Đại biểu Xuyền cho rằng, vụ việc này đã kéo dài đến nay hơn 11 năm tính từ ngày ông Lương ngọc Phi làm đơn yêu cầu bồi thường thiệt hại theo tố tụng là ngày 22/7/2004. Nguyên nhân của vụ việc chậm trễ kéo dài này và trách nhiệm của các tập thể cá nhân như thể nào, nhất là việc hoàn trả tiền ngân sách cho nhà nước sau khi vụ án được giải quyết?
“Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao không có quyền can thiệp”
Trả lời vấn đề này, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Trương Hòa Bình cho biết, đây là vụ án oan sai phải bồi thường. Quá trình bồi thường sẽ phải thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Ông Phi bị truy tố về 2 tội. Tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa và tội trốn thuế. Bản án hình sự sơ thẩm đã tuyên phạt ông Phi 14 năm tù về tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa và 3 năm tù về tội trốn thuế. Tổng hợp hình phạt là 17 năm tù.
Sau khi xét xử sơ thẩm, ông Phi kháng cáo và bản án hình sự phúc thẩm đã tuyên ông Phi không phạm tội lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa. Hủy một phần bản án về tội trốn thuế để điều tra lại. Nhưng sau đó Viện kiểm sát đã đình chỉ điều tra về hành vi trốn thuế. Do đó Tòa án có trách nhiệm bồi thường.
Thực hiện theo đơn đề nghị bồi thường vào ngày 2/6/2006, ông Phi đã có yêu cầu bồi thường. Nhưng quá trình thương lượng kéo dài, cuối cùng ông Phi khởi kiện. Ông Phi khởi kiện vụ án thứ nhất về bồi thường số ngày bị tạm giam, số ngày tại ngoại, thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất, tiền thuê luật sư, thiệt hại do tổn thất về sức khỏe, thuốc men...
Bản án dân sự sơ thẩm ngày 21/7/2009 Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình đã phải bồi thường cho ông Phi 666 triệu đồng khi bản án thi hành xong. Lúc đầu ông Phi chỉ yêu cầu phần đầu, sau đó ông Phi yêu cầu bồi thường thiệt hại do ba cơ quan tiến hành tố tụng gây ra.
Ông Phi có đơn yêu cầu vào ngày 8/1/2013, ông yêu cầu phải bồi thường thiệt hại hơn 54 tỷ. Xét xử sơ thẩm ngày 26/8/2013 Tòa án Thái Bình quyết định bồi thường cho ông Phi tổng cộng hơn 21,4 tỷ đồng.
Sau khi xét xử sơ thẩm Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình có công văn đề nghị Tòa án nhân dân Tối cao thẩm định lại bản án nêu trên để xem xét kháng nghị giám đốc thẩm và căn cứ để bồi thường chưa đảm bảo khách quan. Sau đó, Tòa án nhân dân Tối cao đã có quyết định kháng nghị đối với bản án nêu trên với lý do là có những sai lầm nghiêm trọng trong định giá tài sản, bồi thường thiệt hại khi thu giữ số lượng tài sản của ông Phi, sau đó phát mãi thì có số liệu chưa chính xác.
Một số vấn đề khác, bản án đã được Ủy ban thẩm phán của Tòa án tỉnh Thái Bình chấp nhận và đã hủy bản án cũ để đưa ra xét xử lại. Ngày 10/8/2015 Tòa án thành phố Thái Bình đã đưa ra xét xử, buộc Tòa án nhân dân tỉnh Thái Bình phải bồi thường cho ông Phi số tiền là gần 23 tỷ đồng, sau khi bản án được tuyên nhưng chưa có hiệu lực thi hành thì đã có kháng cáo tiếp của ông Phi.
