Lực cầu yếu, CPI tháng 11 tăng thấp

Như vậy, tính chung sau 11 tháng CPI đã tăng 5,5%, thấp hơn nhiều so với CPI 11 tháng bình quân của 9 năm trước (tăng 10,24%). CPI tính theo năm của tháng 11 (tăng 5,78%) và tính bình quân 11 tháng năm nay so với cùng kỳ năm trước (tăng 6,65%) đều thấp hơn nhiều tháng trước đó.

Người tiêu dùng lựa chọn mua hàng tại siêu thị Big C. Ảnh: Kỳ Anh

Mục tiêu giảm lạm phát trong tầm tay?

Từ diễn biến trên có thể đưa ra nhận định, nếu không có biến động lớn về giá trên thế giới, về tỷ giá, về tốc độ tăng tín dụng, tốc độ tăng tổng phương tiện thanh toán,… thì cả năm 2013, CPI chỉ tăng dưới 6,81%. Nếu dự báo trên là đúng, thì năm 2013 sẽ là năm đầu tiên CPI sẽ không lặp lại chu kỳ "2 năm tăng cao, 1 năm tăng thấp" đã diễn ra trong 9 năm trước đó (tính từ năm 2004) và thực hiện vượt mục tiêu do Quốc hội đề ra (lạm phát thấp hơn năm trước).

Riêng trên địa bàn Hà Nội, CPI tháng 11 chỉ tăng 0,26%, thấp chỉ bằng 1/3 tốc độ tăng chung của cả nước. Có 1 nhóm không tăng (bưu chính viễn thông); 1 nhóm giảm (giao thông giảm 0,42%); 9 nhóm tăng, trong đó cao nhất là nhóm may mặc, mũ nón, giày dép tăng 0,66%, tiếp đến là hàng ăn và dịch vụ ăn uống tăng 0,46% (riêng lương thực tăng khá cao, lên đến 2,17%). Hai loại không tính vào CPI, nhưng lại có tác động lớn là giá vàng giảm 1,01%, giá USD giảm 0,07%.

Những yếu tố làm CPI tăng thấp

Chi phí đẩy là yếu tố quan trọng làm CPI tăng thấp. Về yếu tố này, trong 11 tháng qua có 4 điểm đáng quan tâm. Nhiều khoản nộp ngân sách đã được cắt, giảm, giãn hoãn, tuy có làm cho thu ngân sách không đạt được dự toán, nhưng đã giảm gánh nặng và tạo cho doanh nghiệp giảm bớt chi phí, giảm giá bán. Lãi suất cho vay của ngân hàng đã giảm, có những khoản, những đối tượng có mức lãi suất bằng với mức của năm 2006 - 2007, trong khi trong tổng nguồn vốn hoạt động của các doanh nghiệp có tới 70 - 80% là vay ngân hàng. Giá hàng nhập khẩu tính bằng USD năm trước đã giảm, năm nay còn giảm sâu hơn. Tỷ giá bình quân tăng thấp (năm trước giảm 0,18%, 11 tháng năm nay chỉ tăng 0,62%, nên giá nhập khẩu tính bằng USD giảm và tính bằng VND giảm (khoảng 2,1%).

Hệ số giữa tốc độ tăng dư nợ tín dụng với tác động tăng GDP đã giảm lớn và nhanh trong thời gian qua. Trong ảnh: Giao dịch tại một chi nhánh VPBank. Ảnh: Việt Linh

Một yếu tố quan trọng nữa là cầu kéo. Yếu tố này trong 11 tháng qua có 3 điểm đáng lưu ý. Tỷ lệ vốn đầu tư/GDP đặc biệt là vốn từ ngân sách đã giảm nhanh (từ 39,2% bình quân thời kỳ 2006 - 2010, năm 2013 mức giảm ước còn 29,1%). Tổng mức bán lẻ hàng hoá và doanh thu dịch vụ tiêu dùng (đã loại trừ yếu tố tăng giá 10 tháng tăng thấp hơn của năm trước (5,5% so với 6,5%). Hệ số giữa tốc độ tăng chỉ tiêu này với tốc độ tăng GDP cũng giảm (từ 1,24 lần còn 1 lần). Hệ số giữa tốc độ tăng xuất khẩu với tốc độ tăng GDP năm nay đã thấp hơn nhiều so với năm trước (ước 2,7 lần so với 3,5 lần)…Một yếu tố quan trọng khác là tiền tệ, tín dụng, yếu tố trực tiếp và là biểu hiện cuối cùng của lạm phát. 9 tháng năm nay có những biểu hiện giảm áp lực đối với lạm phát. Tốc độ tăng dư nợ tín dụng giảm nhanh (từ 33,3%/năm thời kỳ 2006 - 2010, ước cả năm 2013 chỉ khoảng 11 - 12%). Hệ số giữa tốc độ tăng dư nợ tín dụng với tốc độ tăng GDP đã giảm lớn và nhanh trong thời gian qua. Điều đó chứng tỏ tiền từ ngân hàng ra lưu thông tăng thấp hơn tiền từ lưu thông vào ngân hàng.

Trong 11 tháng qua cũng ghi nhận tâm lý kỳ vọng lạm phát không còn là áp lực lớn như trước, khi giá vàng giảm, giá USD ổn định, chứng khoán vẫn loanh quanh trong mốc 500 điểm, bất động sản chưa thoát đáy… Tâm lý "thắt lưng buộc bụng", "tích cốc phòng cơ" vẫn còn là tâm lý chung của không ít doanh nghiệp, kể cả ngân hàng.

Tuy nhiên, chưa thể chủ quan, lơ là với lạm phát, bởi các yếu tố nêu trên có thể sẽ đảo ngược và nếu cộng hưởng với nhau sẽ làm cho lạm phát cao trở lại vào tháng cuối năm nay và đầu năm sau. Chi phí đẩy sẽ tăng, nếu giá nhập khẩu, tỷ giá tăng. Tổng cầu tăng, khi nhu cầu tiêu dùng cho tổng kết năm, mùa cưới hỏi, Tết, lễ hội đang đến gần.Trong khi đó giá lương thực, thực phẩm đã cao lên… Đó là chưa nói tới việc thực hiện lộ trình giá thị trường vẫn sẽ tiếp tục, thiên tai dịch bệnh diễn biến phức tạp, khó lường. Đây là cảnh báo cần thiết.