Ngay sau khi Đề án phát triển nhiên liệu sinh học được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt vào năm 2007 và lộ trình áp dụng tỷ lệ phối trộn nhiên liệu sinh học với nhiêu liệu truyền thống được đưa ra năm 2012, một số DN kinh doanh xăng dầu lớn trong nước như: Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tổng công ty Dầu Việt Nam (PV Oil) đã bắt tay vào việc sản xuất, phối trộn, để đưa mặt hàng xăng E5 ra thị trường thành công. Tuy nhiên, đến nay, dù lộ trình sử dụng xăng E5 đang đến rất gần nhưng sản phẩm này vẫn chưa được đại bộ phận người tiêu dùng tiếp nhận.
Xin điều chỉnh để phù hợp
Ông Phạm Đức Thắng - Phó tổng Giám đốc Petrolimex chia sẻ, kinh doanh xăng E5 chưa đạt được như kỳ vọng của DN. Nguyên nhân chính là do cơ chế, chính sách chưa quyết liệt, sản xuất gặp khó khăn. “Để có thể triển khai được vào đầu năm 2018, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích hơn nữa. Đối với đầu mối kinh doanh, cần đặt vấn đề giá lên hàng đầu, bởi DN kinh doanh chỉ nghĩ đến yếu tố hiệu quả. Đối với người tiêu dùng, mức chênh lệch giữa E5 và các loại xăng khác cần tạo ra sự hấp dẫn, để người tiêu dùng lựa chọn” - ông Thắng nhấn mạnh.
Chính phủ đã có biện pháp triển khai quyết liệt để đưa xăng E5 vào thực tiễn bằng cách ngừng kinh doanh xăng Ron 92 từ ngày 31/12/2017. Đây là yếu tố quyết định để người dân tiến tới sử dụng xăng E5. Do đó, ông Thắng khẳng định, Petrolimex đang triển khai tích cực việc nâng cấp các trạm phối trộn để có thể đạt công suất khoảng 3 - 3,5 triệu m3/năm. Tuy nhiên, để đảm bảo có thể thay thế hoàn toàn xăng Ron 92, thì công suất phải được nâng lên khoảng 7,5 triệu m3/năm. Ngoài việc kinh doanh chưa đạt được như kỳ vọng của DN, phí kinh doanh xăng E5 hiện nay vẫn cao hơn so với xăng khoáng (khoảng 150 đồng/lít). Cùng với đó, hiện nay E100 (ethanol - nhiên liệu sinh học dùng để phối trộn) mới chỉ sản xuất được 200.000 m3/năm. Chính vì vậy, cần ổn định nguồn nguyên liệu, điều chỉnh thuế nhập khẩu E100 để các DN trong nước không độc quyền; bảo đảm khi thị trường trong nước có vấn đề sẽ nhập khẩu để kinh doanh ổn định.
Đại diện PV Oil cũng kiến nghị nên có cơ chế về thuế nhập khẩu và xin Bộ Công Thương - Tài chính được điều chỉnh chi phí kinh doanh, do DN phải đầu tư vào nâng cấp hệ thống, phối trộn. Là DN đã có thị trường tại Cần Thơ, Công ty CPTM Đầu tư Dầu khí Nam Sông Hậu chia sẻ, để kinh doanh được mặt hàng xăng E5 tại Cần Thơ là nhờ chủ trương của UBND tỉnh Cần Thơ bắt buộc người dân phải sử dụng xăng E5. Tuy nhiên, để bán được hàng cho một số công ty con, DN phải cắt lỗ 1.000 đồng/lít mới bán được. Còn đối với các đại lý, tuy rằng DN bán đúng giá quy định nhưng phải cắt ngoài từ 100 - 150 đồng/lít. Do đó, vị này đề xuất việc xem xét chính sách nhập khẩu nguyên liệu, nâng cao hiệu quả tuyên truyền để người tiêu dùng đồng thuận và thấy được hiệu quả của việc sử dụng xăng E5.
Không có đường lùi
Nhắc đến mốc 1/1/2018, Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng nhấn mạnh: “Phải quyết tâm, không có đường lùi mà cần đưa ra giải pháp thực hiện nghiêm túc theo lộ trình. Hiện nay, yêu cầu về môi trường ngày càng khắt khe. Là thành viên trong COP21, Việt Nam là một trong những nước có cam kết cao cùng cộng đồng thế giới về bảo vệ môi trường”.
Về lợi ích kinh tế, nếu thực hiện đúng lộ trình tiêu thụ xăng E5 sẽ tạo cơ hội cho bốn nhà máy nhiên liệu sinh học trong nước quay lại sản xuất. Nguyên liệu chính để sản xuất xăng E5 chủ yếu là sắn trong khi cả nước hiện có 500.000ha đất cằn cỗi đang trồng sắn sẽ tạo điều kiện cho bà con nông dân ở những khu vực này có công ăn việc làm.
Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng yêu cầu, 5 đầu mối kinh doanh xăng dầu lớn trong nước cần nhanh chóng đầu tư, nâng cấp cơ sở hạ tầng để đến năm cuối năm 2017 có đủ năng lực phối trộn xăng E5 đáp ứng nhu cầu thị trường. Với kế hoạch dự kiến đầu tư mà các DN đưa ra, Thứ trưởng tin tưởng hoàn toàn đáp ứng đủ xăng E5. Một số đầu mối kinh doanh xăng dầu không nhất thiết phải có trạm trộn, có thể lấy xăng E5 từ các đầu mối lớn. Đây là bài toán kinh tế, cần cân nhắc giữa tự đầu tư hay mua lại. Đến cuối năm 2017 năng lực cung cấp xăng E5 phải đảm bảo trên địa bàn cả nước.
Với các đầu mối Nhà nước nắm cổ phần chi phối, Thứ trưởng yêu cầu, không cần đợi đến thời điểm ngày 1/1/2018 mới chuyển đổi mà cây xăng nào có thể chuyển đổi thì sẽ tiến hành chuyển luôn.
Đối với cơ quan bộ, Thứ trưởng đề nghị Vụ Thị trường trong nước có văn bản gửi Bộ tài chính về cơ chế thuế: Môi tường, xuất nhập để khuyến khích đầu tư nhà máy sản xuất E100 trong nước, tránh việc lợi dụng vị thế của mình kinh doanh E100, bảo vệ người tiêu dùng. Cần xây dựng bộ định mức về chi phí kinh doanh xăng E5 để khuyến khích người tiêu dùng ở lại với xăng E5 thay vì dùng A95.
Đối với Vụ KH&CN, Thứ trưởng đề nghị, cần tiếp tục nghiên cứu xem có nên duy trì sản xuất xăng A92 mức 2 như hiện nay hay không? Làm sao thực hiện nghiêm túc Quyết định số 49/QĐ-CP của Chính phủ nhưng vẫn tạo điều kiện cho kinh doanh xăng dầu thuận lợi hơn? Ngay sau cuộc họp, Thứ trưởng yêu cầu có văn bản gửi cho các địa phương để tạo sự đồng thuận cao trong cả nước.
