Bài 2: Tháo gỡ “điểm nghẽn”, thúc đẩy ngư dân vươn khơi

Loay hoay tìm nơi neo đậu tàu thuyền

Những ngày này, thời tiết trên biển chưa ổn định nên rất nhiều tàu thuyển của ngư dân Hà Tĩnh vẫn nằm bờ, chưa thể vươn khơi đánh bắt hải sản. Tại các cảng cá như: Xuân Hội, Cửa Sót, Cửa Nhượng và các khu neo đậu tàu cá Cửa Hội - Xuân Phổ, Cửa Sót, Cửa Nhượng, Cửa Khẩu - Kỳ Hà… hầu hết tàu thuyền lớn nhỏ đều đang neo đậu, tránh trú ở nhiều vị trí khác nhau.

Ghi nhận tại khu vực bên trong công trình cống Cửa Nhượng (xã Thiên Cầm), thời điểm này tàu thuyền đang neo đậu dày đặc. Theo kinh nghiệm của nhiều ngư dân, mặc dù việc di chuyển tàu thuyền vào đây rất khó khăn, mất nhiều thời gian, nhưng lại đảm bảo an toàn khi mưa bão ập đến. Còn nếu neo đậu dọc tuyến đê cửa sông hoặc những vị trí khác chẳng may gặp sóng lớn thì rất dễ xảy ra va đập, hư hỏng tàu thuyền.

Ngư dân Nguyễn Văn Vinh ở xã Thiên Cầm cho biết, luồng lạch Cửa Nhượng nước chảy xiết nên mỗi lần thuyền vào bờ việc quan trọng nhất là tìm nơi neo đậu an toàn. Nếu phát hiện bên trong công trình cống Cửa Nhượng thuyền đã kín chỗ thì chỉ còn cách neo đậu phía ngoài đê khoảng 50-100m, sau đó di chuyển bằng thuyền thúng vào bờ. Tuy mất thời gian và bất tiện nhưng lại đảm bảo an toàn hơn cho người và tài sản.

“Cảng cá Cửa Nhượng đã công bố mở cảng được hơn 1 tuần, nhưng khá vắng vẻ. Đó có thể là do mưa bão, tàu thuyền chưa hoạt động, nhưng nhìn vào thực tế thì dù hạ tầng cảng cá đã được đầu tư xây dựng hiện đại mà luồng lạch bị bồi lắng vẫn rất khó phát huy hiệu quả. Đặc biệt, nếu gặp thủy triều rút xuống thấp thì việc cập cảng của tàu thuyền để đưa hải sản lên bờ dự kiến sẽ gặp nhiều khó khăn” - ngư dân Nguyễn Văn Vinh cho biết.

Các công trình cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão tàu cá được đầu tư xây dựng nhằm tạo thuận lợi cho ngư dân trong hoạt động khai thác, đánh bắt hải sản. Tuy nhiên, dưới tác động của thiên tai, bão lũ một số công trình đã bị hư hỏng, xuống cấp, kết hợp với hiện tượng bồi lắng cửa lạch, rác rưởi từ thượng nguồn trôi dạt về nên tàu thuyền gặp rất nhiều khó khăn khi neo đậu.

Ngoài ra, nhiều ngư dân cũng rất trăn trở về việc một số cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão được đầu tư lớn nhưng khai thác kém hiệu quả. Có nơi xây xong nhưng tàu thuyền ít vào vì luồng lạch, có nơi cơ sở hạ tầng xuống cấp nhanh, thiếu dịch vụ hậu cần nghề cá, thiếu chợ cá, kho lạnh, dịch vụ cung ứng nhiên liệu chưa đáp ứng. Đó là chưa kể đến một số công trình đầu tư nhưng thiếu khảo sát thực tế, dẫn đến thiết kế chưa phù hợp, không đáp ứng nhu cầu của ngư dân.

“Những lúc thời tiết thuận lợi, khu neo đậu tàu thuyền khá rộng rãi, thoáng đãng. Vậy nhưng, khi mưa bão dồn dập thì tàu thuyền trong và ngoài tỉnh vào neo đậu, tránh trú chật kín. Do vậy, tìm được chỗ neo đậu an toàn đã khó, vấn đề quan trọng là chúng tôi còn phải tính đến việc di chuyển thuyền ra ngoài một cách cơ động, linh hoạt, tránh bị mắc kẹt nhiều ngày” - ngư dân Nguyễn Chỉnh ở xã Lộc Hà cho biết.

Đồng hành cùng ngư dân bám biển

Trong những tháng gần đây, mưa bão xảy ra dồn dập đã ảnh hưởng rất lớn đến các công trình hạ tầng, dịch vụ hậu cần nghề cá. Trong đó có nhiều kho chứa hải sản, kho đông lạnh bị gió bão gây tốc mái, hư hỏng hoàn toàn. Dọc các vùng ven biển từ Cửa Hội đến Đèo Ngang, hàng loạt tàu cá của ngư dân bị sóng lớn va đập gây hư hỏng, thiệt hại nặng về tài sản, phải mất rất nhiều thời gian, chi phí sửa chữa, khắc phục.

