ngày 0 giờ ngày 1/1/2018 mà sau thời điểm đó đang trong quá trình điều tra truy tố xét xử thì vẫn tiếp tục áp dụng luật năm 1999 để xử lý.
Về hành vi chiếm đoạt liên quan đến tội danh của Nguyễn Xuân Sơn và Hà Văn Thắm, đại diện VKS cho rằng theo điều 250 BLHS, Thắm thừa nhận bối cảnh phải thực hiện theo yêu cầu của Nguyễn Xuân sơn về việc phải chi lãi ngoài có một ý mà trong hồ sơ cũng đã thể hiện, Hà Văn Thắm cũng đã nói, đó là lý do lựa chọn Sơn là vì Sơn có lợi thế quá lớn trong việ huy động tiền từ PVN. Toàn bộ số tiền này không được hạch toán vào nguồn thu của PVN, và đã bị Sơn dùng vào mục đích cá nhân và chia chác cho các mối quan hệ. Phiên tòa đã làm rõ được số tiền chiếm đoạt chia cho Ninh Văn Quỳnh, Quỳnh cũng khai chi vào việc cá nhân. Điều đó có thể nói không thể có căn cứ nào như lời trình bày của bị cáo là sử dụng vào các hoạt động từ thiện, những hoạt động phúc lợi khác, cũng như dùng làm quà biếu cho cách lãnh đạo bộ ngành dưới danh nghĩa PVN.
Về chức vụ, quyền hạn của Sơn, VKS cho rằng thỏa mãn yếu tố chức vụ và quyền hạn, còn có hay không HĐXX sẽ cân nhắc một cách toàn diện. “Việc một số luật sư yêu cầu trả lại hồ sơ để gộp lại với vụ án Ninh Văn Quỳnh, VKS cho rằng số tiền Sơn chiếm đoạt đã được xác định, bản thân bị cáo không sử dụng cũng như không có căn cứ nào khác chi cho cái đó. Về trách nhiệm hình sự bị cáo phải chịu toàn bộ. Quá trình điều tra mở rộng nếu phát hiện cá nhân khác nhận tiền thì sẽ thêm tội đồng phạm chứ không ảnh hưởng đến việc định tội của bị cáo”.
Đối với Điều 179 BLHS về hành vi Vi phạm các quy định về cho vay, VKS cho rằng đã nêu rõ căn cứ cơ sở pháp lý, chứng cứ vật chất, để mong nhận được đánh giá khách quan rõ ràng hơn về hành vi của Hứa Thị Phấn. Bà Phấn biết rõ hoạt động của Công ty Trung Dung là không đúng, biết rõ số tiền này thỏa thuận trước đó với Phạm Công Danh, Hà Văn Thắm cũng biết điều đó. “Theo chúng tôi, Nguyễn Văn Hoàn (Phó TGĐ Oceanbank) không biết và chỉ đơn thuần là vi phạm về quy định cho vay. Do đó mối quan hệ biện chứng đồng phạm của Phạm Công Danh, Hứa Thị Phấn và Trần Văn Bình trong tội danh của Điều 179 có cơ sở khoa học về lý luận. Về đòng tiền liên quan đến trách nhiệm dân sự, chúng tôi cho rằng dòng tiền này đi đến địa chỉ cuối cùng là có cơ sở, người chiếm được phải có trách nhiệm hoàn lại, quan điểm này sẽ được HĐXX cân nhắc”.
Về các vấn đề khác, đại diện VKS cho rằng, luận cứ căn cứ nêu ra đã rõ, VKS đề nghị HĐXX cân nhắc đề nghị của VKS về tình tiết giảm nhẹ, có hướng xử lý về trách nhiệm dân sự để có bản án phù hợp, công tâm và thuyết phục...
