Chậm hướng dẫn thi hành Luật Bảo hiểm xã hội: Vướng “như gà mắc tóc”

10:20 15/03/2016

Chia sẻ

Kinhtedothi - Ngày 14/3, Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội đã giám sát, nghe Bộ LĐTB&XH, Bộ Y tế báo cáo về việc triển khai thi hành Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) và tiến độ xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn Luật An toàn, vệ sinh lao động.

Trong đó, đáng chú ý là Luật BHXH đã có hiệu lực từ 1/1/2016 nhưng đến nay vẫn chưa có Nghị định hướng dẫn thực hiện.

Trả lương cho cán bộ hưu trí tại phường Trung Tự, quận Đống Đa. Ảnh: Hải Linh

Hướng dẫn thực hiện Luật BHXH có 3 Nghị định: Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH bắt buộc đối với người lao động (NLĐ) là công dân nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam; Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BHXH về bảo hiểm hưu trí bổ sung; Nghị định về thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, bảo hiểm tự nguyện, bảo hiểm y tế của cơ quan BHXH. Giải trình về việc chậm tiến độ ban hành văn bản, Thứ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Minh Huân cho biết: “Vướng, lằng nhằng nhất vẫn là Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật BHXH về bảo hiểm hưu trí bổ sung. Còn 2 Nghị định còn lại đang được Chính phủ lấy ý kiến. Vấn đề bảo hiểm tự nguyện đang giao cho Bộ Tài chính chủ trì vì liên quan đến vấn đề ngân sách. Trong tháng 3/2016 sẽ tổ chức triển khai 3 Nghị định, như vậy cũng là muộn vì Luật có hiệu lực từ 1/1. Cố gắng trong quý II sẽ ban hành hết các văn bản. Luật ra rồi mà thiếu văn bản nên khó khăn trong thực hiện, vì vậy chúng tôi đang cố gắng đẩy nhanh tiến độ”.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam Mai Đức Chính thì cho rằng, BHXH Việt Nam chỉ đầu tư cho tuyên truyền bề nổi thông qua báo chí, còn chiều sâu là trực tiếp đến người lao động (NLĐ), đối tượng hưởng thụ thì lại chưa được tiếp cận nhiều. Ông Chính cũng nêu lên một số bất cập khi thực hiện Luật BHXH như cuối năm 2015 có tình trạng một số DN bán chui nhà xưởng và tài sản của DN cho người khác để trốn nợ BHXH. DN cũ thì biến mất, còn DN mới thì chối bỏ trách nhiệm về những khoản nợ BHXH hàng chục tỷ đồng của NLĐ. Do DN chưa đóng, nên NLĐ chưa được giải quyết quyền lợi BHXH dù có bị ốm đau, thai sản hay đến tuổi nghỉ hưu, chuyển sang đơn vị mới. “Hiện nay, khoản 7 điều 10 Luật BHXH đã quy định Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH có trách nhiệm trình Chính phủ quyết định biện pháp xử lý trong trường hợp cần thiết để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng về BHXH của NLĐ. Cho nên đề nghị cần nghiên cứu có biện pháp xử lý những vướng mắc cho NLĐ ở các DN có chủ bỏ trốn để trình Bộ trưởng và Chính phủ xem xét giải quyết bảo vệ tốt hơn quyền lợi BHXH của NLĐ” - ông Chính đề xuất.

Trong cuộc giám sát, các ý kiến cũng chỉ ra thực tế khi xây dựng văn bản hướng dẫn, quy định về việc các cấp công đoàn được khởi kiện DN trốn đóng bảo hiểm gặp phải vướng mắc khi Luật BHXH có hiệu lực từ 1/1/2016 trong khi Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi) lại có hiệu lực từ 1/7/2016. Để xây dựng các quy trình khởi kiện theo đúng Bộ luật Tố tụng dân sự (sửa đổi) thì còn phải chờ các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật, chính vì thế trong khoảng thời gian này, BHXH Việt Nam vẫn tiếp tục khởi kiện các DN nợ BHXH theo các quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự hiện hành để đảm bảo nguồn thu cho Quỹ và quyền lợi cho NLĐ.

Trước tình trạng chậm văn bản hướng dẫn thi hành và thực tế triển khai, Phó Chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi nhận định: “Tình hình như thế này rất là gay. Luật thực hiện phải có văn bản hướng dẫn mà giờ chưa có thì thực hiện thế nào? Tôi đi thực tế xuống địa phương thấy cơ sở vướng “như gà mắc tóc”. Phải đẩy nhanh tiến độ để Luật được thực hiện, sớm đi vào cuộc sống. Chúng ta chậm một ngày không sao nhưng mà NLĐ trông chờ vào từng ngày, từng giờ. Trong khi đó, cán bộ Nhà nước thì cứ nằm chờ không dám làm vì Luật chưa có văn bản hướng dẫn. Không dại gì mà họ làm, làm không khéo lại sai. Cho nên chúng ta cần giải quyết sớm”.

Qua giám sát cũng cho thấy, Luật An toàn, vệ sinh lao động sẽ có hiệu lực từ 1/7/2016, nhưng đến nay, việc ban hành Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thực hiện vẫn đang loay hoay, chưa đạt được sự thống nhất từ các bộ, ngành. Nhiều thành viên Ủy ban về các vấn đề xã hội đặt vấn đề, chưa thể ban hành Nghị định do còn mắc ở khâu thẩm định, vậy đến thời điểm Luật có hiệu lực từ 1/7 thì có thực hiện được không? Đây là luật nằm trong an sinh xã hội ảnh hưởng đến quyền lợi NLĐ, nếu chiểu theo tinh thần Hiến pháp 2013 thì quyền con người công dân sẽ không được bảo đảm vì không thể dùng văn bản của Luật năm 2010 để dùng cho Luật 2016. Các bộ, ngành phải nghiêm khắc xem trách nhiệm thuộc về ai.