Khi tín dụng đen len lỏi ven đô

Đến các khu dân cư ở Tây Mỗ, Đại Mỗ, hay lân cận là các xã thuộc huyện Hoài Đức rồi phường Dương Nội, quận Hà Đông hỏi về nạn vay nặng lãi, ai cũng có thể kể những câu chuyện đầy nước mắt. Đại loại như, vợ chồng dắt díu bỏ quê trốn nợ; bán đất tổ tiên đi thuê nhà để trả nợ; côn đồ ngang nhiên hành hung; đổ chất thải bẩn vào nhà con nợ…, và cả chuyện con đánh cha, chửi mẹ, bỏ vợ, lìa con vì nợ.

Ảnh minh họa

Ông Đỗ Văn K., phường Tây Mỗ đã phải bán đất trả nợ cho con nhiều lần mà chưa hết. Do không còn đủ khả năng để thanh toán nợ, côn đồ ngày nào cũng đến nhà để uy hiếp và không ít lần đổ chất thải bẩn như dầu máy, phân, trứng thối, lòng cá, vảy cá thối vào nhà. Ngang nhiên hơn, dù không phải là người vay tiền, nhưng con dâu ông cũng bị chúng đe dọa, cấm bán hàng vì lý do “không trả nợ cho em chồng”. Hỏi người dân xung quanh mới biết, ở làng này có đến hàng trăm trường hợp như nhà ông K. Nhà bà Đỗ Thị S. là ví dụ mới nhất, bà vừa phải bán đi mảnh đất cuối cùng của tổ tiên để trả nợ cho con vì không thể chịu đựng được những hành vi bỉ ổi của bọn côn đồ và cũng không thể chịu đựng được cảnh chính con trai ngày nào cũng chửi bới, vô lễ với bà vì không trả nợ cho. Hàng xóm không ít lần ngán ngẩm nhìn cảnh chồng đánh vợ, con đuổi mẹ ra khỏi nhà. Tâm sự với bà S. và nhiều bà mẹ có con vướng vào “bát họ” mới thống hiểu được nỗi khổ, nỗi đau đớn mà họ và gia đình đang phải chịu đựng. Thậm chí, nhiều người đã nghĩ đến cái chết để giải thoát cho mình.

Đi tìm nguyên nhân của hiện tượng này mới thấy, việc vay tiền lãi ngày hoặc vay theo hình thức bốc họ ở các khu vực trên trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Bất kể là ai, chủ nợ chỉ cần biết tên, nơi ở là có thể vay hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng, tùy vào nguồn lực như ruộng, đất ở, hoàn cảnh, kinh tế gia đình… Để có thông tin chính xác về người vay, các chủ hụi thường thông qua thanh niên bản địa giới thiệu hoặc xác nhận khả năng thanh toán của người vay. Thủ tục vay cũng hết sức đơn giản, chỉ cần giấy viết tay giữa hai bên mà không cần thế chấp, chủ nợ cắt trực tiếp lãi suất trên số tiền vay, thường là 10.000 - 15.000 đồng/triệu/ngày, thời hạn trả do thỏa thuận, theo hình thức mỗi ngày phải trả tiền lãi và tiền gốc chia đều theo thời hạn vay, hoặc thanh toán hết tiền gốc khi đến hạn. Trường hợp chậm một ngày trả, số tiền lãi sẽ tăng gấp đôi và nếu tiếp tục chậm trả, số lãi sẽ tiếp tục tăng theo cấp số nhân.

Một hình thức vay khác cũng khá phổ biến là cấp trang bóng đá. Chủ nợ sẽ cấp cho người vay một tài khoản trên các trang cá độ bóng đá với hạn mức vài chục, thậm chí vài trăm triệu đồng với lãi suất tương tự như vay lãi ngày. Do số tiền lãi quá lớn, chủ nợ với “năng lực đòi nợ” của mình thường làm ngơ cho con nợ đến vài tháng rồi mới dùng các chiêu bài quái đản để ép nợ, với số tiền gấp nhiều lần số vay thực. Người vay đa số là thanh niên mới lớn, con em nông dân, thường là không có khả năng trả nợ, nhưng do việc vay quá dễ dàng và do không có việc làm, nên các dịch vụ cho vay nặng lãi ngày càng nở rộ, kéo theo ngày càng nhiều gia đình rơi vào cảnh tán gia bại sản.

Có lẽ đã đến lúc ngoài cơ quan chức năng thì mỗi gia đình và toàn xã hội cùng tẩy chay vấn nạn này, và coi đây là đại dịch để cùng xua đuổi.