Đi tìm mô hình hợp tác xã kiểu mới

Cụ thể, công tác tham mưu, ban hành các cơ chế chính sách hỗ trợ, khuyến khích phát triển kinh tế hợp tác, HTX chậm và thiếu đồng bộ... Những hạn chế này đã được Bộ NN&PTNT chỉ rõ qua tổng kết 3 năm thực hiện Luật HTX 2012.

Bài 4: Kỳ vọng về sự đổi thay

Còn nhiều hạn chế

Để nâng cao hiệu quả hoạt động các HTX trên địa bàn Hà Nội, ông Nguyễn Minh Tuấn - Trưởng ban Chính sách phát triển (Liên minh HTX Việt Nam) cho rằng, Liên minh HTX Hà Nội cần tiếp tục hướng dẫn, triển khai thực hiện tốt một số chính sách hỗ trợ phát triển HTX theo Luật HTX 2012. Trong đó, tập trung triển khai Quyết định số 2261/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai đoạn 2015 - 2020. Trọng tâm là tăng cường thực hiện chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể (KTTT) ứng dụng khoa học công nghệ về giống cây trồng, vật nuôi thông qua hoạt động khuyến công, khuyến nông. Đồng thời hỗ trợ kinh phí để các HTX phát triển các ngành nghề mới mang tính phục vụ cộng đồng cao.

Thực tế, khó khăn về vốn luôn là bài toán khiến các HTX phải “đau đầu”. Chính vì vậy, Liên minh HTX TP cần giám sát chặt chẽ hoạt động của các Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, tập trung thực hiện có hiệu quả hoạt động vay vốn, tín dụng. Qua đó tạo điều kiện để các HTX tiếp cận dễ dàng với nguồn tài chính bền vững, làm cơ sở thực hiện các dự án đầu tư mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh...

Chăm sóc rau tại HTX Đông Cao, xã Tráng Việt, huyện Mê Linh. Ảnh: Trọng Tùng

Trước tình trạng thiếu cơ sở vật chất phục vụ sản xuất hiện nay, lãnh đạo nhiều địa phương cho rằng, đối với các HTX chưa có trụ sở làm việc, cần có cơ chế giao đất, cho thuê đất hoặc lập dự án chuyển đổi mục đích sử dụng đất phù hợp với quy hoạch để làm trụ sở kinh doanh dịch vụ. Nhiều địa phương kiến nghị Bộ TN&MT nghiên cứu cơ chế, chính sách để các HTX được hỗ trợ về đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, theo ông Ngô Văn Lệ - Trưởng phòng Kinh tế huyện Đông Anh, nên xóa bỏ các HTX quy mô thôn, bởi hầu hết các HTX này có quy mô sản xuất nhỏ lẻ, vốn ít nên hoạt động kém hiệu quả.

Cần sự chủ động

Đã kết thúc thời gian 36 tháng dành cho quá trình chuyển đổi HTX theo Luật HTX 2012 và sau ngày 1/7/2016, những HTX chưa tiến hành chuyển đổi sẽ trở thành hoạt động bất hợp pháp. Theo tìm hiểu của phóng viên, một số DN phân phối tiêu thụ nông sản đã đánh tiếng “cảnh báo” sẽ cắt hợp đồng thu mua nếu các HTX không chuyển đổi vì thiếu cơ sở pháp lý để liên kết. Đứng trước nhiều thách thức như hiện nay, nhiệm vụ quan trọng là phải nâng cao hiệu quả hoạt động một cách rõ nét đối với các HTX hiện có. Việc thành lập HTX kiểu mới phải theo mô hình liên kết sản xuất và tiêu thụ nông sản an toàn, chất lượng cao giữa DN với nông dân thông qua HTX.

Trong bối cảnh việc chuyển đổi còn nhiều khó khăn, sự chủ động của các địa phương cũng như vai trò của người đứng đầu tổ chức được xem là yếu tố tiên quyết. Bà Lê Thị Kim Dung – Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Thanh Oai cho biết, nhằm nâng cao trách nhiệm của chính quyền các cấp, huyện đề nghị các xã thành lập tiểu ban phụ trách việc chuyển đổi HTX, thường xuyên đôn đốc, báo cáo khó khăn vướng mắc từ cơ sở để kịp thời tháo gỡ. Đồng thời, gắn trách nhiệm người đứng đầu địa phương chậm chuyển đổi HTX theo Luật. Còn theo ông Nguyễn Ngọc Tân – Phó Trưởng phòng Kinh tế huyện Sóc Sơn, năng lực của người đứng đầu các HTX là rất quan trọng. Chỉ khi các lãnh đạo HTX thực sự tâm huyết, sáng tạo để tự “làm mới mình”, khi đó việc chuyển đổi các HTX mới đi vào thực chất.

Để tiếp tục đổi mới, phát triển, nâng cao hiệu quả KTTT và đẩy mạnh triển khai thi hành Luật HTX 2012 trên địa bàn TP giai đoạn từ nay đến năm 2020, UBND TP Hà Nội đã đặt ra 6 nhiệm vụ trọng tâm. Trong đó có việc xác định rõ vai trò, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền về chủ trương tiếp tục đổi mới, phát triển KTTT.

Hà Nội đặt mục tiêu đến 30/9/2016, 100% HTX được rà soát tổ chức lại hoạt động hoặc chuyển sang hình thức khác theo quy định của Luật HTX 2012. Đến năm 2020, TP không còn HTX yếu kém, 80 - 90% số HTX hoạt động từ khá trở lên. Tốc độ tăng trưởng bình quân trong khu vực KTTT đạt từ 6,5 - 7%/năm.

(Còn nữa)