Đại biểu Quốc hội Võ Kim Cự trăn trở trước sự việc xảy ra ở Formosa

Kinhtedothi - Sáng 25/7, trao đổi với báo chí bên hàng lang Quốc hội về những vấn đề liên quan đến vụ Formosa xả thải, ĐB Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh Võ Kim Cự, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh nói: “Sự việc xảy ra rất đáng tiếc, tôi rất trăn trở khi sự việc xảy ra. Nó cũng là việc đột ngột, ngoài ý muốn, cũng để lại những hậu quả lớn cho bà con Nhân dân: đời sống khó khăn, tâm tư, tình cảm bị ảnh hưởng”.

Cá nhân ông vừa là đại biểu Quốc hội, vừa nguyên là lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh, trước sự việc này, ông có suy nghĩ gì?

- Với mong muốn đưa tập đoàn lớn như Formosa vào sẽ thay đổi được một vùng khó khăn, dân nghèo khổ, mong có một nguồn lực lớn cho dân có việc làm để thoát nghèo. Bởi phải có một cú hích, có công nghiệp làm nền tảng, chấm dứt cảnh sản xuất manh mún. Mình cứ nghĩ nó sẽ diễn ra theo chiều hướng tích cực, không ngờ xảy ra những cái đáng tiếc như thế. Thời gian đó, tôi cũng có trách nhiệm liên đới trong quá trình làm nên tôi trăn trở và tôi nghĩ kể cả những người không phải trong cuộc cũng trăn trở vì đó là đồng bào của mình.

Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh Võ Kim Cự trả lời báo chí sáng 25/7.

Động cơ của chúng ta là động cơ tích cực chứ không phải tiêu cực, những cái xảy ra đã vi phạm cam kết luật môi trường của chúng ta, đó chính là thủ phạm và nguyên nhân. Còn việc cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng theo trình tự, đúng theo Luật Đất đai, Luật Đầu tư và Nghị định 108. Khu kinh tế Vũng Áng là khu kinh tế nằm trong vùng đặc biệt khó khăn nên Thủ tướng có Quyết định số 72, ban hành chính sách ưu đãi cho khu kinh tế này – một vùng đất khó khăn với bão lũ thường xuyên.

Có ý kiến nêu ra rằng, dự án được cấp phép đúng quy trình, nhưng khi thanh tra vào lại phát hiện 53 sai phạm của Formosa?

- 53 sai phạm đó là vi phạm về công nghệ môi trường chứ không phải sai phạm trong cấp phép đầu tư. Trình tự cấp giấy chứng nhận đầu tư theo đúng các quy định của Luật, trong đó có tiêu chí quy định ưu đãi về ngành chúng ta đang khuyến khích đầu tư như thép, cảng biển… Đặc biệt, có 1 tiêu chí khiến Formosa được chọn là trong khi có dự án có 5.000 lao động thì dự án này có tới hàng vạn người lao động, nó lại nằm trong vùng kinh tế đặc biệt khó khăn… Việc cấp phép chứng nhận đầu tư là đúng trình tự.

Về mặt quản lý nhà nước, cơ quan chức năng cấp giấy chứng nhận đầu tư là đúng nhưng thực thi của Formosa là vi phạm. Vi phạm này chúng ta đã và đang xử lý, chúng tôi đang kiến nghị xử lý nghiêm, kiểm soát chặt chẽ, yêu cầu thay đổi công nghệ, thiết bị, nếu không thay đổi, ta kiến nghị dừng, thu giấy chứng nhận đầu tư, phạt, yêu cầu bồi thường lại toàn bộ môi trường cho chúng ta. Điều đó hoàn toàn thuộc thẩm quyền của chúng ta.

Mọi điều kiện đều trong tầm kiểm soát của chúng ta, chỉ tiếc là hậu quả gây ra gây tâm tư cho bà con, nhưng Chính phủ đã phần nào khắc phục, hỗ trợ ngay khi Formosa chưa bồi thường. Mong bà con ổn định đời sống sớm trở lại cuộc sống bình thường.

Có ý kiến cho rằng sai phạm xảy ra do thiếu thanh tra, kiểm tra, giám sát của chính quyền địa phương. Để khi xảy ra rồi mới biết sai phạm của Formosa, thưa ông?

- Tôi có nhận được thông tin từ Sở TN-MT, họ đã kiểm tra vài lần và báo cáo cùng với Tổng cục môi trường và cơ quan cấp phép, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Tôi có hỏi lại anh em và được biết đã qua vài lần kiểm tra nhưng chưa phát hiện được. Sau đó có ý kiến nói có vấn đề về kỹ thuật. Nhưng chắc chắn địa phương có trách nhiệm ở đây. Vấn đề ở đây do kỹ thuật chứ không phải do con người.

Trước Formosa có một nhà đầu tư Ấn Độ vào nhưng không được chọn, ý kiến của ông về vấn đề này thế nào?

- Có đến 2 nhà đầu tư, nhưng phải cân nhắc rất kỹ lưỡng, thực ra là phải chấm điểm những nhà đầu tư nào cao điểm hơn về kinh tế, về quy mô và liên quan đến mỏ khoáng sản thì chúng ta chọn.

