Trước thực trạng đó, cán bộ ngành văn hóa địa phương, người dân sở tại kiến nghị liên tục, mong tìm ra giải pháp khắc phục cho công trình mang dấu ấn đặc biệt nhưng lại bị lãng quên này.Đến chùa chỉ dám vái vọngChùa Hoàng Kim là di tích lịch sử nằm trong động Hoàng Xá, thuộc quần thể di tích chùa Thầy và khu vực núi đá Sài Sơn, Hoàng Xá, Phượng Cách, huyện Quốc Oai, đã được xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt.
Trên đường về chùa, hỏi người dân nào hầu như cũng nhận được câu trả lời "không biết", phần vì tên gọi, phần vì đã lâu không ai ghé thăm chùa. Đường vào chùa quanh co, ba bề bốn bên núi dựng đứng, chùa nằm lọt trong một mái đá. Chùa nằm trong hệ thống của động Hoàng Xá hay còn gọi là núi Hoàng Xá, là công trình di tích mang dấu ấn lịch sử qua nhiều thời kỳ. Chùa hiện lưu giữ nhiều tượng có giá trị, như pho A Di Đà và Nhị vị Bồ tát mang phong cách tượng thời Lê. Đặc biệt, một pho tượng đá độc đáo gồm phần tượng và bệ tượng mang phong cách nghệ thuật thời Lý. Trong khuôn viên chùa còn có nhà Mẫu, miếu Võ Thịnh thờ Quan Công và Đức Thánh Trần.Nhìn ngôi cổ tự đang từng ngày hoang phế, sư trụ trì Thích Đàm Nhâm than thở: “Kể từ ngày nương nhờ cửa Phật đến nay, tôi chưa thấy ngôi chùa nào thảm hại như chùa Hoàng Kim. Khi tôi về, chùa xập xệ đến tiêu điều. Đích thân tôi đã đứng ra vận động Nhân dân trong vùng quyên góp mãi mới cất được một gian nhà Tổ, bây giờ vẫn còn nợ chồng chất”. Theo sư trụ trì, những hạng mục xuống cấp trong chùa là phần nền nhà Tam bảo, nhà Mẫu đều bị sụt lún; hệ thống cột cái, cột quân bị mối mọt. Những ngày mưa bão, nhà Tam bảo và nhà thờ Mẫu bị dột nặng...
Lo sợ chùa có thể sập bất cứ lúc nào, nhà chùa phải cho dựng những tấm biển lớn với dòng chữ “chùa đang bị hư hại, đề nghị quan khách không vào thắp hương”. Những đoàn Phật tử từ nơi xa tìm đến, dù có lòng thành cũng chỉ dám đứng phía ngoài vái vọng vào trong. Quan sát thì thấy, chùa Hoàng Kim không chỉ xuống cấp ở một số hạng mục, mà nhiều pho tượng quý cũng bị bong tróc, nứt vỡ.Gần một năm... vẫn đợi thủ tụcKhông thể đứng nhìn một di tích chứa nhiều giá trị văn hóa xuống cấp, những năm qua UBND thị trấn Quốc Oai liên tục chỉ đạo Tiểu ban quản lý di tích phối hợp cùng sư trụ trì chùa Hoàng Kim dùng cột để chống tạm một số hạng mục xuống cấp để ngăn đổ sập. Tuy nhiên, việc chỉ đạo đó cũng chỉ mang tính tạm thời, khắc phục được phần nào hay phần đó, còn chùa thì vẫn cứ bị nắng mưa bào mòn, tàn phá khắc nghiệt.Khi được hỏi về phương án khắc phục trực trạng xuống cấp trên, ông Trần Văn Luật - Phó Chủ tịch UBND thị trấn Quốc Oai phân trần: “Chúng tôi đã trực tiếp báo cáo Sở VH&TT Hà Nội, UBND huyện Quốc Oai về thực trạng xuống cấp của chùa Hoàng Kim và nhà Mẫu, đề nghị sớm có kế hoạch tu bổ, tôn tạo nhằm bảo vệ di tích. Tuy nhiên, do chùa đã được xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt, nên việc tu bổ, gia cố, tôn tạo di tích này chỉ được thực hiện khi có đầy đủ hồ sơ pháp lý, ý kiến của các bộ, ngành và UBND TP”. Vậy nên địa phương đã chờ đợi mong mỏi gần một năm, mà vẫn chưa thể hoàn thiện hồ sơ tu bổ.Chia tay ngôi cổ tự, không thể không nghĩ về một công trình di tích có giá trị đang bị đe dọa đổ sập từng ngày. Nếu cứ đà này, thì 5 - 7 năm nữa, e rằng sẽ không còn di tích chùa Hoàng Kim.
