Không cắt chương trình theo cách cơ học
Đây sẽ là đợt chỉnh sửa chương trình và sách giáo khoa (CT - SGK) lớn nhất với tất cả các cấp học. Việc giảm tải năm học 2011 - 2012 sẽ tập trung vào 5 nhóm nội dung chính. Nhóm thứ nhất, giảm tải những kiến thức được viết trong CT - SGK để dạy học ở nhiều môn khác nhau. Chẳng hạn, cùng một kiến thức được dạy ở cả môn sinh học, hoá học, công nghệ hay cùng một nội dung được dạy ở cả môn giáo dục công dân và cả hoạt động ngoài giờ lên lớp chủ yếu ở cấp THCS và THPT. Nhóm thứ hai, giảm tải những nội dung trùng lặp dạy cả ở lớp dưới và lớp trên do chưa lường hết hạn chế của cách xây dựng CT - SGK theo quan điểm đồng tâm. Nhóm thứ ba, giảm tải những bài tập, câu hỏi yêu cầu vận dụng kiến thức quá sâu, không phù hợp trình độ nhận thức và tâm sinh lý lứa tuổi. Nhóm thứ tư, rà soát, điều chỉnh những kiến thức mang đặc điểm địa phương. Nhóm thứ năm, những bài học trước đây sắp xếp chưa hợp lý nay sẽ được sắp xếp lại.
Theo Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Vinh Hiển, các nội dung dạy học không bị "cắt" một cách cơ học, mà "cắt" trên cơ sở tính toán loại bỏ những phần không hợp lý, đảm bảo tính logic của kiến thức và thống nhất của các bộ môn. Giáo viên và học sinh không phải mua SGK khác, vì trong tài liệu hướng dẫn thực hiện điều chỉnh nội dung dạy học đã chỉ cụ thể việc thực hiện điều chỉnh. Giáo viên chỉ cần nghiên cứu kỹ và thực hiện đúng các hướng dẫn trong khi dạy học và hướng dẫn học sinh đánh dấu những bài, những phần không yêu cầu phải học, phải làm, những phần cần điều chỉnh trong SGK là có thể áp dụng dễ dàng.
Chạy đua với thời gian
Bộ đưa ra việc giảm tải khi học sinh cả nước đã tựu trường bắt đầu năm học mới, xem ra hơi chậm để triển khai trong năm học này. Nhiều người cho rằng, với 12 lớp và ở tất cả các bộ môn, việc lấy ý kiến, tập hợp, phân tích và lựa chọn để đưa vào tài liệu giảm tải chính thức lần này không thể thực hiện qua loa trong một vài tuần.
Ông Phạm Mạnh Hùng, Chánh Văn phòng Bộ GD&ĐT cho rằng, việc rà soát CT - SGK để nâng cao chất lượng dạy học đã được thực hiện theo tiến trình nhiều năm nay. Đến năm học này, chúng ta có đủ thời gian để chuẩn bị và tập hợp ý kiến, trí tuệ, tâm huyết của toàn ngành nên có thể thực hiện giảm tải một cách mạnh mẽ hơn bằng việc điều chỉnh nội dung dạy học theo hướng tinh giảm. Có thể trong năm đầu, do giáo viên và học sinh mới làm quen với tài liệu hướng dẫn nên việc triển khai thực hiện ở một số địa phương, cơ sở giáo dục sẽ có những khó khăn ban đầu và có thể được khắc phục sau một thời gian.
Việc giảm tải đúng là cần thiết, nhưng nhiều giáo viên băn khoăn, liệu cách làm vội vã lần này có thực sự sâu sát với học sinh? PGS Văn Như Cương, người gắn bó nhiều năm với việc viết SGK cho biết: "Tôi đã không ít lần tha thiết đề nghị cắt giảm bớt CT - SGK phổ thông, vì qua thực tế giảng dạy có nhiều bất cập, kiến thức yêu cầu cao hoặc không cần thiết đối với học sinh. Ngay như môn Toán, tôi nghĩ cần phải giảm bớt 1/3 lượng kiến thức mới tránh được quá tải. Cũng như vậy, những người quan tâm đến giáo dục đều ủng hộ chủ trương điều chỉnh giảm tải, nhưng lại thấy lo ngại về cách thực hiện việc này của Bộ. Bởi việc thêm bớt, thay đổi yêu cầu trong SGK không phải đơn giản, mà cần hết sức thận trọng".
