Hàng trăm học sinh trung học phổ thông từ các trường trên khắp khu vực Hà Nội đã tập trung tại trường Trung học phổ thông Việt Đức (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) để cùng dự Diễn đàn Phương pháp học tập, chia sẻ tài liệu trong học sinh khối trung học phổ thông do Thành đoàn Hà Nội tổ chức ngày 10/11/2011. Muốn học tốt, phải soi lại mình Ngay từ những phút đầu, diễn đàn đã rất sôi nổi bởi hàng loạt ý kiến đóng góp. Không đổ lỗi cho chương trình nặng hay cách dạy học của giáo viên chưa phù hợp, hầu hết các ý kiến đều cho rằng, muốn tiếp thu kiến thức một cách hiệu quả, trước hết, học sinh cần phải tự nhìn lại mình xem đã thực sự tập trung cho học tập. “Chúng ta hãy ngồi đây, thẳng thắn thừa nhận về một số thực trạng đang xuất hiện nhiều không chỉ ở một vài cá nhân, mà là ở hầu hết các môi trường học tập của các bạn. Đó chính là tình trạng không tập trung trong lớp, trong mỗi tiết học,” em Đỗ Bảo Trân, học sinh lớp 11T2 trường Trung học phổ thông Việt Đức nói. Theo Trân, trong giờ học, thay vì nghe thầy cô giảng bài, các bạn nói chuyện, làm việc riêng, nhắn tin, nghe nhạc… vì thế đã bỏ qua những kiến thức vô cùng quan trọng và cần thiết, việc tiếp thu bài không hiệu quả do thiếu tập trung. Bên cạnh đó, bạn học trò này cũng mạnh dạn thừa nhận tình trạng học sinh không chuẩn bị bài, không làm bài tập trước khi đến lớp và học đối phó trên lớp và coi đó là một “vấn nạn”. Thời gian học ở nhà được dành cho chơi game, lướt internet. Khi đến lớp, thời gian đầu giờ được dành để chép bài tập một cách vội vàng, thời gian giữa giờ để… chép bài cho môn kế tiếp. “Cứ như vậy, chúng ta đã tự làm cho mình học kém đi một cách rõ rệt, dù có đi học thêm nhiều đến mấy,” Trân chia sẻ. Cùng ý kiến này, em Lai Thanh Huyền, học sinh lớp 10D3, trường Trung học phổ thông Việt Đức đưa ra một minh chứng cụ thể hơn. Huyền cho biết, em cùng nhóm bạn đã làm một cuộc khảo sát với ba khối 10, 11 và 12. Kết quả cho thấy, khi bắt đầu vào lớp 10, học sinh rất hăng hái phát biểu xây dựng bài, sang lớp 11 thì tinh thần này giảm nhiệt và đến lớp 12 thì hoàn toàn chấm dứt. Các thầy cô tự đặt câu hỏi rồi tự trả lời. “Điều này đã làm cho không khí học tập trở nên căng thẳng, nặng nề đối với cả thầy và trò,” Huyền nhận định. Đề cao vai trò của việc nghe giảng, em Nguyễn Thị Hoa, lớp 12A4 trường Trung học phổ thông Nguyễn Trãi, huyện Thường Tín cho rằng, nếu chú ý nghe giảng trên lớp thì đã có thể lĩnh hội được 50% kiến thức. Làm bài tập ở nhà giúp củng cố thêm 30% nữa và 20% còn lại có được từ kiểm nghiệm thực tế. Còn với Nguyễn Tuấn Linh, học sinh lớp 10D, Trung tâm Giáo dục thường xuyên Thị xã Sơn Tây, việc tập trung nghe giảng giúp em nắm được đến 70% kiến thức. Quan trọng nhất là tự học Chia sẻ kinh nghiệm với lớp đàn em, Nguyễn Kim Lân, thủ khoa Đại học Ngoại thương năm 2011 cho rằng tự học là hình thức cơ bản, cũng là yêu cầu đầu tiên đối với người đi học khi muốn đạt kết quả tốt. Việc tự học thể hiện ở nhiều hình thức như chuẩn bị bài trước khi đến lớp, chú ý nghe giảng và chịu khó giơ tay phát biểu, ôn lại bài và làm bài tập khi về nhà, tìm hiểu thêm thông tin liên quan đến nội dung bài học. "Hãy tưởng tượng, khi học một bài học mới mà trong đầu bạn không hề có khái niệm gì về nó, khả năng tiếp thu sẽ rất hạn chế," Lân phân tích. Cũng theo Lân, việc phát biểu ý kiến trên lớp không chỉ giúp học sinh chủ động trong tiếp nhận kiến thức mà còn là giải pháp giúp... tỉnh ngủ hữu hiệu đồng thời tạo nguồn động viên cho thầy cô giảng bài say sưa, nhiệt huyết hơn. Đây cũng là ý kiến của em Nguyễn Minh Ánh, học sinh lớp 11A5, trường Trung học phổ thông Nguyễn Siêu, quận Cầu Giấy. Theo Ánh, việc nghe giảng trên lớp có vai trò quan trọng nhưng nếu không tự học ở nhà thì không thể hiểu sâu nội dung. Học nhóm cũng là một trong những kỹ năng được rất nhiều bạn quan tâm. Với Ánh, học nhóm là cách để được nghe giảng bài thêm một lần nữa, nhưng không phải từ thầy cô mà từ bạn bè. Còn với Nguyễn Kim Lân, học nhóm là cách hiệu quả để chống... buồn ngủ, cũng là cơ hội để bổ sung kiến thức từ bạn học. Không chỉ đề cao việc tự học, học nhóm, nhiều kinh nghiệm học tập khác cũng được các em chia sẻ như việc xác định mục tiêu, lên kế hoạch học tập, sự kiên trì học hỏi hay một thái độ học tập tích cực. Theo Nguyễn Thị Hải, học sinh trường Trung học phổ thông Chương Mỹ A, huyện Chương Mỹ, diễn đàn thực sự đã đem lại cho em nhiều kinh nghiệm bổ ích trong học tập. Còn với Hoa, học sinh trường Trung học phổ thông Việt Đức thì dù không tham gia phát biểu ý kiến và những điều các bạn đưa ra không hẳn mới, nhưng đến đây và nghe các bạn nói, em cũng thấy cần phải nhìn lại mình, tạo động lực để em học tập hiệu quả hơn.