ASEAN và New Zealand thúc đẩy xây dựng lòng tin

Ngày 21-22/3/2017tại Christchurch, New Zealand đã diễn ra Đối thoại ASEAN-New Zealand lần thứ 24. Thứ trưởng thường trực Bộ Ngoại giao và Thương Mại New Zealand, ông Brook Barrington, và Trưởng SOM ASEAN-Indonesia, ông Jose Tavares đồng chủ trì cuộp họp Đối thoại. Đoàn Việt Nam do Thứ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN-Việt Nam Nguyễn Quốc Dũng làm trưởng đoàn.

Hai bên đã kiểm điểm các hoạt động hợp tác ASEAN-New Zealand thời gian qua trên cơ sở Kế hoạch hành động ASEAN-New Zealand giai đoạn 2016-2020 với hai chiến lược trọng tâm là Chiến lược Con người và Chiến lược Thịnh vượng. Các nước ASEAN và New Zealand bày tỏ hài lòng trước những tiến triển tích cực hai bên đạt được, nhất là sau khi nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược nhân dịp Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 40 năm quan hệ đối tác đối thoại ASEAN-New Zealand năm 2015 (tại Kuala Lumpur). New Zealand tiếp tục khẳng định coi trọng quan hệ với ASEAN và ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình.

Trước các thách thức hiện nay đối với môi trường hoà bình, an ninh khu vực, bao gồm cả các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống, sự điều chỉnh chính sách của các nước lớn, xu hướng bảo hộ trong thương mại quốc tế, chủ nghĩa dân tuý và các hình thức bạo lực cực đoan, các nước ASEAN và New Zealand đều nhấn mạnh nhu cầu hợp tác, thúc đẩy xây dựng lòng tin, duy trì đối thoại, bảo đảm hoà bình, an ninh và ổn định khu vực. New Zealand ủng hộ và cam kết sẽ tham gia tích cực các các cơ chế hợp tác chính trị-an ninh do ASEAN khởi xướng và dẫn dắt như Cấp cao Đông Á (EAS), Diễn đàn an ninh khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị các Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng (ADMM+), Diễn đàn biển ASEAN mở rộng (EAMF) cũng như hợp tác chống tội phạm xuyên quốc gia. Các nước cũng bày tỏ quan ngại trước các diễn biến gần đây tại Bán đảo Triền Tiên và tình hình Biển Đông. New Zealand bày tỏ ủng hộ quan điểm của ASEAN về Biển Đông, cùng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, giải quyết hoà bình các tranh chấp, trong đó có tôn trọng các tiến trình ngoại giao và pháp lý, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế.

Về kinh tế, New Zealand cho biết hiện nay ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 4 của New Zealand. Hai bên nhất trí tiếp tục thực thi hiệu quả Hiệp định Thương mại ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA, ký năm 2009) trên cơ sở Chiến lược Thịnh vượng. Theo đó, hai bên sẽ tiến hành rà soát tổng thể Hiệp định nhằm đẩy mạnh hợp tác trên tất cả các lĩnh vực kinh tế, ưu tiên thương mại, đầu tư và hợp tác nông nghiệp, đồng thời để thực hiện hiệu quả hơn các cam kết hỗ trợ liên quan của New Zealand dành cho ASEAN. New Zealand cũng khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ các nước ASEAN thực hiện Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) về thu hẹp khoảng cách phát triển và Kế hoạch tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025. Hai bên ủng hộ các tiến trình liên kết kinh tế khu vực, với ưu tiên trước mắt là sớm hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (RCEP), thúc đẩy thuận lợi hoá thương mại, hướng tới các khuôn khổ tự do hoá chất lượng cao và minh bạch.

Về văn hoá-xã hội, hai bên tiếp tục đặt trọng tâm hợp tác vào giáo dục, thúc đẩy liên kết con người, tăng cường hiểu biết, giao lưu nhân dân trên cơ sở Chiến lược Con người. ASEAN đánh giá cao các chương trình hỗ trợ về giáo dục và đào tạo của New Zealand, nhất là các chương trình học bổng dành cho thanh niên và lãnh đạo trẻ của ASEAN như Sáng kiến Lãnh đạo Doanh nghiệp  trẻ (YBLI), Chương trình đào tạo tiếng anh cho quan chức (ELTO), Chương trình đào tạo thực tế dành cho Nhà Ngoại giao trẻ ASEAN và các chương trình học bổng sau đại học cũng như các khoá đào tạo kỹ thuật ngắn hạn khác. Các nước ASEAN đề nghị New Zealand mở rộng hỗ trợ cho doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSMEs), hiện đang là một trong những ưu tiên trong xây dựng Cộng đồng kinh tế ASEAN.

Trong bối cảnh ASEAN kỷ niệm 50 năm thành lập (1967-2017), New Zealand đã bày tỏ hoan nghênh chủ đề và 6 ưu tiên của năm ASEAN 2017, khẳng định sẵn sàng tham gia, hỗ trợ thực hiện các ưu tiên này và các hoạt động kỷ niệm của ASEAN.

Tại hội nghị, Thứ trưởng Nguyễn Quốc Dũng khẳng định Việt Nam coi trọng Quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN-New Zealand; hoan nghênh các kết quả hợp tác hai bên trong thời gian qua. Thay mặt ASEAN phát biểu về Hợp tác Quốc phòng và An ninh ASEAN-New Zealand, Thứ trưởng đánh giá cao vai trò và đóng góp của New Zealand trong hợp tác an ninh quốc phòng khu vực vừa qua, đồng thời nhấn mạnh trong thời gian tới hai bên cần tăng cường phối hợp nhằm phát huy vai trò và tăng tính hiệu quả của các cơ chế hợp tác an ninh khu vực do ASEAN dẫn dắt; tăng cường hợp tác về xây dựng năng lực ứng phó với các thách thức an ninh, trong đó có các biện pháp ngoại giao phòng ngừa và nâng cao năng lực của các cơ quan thực thi pháp luật; và tăng cường hợp tác hàng hải trên thực tiễn.

Ngoài ra, với tư cách nước Chủ trì Nhóm Công tác đặc trách của Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) năm 2017, Thứ trưởng nhấn mạnh thu hẹp khoảng cách phát triển là ưu tiên quan trọng của ASEAN và các nước CLMV. Việt Nam đã đề xuất một số biện pháp cụ thể và đề nghị các nước đối tác của ASEAN, trong đó có New Zealand tiếp tục ủng hộ, hỗ trợ về kỹ thuật và xây dựng năng lực để ASEAN triển khai thành công Kế hoạch công tác giai đoạn III của IAI (IAI WP3), hướng tới hiện thực hoá Tầm nhìn ASEAN 2025