Dù đối mặt muôn vàn khó khăn, thử thách, vậy nhưng vượt lên tất cả ngư dân vùng ven biển tỉnh Hà Tĩnh vẫn kiên cường gắn bó với nghề truyền thống cha ông xưa truyền lại. Sau những ngày mưa bão dồn dập, cộng đồng ngư dân đã vực dậy để tiếp tục bám biển mưu sinh, khai thác hiệu quả nguồn lợi kinh tế biển, ổn định sinh kế lâu dài.

Trao đổi với phóng viên, Chủ tịch UBND xã Thiên Cầm Võ Tá Nhân cho biết, toàn xã hiện có 222 tàu thuyền với tổng công suất trên 15.000CV và có khoảng hơn 800 lao động gắn bó với nghề đi biển. Trước đó, ảnh hưởng của riêng cơn bão số 5 đã khiến 45 tàu thuyền bị đánh chìm, hư hỏng, ước tính tổng thiệt hại khoảng hơn 4 tỷ đồng. Sau mưa bão, các ngư dân đều gặp khó khăn trong hoạt động khai thác, đánh bắt hải sản.

“Tính sơ bộ, các cơ quan, đơn vị, các nhà hảo tâm đã hỗ trợ người dân trên địa bàn khoảng hơn 3 tỷ đồng khắc phục thiệt hại do mưa bão gây ra. Về phía địa phương luôn quan tâm, đồng hành, động viên ngư dân khai thác hiệu quả nguồn lợi hải sản, chủ động phòng ngừa các sự cố thiên tai trên biển. Hiện nay, thời tiết dần ổn định, các ngư dân bắt đầu tiếp tục vươn khơi bám biển, bám ngư trường”- ông Võ Tá Nhân thông tin.

Nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tàu cá, gần đây lực lượng Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh phối hợp với chính quyền các địa phương tập trung hỗ trợ ngư dân sơn, vẽ lại biển số và đánh dấu nhận diện tàu cá theo quy định. Bởi sau mưa bão có rất nhiều tàu thuyền biển số đã bị mờ hoặc không đúng mẫu quy định, việc quản lý gặp khó khăn, gây ảnh hưởng đến nhận diện tàu cá trên biển. Nhờ đẩy mạnh tuyên truyền, sau một thời gian triển khai hàng trăm tàu thuyền đã được vẽ lại biển số, đánh dấu nhận diện tàu cá rõ ràng, thống nhất về kích thước, màu sắc.

“Các cán bộ, chiến sĩ đã trực tiếp xuống từng thuyền, đo kích thước, làm sạch mạn tàu và dùng khuôn mẫu chuyên dụng để sơn, vẽ lại biển số. Hoạt động này nhằm bảo đảm 100% phương tiện hoạt động nghề cá được nhận diện rõ ràng, đúng quy định, góp phần giúp ngư dân yên tâm vươn khơi, khai thác hiệu quả nguồn lợi kinh tế biển, đồng thời chống khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) - thiếu tá Trần Văn Duy - Trạm trưởng Trạm Biên phòng Cửa Sót (Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh) cho biết.

Tỉnh Hà Tĩnh có 137km bờ biển, ngư trường rộng lớn, nguồn lợi hải sản khá dồi dào. Mặc dù chịu nhiều ảnh hưởng của thiên tai, bão lũ, luồng lạch bồi lắng, hạ tầng nghề cá chưa phát triển đồng bộ, nhưng hầu hết ngư dân đều nỗ lực khắc phục khó khăn, nâng cao hiệu quả khai thác hải sản. Theo thống kê của Chi cục Thủy sản tỉnh Hà Tĩnh, tổng sản lượng khai thác từ đầu năm đến nay đạt khoảng hơn 41.400 tấn, góp phần mang lại nguồn lợi kinh tế lớn cho ngư dân.

Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Hà Tĩnh Bùi Tuấn Sơn cho biết, mùa mưa bão năm nay ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động khai thác, đánh bắt hải sản của ngư dân, gây hư hỏng tàu thuyền và thiệt hại nhiều tài sản có giá trị. Trước tình hình đó, đơn vị luôn đồng hành cùng ngư dân khắc phục thiệt hại, tiếp tục thực hiện hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về khai thác hải sản, đảm bảo an toàn.

“Hiện tượng bồi lắng cửa sông, cửa lạch xảy ra ở nhiều nơi, đặc biệt là sau mưa bão tốc độ bồi lắng rất nhanh, gây không ít khó khăn cho ngư dân. Tuy nhiên, việc nạo vét lại chưa thể thực hiện được một cách đồng bộ kể cả xã hội hóa nguồn lực đầu tư vì còn vướng mắc đến nhiều thủ tục pháp lý. Hiện nay, ngư dân vẫn phải thường xuyên canh thủy triều để ra vào luồng lạch, phòng ngừa tàu thuyền bị mắc cạn” - ông Bùi Tuấn Sơn thông tin.

Nghề đi biển không chỉ khai thác nguồn lợi hải sản mà còn góp phần bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc. Hiện tượng biến đổi khí hậu, mưa bão dồn dập và hạ tầng nghề cá ở Hà Tĩnh chưa phát triển đồng bộ đã trở thành "rào cản" không hề nhỏ đối với ngư dân. Do vậy, việc kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc và có những giải pháp căn cơ, lâu dài đối với nghề đi biển là yếu tố rất quan trọng để ngư dân yên tâm vươn khơi bám biển, bám ngư trường.