KTĐT - Theo quy định mới, NLĐ có rất nhiều cơ hội, không chỉ thông qua các doanh nghiệp (DN) XKLĐ mà bằng nhiều hình thức: DN trúng thầu, nhận thầu, tổ chức, cá nhân đầu tư kinh doanh ở nước ngoài, DN đưa thực tập sinh đi nâng cao tay nghề và hợp đồng LĐ cá nhân dưới dạng bảo lãnh.
Thị trường lao động hiện có rất nhiều kênh tuyển dụng đi làm việc ở nước ngoài dưới dạng hợp đồng xuất khẩu lao động (XKLĐ), không bị nhiều ràng buộc giữa đơn vị môi giới và chủ sử dụng lao động như trước.
Vì vậy, người lao động (NLĐ) phải chịu trách nhiệm về các điều khoản ký kết trong hợp đồng. Chúng tôi đã trao đổi với ông Trần Văn Thạnh (Chủ tịch hội đồng thành viên Công ty Suleco) quanh vấn đề: Làm sao để tránh rủi ro khi đi XKLĐ?
PV: NLĐ có thói quen thích thị trường nào thì bằng mọi cách để tham gia thị trường ấy, thay vì cần tự đánh giá tay nghề của mình, cân nhắc mức độ phù hợp để đi XKLĐ. Xin ông cho lời khuyên?
Ông Trần Văn Thạnh: Theo quy định mới, NLĐ có rất nhiều cơ hội, không chỉ thông qua các doanh nghiệp (DN) XKLĐ mà bằng nhiều hình thức: DN trúng thầu, nhận thầu, tổ chức, cá nhân đầu tư kinh doanh ở nước ngoài, DN đưa thực tập sinh đi nâng cao tay nghề và hợp đồng LĐ cá nhân dưới dạng bảo lãnh. NLĐ có thể đăng ký tại DN hoặc sở LĐ-TB-XH nơi cư trú. NLĐ cần làm bài toán về chi phí - thu nhập để có sự lựa chọn đúng khả năng, đúng thị trường và phù hợp với điều kiện kinh tế, tay nghề của bản thân. Để hạn chế tối đa rủi ro, người tham gia XKLĐ phải có ngoại ngữ và chất lượng tay nghề, không nên bỏ tiền đi XKLĐ như đi “đánh bạc”, cầu may.
* Làm sao để NLĐ tránh được những khoản thu bất hợp lý, những rủi ro trong quá trình thực hiện hợp đồng?
- NLĐ phải nắm rõ thông tin, tư vấn từ các đơn vị chuyên môn, có chức năng XKLĐ, nên kiểm tra khả năng ngoại ngữ và tay nghề để đăng ký thị trường phù hợp. Khi tham gia học các khóa giáo dục định hướng, NLĐ chỉ đóng phí đào tạo, quy định chỉ cho phép DN thu phí dịch vụ khi NLĐ đã có hợp đồng tiếp nhận của DN sử dụng LĐ. NLĐ cần đọc kỹ các khoản về nơi làm việc, công việc làm, thời hạn hợp đồng, tiền lương, giờ làm thêm, các chế độ BHYT, BHXH, các điều khoản về bồi thường hợp đồng, không đóng các khoản phí cao hơn so với quy định. Phí bảo hiểm các loại đều do đơn vị sử dụng LĐ có trách nhiệm thực hiện, trường hợp đặc biệt như tai nạn LĐ, tử vong, DN phải thực hiện bồi thường theo luật pháp của nước sở tại.
NLĐ phải xem xét kỹ visa của mình thuộc loại ngắn hạn hay dài hạn. với hợp đồng thời vụ hay theo dự án đầu tư, hợp đồng phải ghi rõ thời gian làm việc, tiền lương chi tiết, giờ làm thêm để tính các khoản phí có phù hợp với thu nhập. Lưu ý, hợp đồng cá nhân chỉ dành cho các chuyên gia và LĐ trình độ cao, LĐ phổ thông không đi theo dạng này. Khi được giáo dục định hướng của DN, NLĐ được cung cấp địa chỉ, điện thoại của cơ quan đại diện Nhà nước VN tại nước sở tại, văn phòng đại diện các công ty (DN đưa từ 100 LĐ bắt buộc phải có người đại diện ở nước ngoài) để được hỗ trợ khi gặp khó khăn.
* NLĐ cần hội đủ điều kiện nào khi tham gia XKLĐ? Những cơ hội và cảnh báo trên thị trường hiện nay?
- NLĐ có đủ năng lực tay nghề, sức khỏe theo yêu cầu của nước tiếp nhận, có lý lịch tư pháp rõ ràng đều có thể tham gia XKLĐ. Các nước Âu Mỹ rất cần y tá và công nhân cơ khí chế tạo. Các trường ở VN có đào tạo nghề cơ khí nhưng rất ít người theo học, đội ngũ y tá có nghề thì yếu tiếng Anh. Riêng thị trường Hàn Quốc, quá trình tuyển dụng không thông qua DN, chỉ có một đầu mối đăng ký tại sở LĐ-TB-XH địa phương, sau đó chuyển đến Cục Quản lý LĐ ngoài nước để DN Hàn Quốc tuyển chọn. Vì thế, mọi trường hợp cá nhân hay tổ chức thực hiện dịch vụ này đều là lừa đảo. Cả nước có 165 DN XKLĐ có danh sách trên trang web của Cục Quản lý LĐ ngoài nước, mỗi đơn vị chỉ được phép mở ba chi nhánh. NLĐ nên kiểm tra mọi thông tin hoặc nhờ luật sư tư vấn để đảm bảo không bị kẻ xấu lợi dụng.
