Thế nhưng, khi vấn đề này chưa được xử lý thì hàng loạt sai phạm của chủ đầu tư, đơn vị quản lý trong việc thu phí đã đẩy những bức xúc trên lên một tầm cao mới.
Nước cờ cao tay
Trong dịp Tết Bính Thân vừa qua, khi kiểm tra công tác đảm bảo ATGT, công tác thu phí tại một số trạm thu phí đường bộ, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã phát hiện và chỉ ra nhiều sai phạm tại trạm thu phí BOT Bắc Thăng Long - Nội Bài - trạm thu phí hoàn vốn cho dự án xây dựng QL 2 đoạn tránh TP Vĩnh Yên, tỉnh Vĩnh Phúc. Cụ thể, Đoàn kiểm tra phát hiện hệ thống thu phí một dừng của trạm vẫn chưa được sửa chữa, khắc phục, hệ thống giám sát thu phí không hoạt động, không nhận diện được chủng loại xe, không lưu giữ hình ảnh chụp, dữ liệu video và các thông tin như biển số xe, chủng loại xe, mệnh giá vé, chức năng báo cáo không hoạt động…
Theo ông Nguyễn Xuân Cường - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam, công tác giám sát thu phí tại trạm được Công ty CP BOT Vietracimex 8 (nhà đầu tư, đơn vị quản lý) thực hiện theo hình thức bố trí nhân viên theo dõi trực tiếp trên màn hình để phát hiện vi phạm. Cũng theo ông Cường, đây là sai phạm rất nghiêm trọng, bởi nó sẽ khiến công tác hậu kiểm số liệu thu phí tại trạm, yếu tố quan trọng đánh giá việc hoạt động, hiệu quả kinh doanh của DN BOT là bất khả kháng do không có dữ liệu.
Trong khi đó, theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực giao thông và kinh tế, đây là hành vi gian lận của nhà đầu tư, đơn vị quản lý. Bởi, với cách tính thủ công như hiện nay, DN BOT thỏa sức tung hỏa mùa về hiệu quả kinh doanh của mình để từ đó đưa ra những yêu sách về giá, thậm chí là ép giá các cơ quan quản lý Nhà nước khi có nhu cầu mua lại quyền thu phí của dự án. Bởi, khi mua lại quyền thu phí, Nhà nước sẽ xác định giá dựa trên cơ sở tính toán số tiền đã thu được bao nhiêu và còn bao nhiêu năm, lợi suất trong hợp đồng là bao nhiêu.
Minh bạch hóa việc thu phí BOT
Theo ông Bùi Danh Liên - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, việc nhà thầu, chủ đầu tư dự án không áp dụng các biện pháp thu phí theo quy định nhằm móc túi người dân đã khiến niềm tin của các DN, người dân vào các dự án BOT ngày càng bị sứt mẻ nghiêm trọng. “Một trong những yếu tố quyết định thời gian thu phí của dự án là thời gian được thể hiện trong hợp đồng, hiệu quả kinh doanh của DN. Nếu các cơ quan chức năng thiếu sự quản lý, giám sát, DN liên tục báo “lỗ” thì việc kéo dài thời gian, tăng mức thu phí… là điều hoàn toàn có thể xảy ra, và cuối cùng chỉ có người dân là chịu thiệt” - ông Bùi Danh Liên nhấn mạnh.
Được biết, để minh bạch việc hoạt động của các trạm thu phí BOT, Bộ GTVT đang triển khai thí điểm đề án trạm thu phí không dừng. Đây là hình thức được kỳ vọng sẽ hạn chế tối đa khả năng gian dối thu nhiều, báo cáo ít của các chủ đầu tư. Từ đó, sẽ minh bạch việc thu phí; thời hạn thu phí của các dự án. Thế nhưng, bất cứ biện pháp nào dù có hiện đại đến đâu cũng cần có thời gian để áp dụng đại trà, và trong thời gian đó, Bộ GTVT cần khẩn trương rà soát, điều chỉnh những bất cập để các dự án BOT không phải là “chùm khế ngọt” của các DN BOT.
Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài. Ảnh: Phạm Hùng
|
| Trạm thu phí Bắc Thăng Long - Nội Bài chính thức bàn giao cho Công ty CP BOT Vietracimex 8 thu phí hoàn vốn Dự án xây dựng QL 2, từ ngày 1/1/2011. Thời gian thu phí hoàn vốn là 16 năm 10 tháng 11 ngày, với mức thu phí theo các giai đoạn: 2 năm đầu áp dụng bằng mức thu phí đường Ngân sách Nhà nước, từ năm thứ 3 trở đi áp dụng mức thu bằng 1,5 lần mức thu phí đường Ngân sách Nhà nước. |
