Cả hai phía đang dồn bước vì chẳng khác gì phải chạy đua với thời gian. Tổng thống Mỹ Barack Obama đã ấn định thời gian tới thăm Cuba và nếu muốn tránh bị mang tiếng là luôn luôn đi sau Mỹ, thậm chí không dám đi trước Mỹ thì EU phải cùng Cuba kết thúc thành công mọi cuộc đàm phán cần thiết trước khi ông Obama đến Cuba.
Ông Obama sẽ là Tổng thống Mỹ đầu tiên tới thăm Cuba kể từ năm 1928. Sự kiện này là bước phát triển đỉnh cao của quan hệ giữa Mỹ và Cuba chứ không đánh dấu thời kỳ mới, bởi thời kỳ này đã được mở ra từ trước đó với việc hai bên chính thức bình thường hóa quan hệ ngoại giao và mở lại đại sứ quán thường trú tại Thủ đô hai nước. Nếu chỉ như vậy thôi thì EU đã đi sau Mỹ khá xa trong quan hệ với Cuba. Nhưng Mỹ vẫn duy trì những biện pháp bao vây, cấm vận và trừng phạt Cuba, làm cho cặp quan hệ song phương này trong thực chất chưa thể thực sự bình thường. Trong khi đó, EU đã dỡ bỏ những biện pháp trừng phạt Cuba. Cơ hội cho EU chính ở chỗ đó.
Đó là cơ hội cho EU khắc phục tình trạng chậm chân hơn so với Mỹ trong bình thường hóa quan hệ với Cuba nhưng lại có thể tiến nhanh và xa hơn Mỹ trong thúc đẩy phát triển quan hệ hợp tác với Cuba, đặc biệt về kinh tế, thương mại và đầu tư. Ông Obama đến thăm Cuba và chuyến đi này của ông Obama đúng là sự kiện lịch sử đối với Mỹ, Cuba và quan hệ giữa Mỹ và Cuba. Nhưng ông Obama không còn đủ thời gian và không có được tiền đề chính trị nội bộ cần thiết để gỡ bỏ trở ngại cuối cùng đối với quan hệ giữa Mỹ và Cuba là những biện pháp bao vây, cấm vận và trừng phạt Cuba. Chỉ Quốc hội Mỹ chứ không phải ông Obama mới có quyền quyết định chuyện này. Quốc hội Mỹ hiện do Đảng Cộng hòa kiểm soát. Đảng này không những bất hợp tác với ông Obama mà còn chống phá tất cả những dự định của ông Obama, ấy là chưa kể đến vẫn còn bị ràng buộc vào đối đầu ý thức hệ với Cuba nên hoàn toàn không muốn nước Mỹ bình thường hóa quan hệ với Cuba. Nói ra như thế để thấy chỉ cần làm xong chuyện bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Cuba trước khi ông Obama tới thăm Cuba là EU có cả cơ hội lẫn điều kiện, thời gian lẫn triển vọng đi trước hoặc ít nhất thì cũng không theo sau Mỹ trong quan hệ với Cuba.
Mắc mớ nhất, phức tạp nhất và nhạy cảm nhất mà hiện EU và Cuba phải xử lý ổn thỏa là chuyện liên quan đến dân chủ, nhân quyền. Vì cả hai phía đều đã tỏ ra rất thức thời và thực tế, nếu như không muốn dùng đến khái niệm thực dụng, nên xem ra triển vọng sớm kết thúc thành công các cuộc thương thảo là chắc chắn. Một thời mới đang được mở ra cho Cuba và cho mối quan hệ giữa Cuba với EU.
Tổng thống Barack Obama (phải) và Chủ tịch Raul Castro bắt tay nhau trước cuộc họp của LHQ tại New York, ngày 29/9/2015.
|
