Theo Tổng cục Khí tượng Thủy văn, nắng nóng ở nước ta bắt đầu xuất hiện gay gắt từ tháng 4/2019. Trong đó, có 3 đợt đặc biệt gay gắt và kéo dài từ 18 - 22/4, 3/6 - 1/7, 5/7 đến nay. Nhiệt độ trung bình tháng so với trung bình nhiều năm phổ biến cao hơn từ 2 - 3 độ C; nhiệt độ cao nhất ngày phổ biến từ 37 - 40 độ C.
Độ ẩm không khí ở mức thấp, phổ biến từ 40 - 60%; lượng bốc hơi trong 3 tháng 4, 5, 6 cao hơn trung bình nhiều năm từ 20 - 30%, tương đương năm 2015 (năm nắng nóng kỷ lục). Tình trạng gió phơn Tây Nam có cường độ mạnh và kéo dài cũng làm gia tăng lớn lượng bốc hơi.
Do ảnh hưởng của tình trạng nắng nóng, hạn hán, thiếu nước tiếp tục xuất hiện. Toàn khu vực Trung Bộ hiện có 21.580ha đang bị hạn hán, thiếu nước. Cụ thể, Quảng Bình 1.580 ha, Quảng Trị 2.800 ha, Thừa Thiên Huế 860 ha. Đà Nẵng 330 ha, Quảng Nam 3.100 ha, Quảng Ngãi 3.000 ha, Bình Định 4.060 ha, Phú Yên: 5.600 ha, Khánh Hòa 250 ha.
Đáng chú ý, toàn khu vực Trung Bộ hiện có tổng số 113.940 hộ bị thiếu nước sinh hoạt. Cụ thể: Nghệ An 10.000 hộ, Hà Tĩnh 2.600 hộ, Quảng Bình 30.000 hộ, Quảng Trị 9.500 hộ, Thừa Thiên Huế 9.000 hộ, Đà Nẵng 340 hộ, Quảng Nam 23.700 hộ, Quảng Ngãi 11.600 hộ, Bình Định 10.100 hộ và Phú Yên 6.800 hộ, Khánh Hòa 300 hộ.
Nguyên nhân được Bộ NN&PTNT chỉ ra là tình trạng nắng nóng kéo dài: Nền nhiệt độ cao, độ ẩm thấp, kết hợp với gió phơn Tây Nam thổi mạnh nên lượng bốc hơi rất lớn, lên tới 5 - 7mm/ngày, tăng khoảng 20 - 30% so với trung bình nhiều năm. Lượng bốc hơi tăng dẫn đến nhu cầu nước tưới tăng, đồng thời cũng làm giảm lượng nước hồ chứa. Đây là nguyên nhân chính gây nên tình trạng hạn hán, thiếu nước.
Bên cạnh đó, tổng lượng mưa khu vực Trung Bộ bị thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ 10 - 15%; tuy nhiên, phân bố không đều theo thời gian, đặc biệt từ đầu vụ Hè Thu đến nay, thiếu hụt so với trung bình nhiều năm phổ biến ở mức 30 - 70%, ở mức cao tại các tỉnh từ Nghệ An đến Quảng Trị và các tỉnh Bình Định, Phú Yên. Lượng nước ở các hồ chứa thủy lợi sụt giảm nhanh: Thực tế, các hồ chứa thủy lợi được tích tương đối cao ở cuối mùa mưa năm 2018, đến đầu vụ Hè Thu lượng nước trữ còn phổ biến từ 60 - 70%. Tuy nhiên, lượng nước trữ các hồ chứa giảm rất nhanh từ tháng 5 đến nay, phổ biến mức giảm từ 20 - 30%, nhiều hồ nhỏ cạn nước.