Formosa có tiền sử đi đến đâu gây ô nhiễm môi trường đến đó, tại sao vẫn được chọn thưa ông?

- Văn bản chúng tôi vẫn còn lưu giữ, tất cả các Bộ, không Bộ nào không đồng ý chọn Formosa cả, cũng không Bộ nào nói việc Formosa gây vấn đề này khác ở các nước, hoàn toàn không có, hồ sơ còn nguyên.

Quá trình cấp phép phải qua nhiều bước, nhiều cơ quan, vậy tại sao với dự án lớn như Formosa, chỉ trong vài tháng đã hoàn thành xong việc cấp phép. Liệu có sự ưu ái đặc biệt nào cho Formosa thưa ông?

- Không thể có sự ưu ái đặc biệt nào, phải làm đúng luật, đúng trình tự, đúng bước đi theo quy định của pháp luật, chứ không bỏ qua bất cứ giai đoạn nào: Đúng Nghị định 108, đúng Luật đầu tư, đúng theo quy định của Chính phủ. Có ý kiến lại bảo kéo dài quá cũng có vấn đề, chúng ta đang cải cách mạnh mẽ nền hành chính. Chúng ta không rút ngắn thời gian, không bỏ qua, các trình tự vẫn đủ, ý kiến của các Bộ, ngành liên quan đầy đủ. Sau khi có đầy đủ ý kiến theo quy định của Luật thì Thủ tướng có có ý kiến đồng ý.

Nhưng 6 tháng mà hoàn thành việc cấp phép cho một dự án lớn như Formosa có quá nhanh và vội vàng?

- Không, nhanh hay không còn phụ thuộc vào chất lượng của hội đồng thẩm định, có khi người ta làm việc tăng thời gian, tăng năng suất, có phương pháp làm việc tốt hơn nên đảm bảo điều kiện. Bộ KHCN nói chỉ có ý kiến ban đầu chung chung chứ không biết Formosa sử dụng công nghệ gì, cái đó do Bộ Công thương quyết định mới dẫn đến tình trạng công nghệ lạc hậu.

Hiện nay lại phát hiện ra hàng loạt sai phạm của Formosa khi chôn lấp chất thải trên địa bàn của tỉnh Hà Tĩnh, nhưng phát hiện cũng không phải do cơ quan nhà nước. Theo ông, có phải cơ quan nhà nước ở địa phương chưa làm tròn trách nhiệm?

- Trước hết có phần của Formosa, vì quy định là có phần xử lý thải riêng, còn có thêm vài yếu tố như tự ý thu gom, tự ý chôn lấp trong trang trại, phải xử lý nghiêm. Cũng có phần trách nhiệm của ngay chính quyền cấp xã, cấp huyện, cả cấp tỉnh. Nghe thông tin ấy tôi thấy rất bức xúc. Đổ mấy trăm tấn chất thải là không thể chấp nhận được, tôi đề nghị xử lý nghiêm những hành vi này và tiếp tục rà soát, nếu vi phạm tiếp thì không dừng lại ở xử lý hậu quả mà phải xử lý nghiêm hơn, để đảm bảo phát triển bền vững chứ không thể phát triển kinh tế bằng mọi giá.

Theo ông có cần xử lý hình sự Formosa?

- Chúng ta đã chỉ ra và đang làm quyết liệt. T.Ư, Chính phủ, các bộ ngành đang vào cuộc, làm việc nghiêm túc, khách quan, quyết liệt nhưng cần dứt điểm sớm, kéo dài không hay cho nhiều vấn đề, xử lý không loại trừ bất cứ tổ chức, cá nhân nào.

Từng là Bí thư tỉnh uỷ, Chủ tịch UBND tỉnh, sự cố xảy ra từ tháng 4 mà mãi đến giờ ông mới gặp gỡ báo chí, tại sao?

- Trước đó có vài phóng viên gọi điện, khoảng ngày 16-19/7 chúng tôi đang tập trung cho Đại hội Liên minh HTX Việt Nam, chúng tôi không né tránh, không đùn đẩy gì cả, không ai yêu cầu tôi gặp báo chí cả, bản thân tôi rất muốn gặp chứ không phải sau chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội. Kể cả ngày nghỉ, phóng viên báo chí gặp tôi cũng sẵn sàng. Chủ tịch Quốc hội cũng chưa gọi cho tôi. Muốn gặp báo chí để thông tin đầy đủ. Né tránh để bưng bít thông tin là không được.

-Vừa qua một số phóng viên bị hành hung khi điều tra làm rõ sai phạm của Formosa, quan điểm của ông ra sao?

Bất kỳ ai gây cản trở, hành hung mà tạo khó khăn cho phóng viên báo chí tác nghiệp khi đang thực hiện nhiệm vụ quan trọng, làm ảnh hưởng thì phải xử lý nghiêm về mặt luật pháp để giữ nghiêm kỷ cương.

Xin cảm ơn ông!