“Cho nên, việc giải quyết vụ án này phải tiếp tục theo trình tự phúc thẩm. Báo cáo tóm tắt nội dung vụ án là như vậy. Việc oan, sai này xảy ra từ năm 1999, nhưng quá trình giải quyết vụ án, bắt đầu khởi kiện vụ thứ 2 này từ năm 2013, không phải hàng chục năm, xin đính chính với các vị đại biểu Quốc hội như vậy”, Chánh án cho hay.
Đến nay, theo quy định của pháp luật, vụ án đang được giải quyết theo trình tự phúc thẩm. Nói về biện pháp gì để giải quyết dứt điểm vụ án này? Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình cho rằng: “Chỉ có cách giải quyết duy nhất là theo trình tự tố tụng”.
Chánh án TAND Tối cao cũng cho hay, thẩm quyền giải quyết của Hội đồng xét xử phúc thẩm Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao không có quyền can thiệp. Hội đồng xét xử phúc thẩm sẽ chịu trách nhiệm trước phảp luật về việc xét xử của mình có đúng hay không?
Về nguyên nhân chậm trễ của việc hoàn trả, Chánh án Trương Hòa Bình cho biết, vụ án đầu đã giải quyết xong, vụ án thứ hai là năm 2013 mới khởi kiện và đang trong trình tự giải quyết theo quy định của tố tụng.
Ông cũng cho rằng, trên tinh thần trách nhiệm trước việc đã gây ra oan sai đối với người dân thì Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao yêu cầu các Tòa án phải thực hiện tốt việc xét xử, nâng cao chất lượng, không để làm oan, đã oan thì phải bồi thường và phải giải quyết việc bồi thường nhanh chóng, đúng pháp luật, giải quyết nhanh nhưng phải đúng pháp luật.
Trả lời không đúng diễn biến của vụ án
Đại biểu Bùi Văn Xuyền không đồng tình với trả lời của Chánh án TAND Tối cao, ông cho rằng “Chánh án trả lời không đúng diễn biến của vụ án”.
Chánh án TAND Tối cao Trương Hòa Bình.
|
Đại biểu Bùi Văn Xuyền.
Vụ án diễn biến từ năm 1999, ông Phi bắt đầu khởi kiện cả về hình sự, cả về dân sự từ tháng 7/2004, lúc này Tòa án Tối cao và Viện kiểm sát Tối cao không thống nhất được cơ quan nào là cơ quan phải chịu trách nhiệm bồi thường. Việc này đã phải đưa ra Quốc hội khóa X. Ủy ban thường vụ Quốc hội lúc đó quyết định Tòa án nhân dân phải là cơ quan chịu trách nhiệm bồi thường từ tháng 6/2006.
Đại biểu Xuyền cho rằng: "Vụ án diễn biến từ 2004 không phải như Chánh án trả lời là từ năm 2013, nếu từ năm 2013 đến giờ tôi không chất vấn làm gì. Tôi mong muốn Chánh án kiểm tra, xem xét lại để chỉ đạo vụ án này, làm sao có biện pháp giải quyết nhanh chóng, dứt điểm. Còn bồi thường là bao nhiêu là theo luật, chúng tôi không can thiệp vào việc này”, Đại biểu Xuyền nói.
Chiều 17/11, trả lời lại tái chất vấn của Đại biểu Bùi Văn Xuyền, Chánh án Tòa án nhân dân Tối cao Trương Hòa Bình bày tỏ tiếp thu các ý kiến đại biểu nêu. Ông cũng cho rằng, có thể ý kiến trả lời của mình chưa làm rõ hết yêu cầu của đại biểu. Quan điểm của TAND Tối cao là không để án oan sai, nếu đã oan sai thì phải bồi thường.
"Chánh án TAND Tối cao đã yêu cầu Tòa án tỉnh Thái Bình phải nhanh chóng đưa ra xét xử đúng vụ việc. Hiện nay, tiếp thu ý kiến của đại biểu, chúng tôi tiếp tục đôn đốc nhắc nhở để Tòa án tỉnh đưa ra xét xử đúng pháp luật", Chánh án bày tỏ. 
